1 vaqif aslan
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hər şey zaman içində XVIII
- ................................
102 keçirilirdi. Mənə dedi ki, sən ora gedəcəksən. Mən onu əsəbiləşdirməmək üçün getdim. Orda da yaxşı oldu. Bölməyə tanınmış riyaziyyatçı Zelenyak rəhbərlik edirdi. Orada hamı rusdilli idi. Mən əsasən Azərbaycan-rus dillərində danışa-danışa lövhədə yazdım. Yaxşı ki, başa düşdülər. Mənə diplom da vermişdilər. Dərsi də mənə rus bölməsində verdilər. Gərək onun sözündən çıxmzq olmazdı. O dəqiqə əsəbiləşərdi. Stolunun üstündəki kağızlara əl vurulmasını da götürməzdi.” ********************************** ***** Hər şey zaman içində XVIII Müdafiəsi ilə də, Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü, həqiqi üzvü seçilməsi ilə də, təltifləri ilə də saysız-hesabsız təbriklərə layiq bilinən Məcid Rəsulovun 6 iyul 1986- cı ildə –ADU-da 70 illik yubileyi qeyd olunurdu. Universitetin rektoru, akademik F.M. Bağırzadə, akademik F.Q. Maqsudov onu hərarətlə təbrik etdilər. Bütün elmi müəssisələr və onların aparıcı simaları da bu təbriklərə qoşuldular. Rusiyanın, Belorusiyanın, Ukraynanın , Gürcüstanın, o cümlədən, dünyanın görkəmli riyaziyyatçıları yubilyara təbrik məktubları göndərdilər. Universitetin tələbə, müəllim və professr heyətində özünə qarşı olan hörmət və ehtiramı, sevgini və məhəbbəti görən Məcid Rəsulov dünyanı vəfasız adlandıranları haqsız hesab edirdi. Yaxınları ilə söhbətində deyirdi: “Dünya bizdən heç nəyini əsirgəmir. Nəyi varsa, onu da bizə bəxş edir. Amma biz onun qədrini bilmirik. Havasıyla nəfəs alırıq. Suyu ilə yuyunuruq. Barı-bəhəriylə qidalanırıq. Yeraltı və yerüstü sərvətlərini də sağa-sola xərcləyirik. Daşını-qumunu, otunu-ələfini, arını-ağacını, dərin-dəmirini, qızılını- gümüşünü yeyirik, yenə gözlərimiz doymur.” Sonra da əlavə edirdi: “İnsanın gözünü torpaq doydurar.” 70 illik yubileyindən sonra Məcid müəllim özünü sanki hamıya borclu kimi aparırdı: -Mənə qarşı edilən bu qədər hörmətin əvəzində mən insanlara nə etmişəm?-deyə özü ilə haqq-hesab çəkirdi. Ona elə gəlirdi ki, alimin düşüncəsi tükənəndə, şairin ilham çeşməsi quruyanda ömrün sonu çatır. Sonra da fikirləşirdi ki, alimə düşüncə düşüncələrin cəmi şəklində, şairə ilham ilhamların məcmusu şəklində deyil, məsləhət olan qədər verilir. Ağlın, düşüncənin, ilhamın, duyumun ədalətli bölgüsü onu heyrətləndirirdi. 21 mart 1989-cu ildə ona “Azərbaycan SSR Əməkdar Elm Xadimi” fəri adı veriləndə lap çox fəxr eləmişdi. Bura qədər aldığı orden medallar bir yana idi, “elm 103 xadimi” olması isə bir yana. O bunu özünün halal qazancı kimi qiymətləndirirdi. Halallıq isə onun şəxsiyyətində və elmində idi. 1988-ci ildən başlayan hadisələrdən çox ehtiyat etməsinin bir səbəbi də gündəmə gələn hadisələrin mayasındakı haramxorluqla bağlıydı. O, tələbdə də, istəkdə də qanunauyğunlyq, yəni, halallıq