49
bütün müəllimlər yekdilliklə bu qərara gəldilər ki, onun dördüncü kursda oxuması vaxt
itirməkdir. Belə bir dərin zəkanın sahibi əlavə bir
il vaxt itirincə, yaxşı olar ki, təhsilini
institutda davam etdirsin.
Kollegial şəkildə qəbul edilmiş bu qərar Məcid Rəsulovu daha da ruhlandırdı. Bu
qəradan sonra tələbə dostları da ona hörmət və ehtiramla yanaşır, onun yanında ciddi
söhbətlər etməyə çalışırdılar.
**********
*****
O hələ Kokaralda olanda özü yaşda və özündən böyük uşaqlara öz-özündən dərs
keçirdi. Bir dəfə “1” rəgəmi üstündə mübahisə düşmüdü. Onlar “1”-i Allah kimi başa
düşür, hər şeyin ”1”- dən başlandığını deyirdilər və “1”-ə qədərki rəgəmləri qəbul
etmirdilər. Məcid isə sıfırdan birə qədər saysız-hesabsız “1”lərin olduğunu söyləyirdi.
“1”-in “1”-dən nə qədər böyük və ya nə qədər kiçik olduğunu bilməkdə insan beyninin
acizliyini dilə gətirirdi. “1”-dən neçə “1” çıxmaq, “1”-in üstünə neçə “1” gəlmək
məsələsi ortaya gələndə hamının ağzı açıla qalmışdı. Sən demə, bu gedib sonsuzluğa
dirənirmiş! Ax, bu riyaziyyat! O hər şeyi rəqəmə çevirə bilirmiş! Bir saniyəni 60
rəbiəyəyə, bir dəqiqəni 60 saniyəyə, bir saatı 60 dəqiqəyə çevirib rəqəmsallaşdırırmış!
Bir gün, bir həftə, bir ay, bir il, bir era da əlhiddə götürülmüş “1” demək imiş. Səmadakı
ulduzların hər biri, bütövlükdə qalatikanın özü də əlahiddə “1” imiş. Ölçü və çəki, sürət
və məsafə, zaman və hərəkət, isti və soyuq rəqəmsallaşdırılanda anlaşıqlı olurmuş.
Görün ki, bu dünya evini quran Kişi rəqəmlərin dəqiqliyinə nə dərəcədə riayət
edibdir ki, müvazilik şəraitində dövr edən planetlər bir-biri ilə toqquşmur. Cəzb etmənin
və ya itələmənin, məsafənin və nisbətin hansı məsafədən təyin edilməsinin əhəmiyyətini
rəqəmlərsiz başa düşmək olurmu? Axı, planetlərarası məsafələr eyni ölçüdə ola bilməz.
Milyonlarla məsafələrin və ölçülərin proporsionallığındakı dəqiqlik ilahi güc tələb
etmirmi? Rəqəmlərsiz özünü anlamaq, dünyanı başa düşmək mümkündürmü?
Toplamanı bilmədən artımı, çıxmanı bilmədən azalmanı və tükənməni dərk etmək
olurmu? Qanadların ölçüsü və uçuş məsafəsi, ayaqların ölçüsü və qaçış məsafəi,
qalxmalar və enmələr, dönmələr və əyilmələr, olmalar və ölmələr riyaziyyat imiş!.. Hər
şey riyaziyyat imiş!
Bir də ki, bu tənliklər, bərabərliklər!.. Şair demişkən:
Toplasan da, çıxsan da,vursan da, bölsən də,
Çatlasan da, partlasan da, ölsən də,
Özünə bərabər olur tənliklər.
Sənlik deyil sənliklər!
Mənlik deyil mənliklər!
Bununla da Kokarallı uşaqlar onun ruhani duyğularına daha şəkk gətirmədilər. Həmən
o mübahisəni heç cür unuda bilməyən Məcid Rəsulov o günləri hər gün xatırlayırdı.
Məhz o mübahisədən sonra “Ax, bu riyaziyyat!”sözü onu görən Kokarallı uşaqların ilk
sözünə çevrilmişdi. Onlar bu sözü tez-tez təkrar edirdilər:
-Ax, bu riyaziyyat!
50
**********
*****
Kubinka dövlət içində dövlət kimiydi. Onun öz qanunları vardı və onları pozmaq
olmazdı. O, “el içində, öl içində” prinsipi ilə yaşayırdı. Kubinkada yaşamaq kənar
adamlara qəribə görünsə də, orada yaşayanlar üçün adi bir həyat tərzi idi. Orada yaşayan
hər hansı bir şəxs haqqında kənara bir söz belə çıxa bilməzdi. Sözgəzdirənlər məxsusi
şəkildə cəzalandırılırdı. Sənaye texnikumunda oxuduğu bu üç il ərzində bir kimsə ona
“qaşın üstə qara var” deməmişdi. Əksinə, “Bacoğlu, birdən pulun olmaz” deyib ona
cibxərcliyi verənlər də, siqaret satmağı təklif edənlər də olmuşdu. O da qaydalara
əsasən bunların heç birindən imtina etməmişdi. Bir-iki dəfədən sonra ondan tacir
çıxmayacağını qət etmişdilər. Ona hərdənbir cib xərcliyi verənlər olsa da, siqaret
satmağı təklif edənlər bir daha olmamışdı. Onun səliqəsi və sahmanı, davranışı və
rəftarı Kubinka əhlində rəğbət hissi oyatmışdı. Artıq Kubinka əhlinin də fəxr edəcək
adamı var idi.
Əbdüləli müəllimin tez-tez Kubinkaya gəlib getməsi də diqqətdən kənarda
qalmamışdı. Onun Nuxada müəllimlik etməsini də bilirdilər. Bir gün Kubinkada rastına
çıxan qonşularından biri onu çox hörmətlə salamladı və dedi:
-Sizə halal olsun!Qeyrətli adamsınız. Hansı köməyə ehtiyacınız olsa, biz hazırıq.
Əbdüləli müəllim bu sözlərdən kövrəlmiş kimi oldu. Bir anlığa susub fikrə getdi.
Sonra da özünü toplayıb təşəkkür etdi:
-Allah sizi qorusun! Var olasınız!
Bu dəfə Bakıya Əhməd qardaşsız gəlsə də, bu hadisə onun sabaha inamını da
artırırdı.
Evədə Babuşka Vera ilə anasının şirin-şirin söhbər etdiklərini görüb kefi daha da
kökəldi. Anası deyirdi: “Hamid də məktəbə gedir. Görək, axırı necə olacaq?” Babuşka
Vera isə:-Yaxşı olacaq, Gulli xanım!- deyə təskinlik verirdi. Əbdüləli müəllim adəti
üzrə salamlaşıb üzünü anasına tutdu:
-Anacan, bu yerin adamları necədir?
Güllü xanım gülümsədi:-Bunlar da onlar kimi mehribandırlar. Ağzıbütövdürlər.
Onlardan bunların bir fərqi vardır. Onlar sevgilərini gizlədə bilmirlər. Bunlar isə hər
deyəndə açıq danışmırlar.
Əlbəttə ki, Güllü xanım “onlar” deyəndə Kokaraldakı adamları nəzərdə tuturdu. Bu
da Əbdüləli müəllim üçün tam anlaşıqlı idi. Əbdüləli müəllim söhbəti bir az da
qızışdırmaq istədi:
-Babuşka Vera, bəs sən nə deyirsən?
-Nə barədə?
-Kubinka barədə.
Babuşka Vera sanki gözləmədiyi bir sualla qarşılaşan adamlar kimi oldu.Əvvəlcə
döyükdü və udqundu, sonra yarırus və yarı türkcə danışmağa başladı:
- Bakıda avtoritet jiteley Kubinki oçen böyük. Alış-veriş bunların qanında. Üzdən
baxanda çox sakit görünürlər. Amma mujçinı zdes qoryaçiye, devuşki qordıye i
nezavisimıye.
Babuşka Vera öz danışığına mat qalmış kimi ağzıaçıla vəziyyətdə dayandı və susdu.
Sonra da gülümsədi. Ona baxıb Güllü xanım da,
Əbdüləli müəllim də