axtarırdı. Uğrunda vurusduğu, İkinci Dünya müharibəsini başabaş əsgər kimi yaşamaqla torpaqlarını qoruduğu dövlət heç nəyə məhəl qoymadan erməni dodağı ilə öz xalqının gözünə kül üfürürdü. Müharibə illərində göstərdiyi rəşadətə və qəhrəmanlığa görə aldığı medallara təəssüf hissi ilə baxırdı. Çünki SSRİ KP MK-nın Baş katibi – başında ABŞ-a bənzər ləkəli xəritə olan M.S. Qorbaçovun haqlıya da, haqsıza da səbrli olmağı təlqin edən siyasəti o orden və o medalları hörmətdən salmışdı. Olkə daxilindəki proseslər, populizmə qapılaraq “böyük siyasətin kiçik peşkaları”na çevrilənlər Məcid müəllimin nəzərində daha çox qorxulu idi. Nəhayət, 1990-cı ilin 20 Yanvarı da oldu. Azərbaycan xalqı şəhidlər verdi: lakin “böyük siyasətçilər” və “kiçik peşkalar” ifşa edildilər, tüpürük torbası oldular. Nəticədə “böyük siyasətçilər” kiçildilər, “kiçik peşkalar” isə daha kiçilib gözəgörünməzlərə çevrildilər. Nəhayət, 18 oktyabr 1991-ci il Azərbaycan Dövlət Müstəqilliyi günü kimi tarixə düşdü. Nə yaxşı ki, Məcid Rəsulov sovet alimindən daha çıx dünya alimi idi. Son vaxtlar bir də onunla təsəlli tapırdı ki, olkəsi müstəqil idi. Bir də bu ölkənin vətəndaşlarını kənar ölkənin müstəntiqləri istintaqa cəlb edib, sürgünlərə göndərməyəcəkdilər. Axı, Məcid müəllim Məcid müəllim idi, onu hər adam başa düşməzdi. Məcid Rəsulov var olduğu zaman içində gördüklərini yaddaşında cəmləşdirib ümumiləşdirmək, riyaziyyatçı kimi onları düstur halına salmaq, filosof kimi nəticə çıxarmaq istəyirdi. Hər şey zaman içində baş vermişdi və get-gedə zamanın çevrəsi qapanmaqda idi. 6 iyul 1916-cı ildən 1993-cü ilin gəlişini qarşıladıqları anlaraqədərki zaman çevrəsində o nələri görməmişdi? Bircə müstəqilliyi görməmişdi, onu da gördü. Amma o, zamanın özünü də zaman içində görmüşdü: zamanın içindəki Nikolay zamanını, zamanın içindəki Sovet zamanını görmüşdü, indi də zamanın içindəki müstəqilliyin ilk illərini yaşayırdı. Hərdənbir Qumru xanıma zarafatla şeir də oxuyurdu. Qumru xanımda şirin şirin söz atırdı: “Qismət belədir, ay kişi, bəzilərinə ilham ahıl vaxtında gəlir.” Məcid müəllim isə deyirdi: Hər şey zaman içində... Zaman zaman içində. Yaxşı yaman içində. Hamı ümid etmədə, Hamı güman içində. Yollar toz-toğanaqda, Dağlar duman içində. Oteldə də hamam var, Moteldə də hamamvar... Hamam hamam içində. Yarısı həyətdədir, 104 Yarı tamam içində. Sonra da soruşurdu: “Arvad, sözümün yalanı yoxdur ki?” Qumru xanım cavab vermək əvəzinə xəfifcə gülümsəyirdi. Onda Məcid müəllim davam edirdi: Sağım zaman içində... Solum zaman içində... Mənim dayanacağım, Yolum zaman içində... Olum zaman içində... Ölüm zaman içində... Xəlbir saman içində... Xəlbirin samanı yox. Hər şey zaman içində ... Heç nəyin zamanı yox. Bu dəfə Qumru xanım Məcid müəllimə diqqət kəsilmişdi. Məcid müəllim dayanan kimi dilləndi: “Ay Məcid, əvvəlcə elə bildim ki, hamı bilən qaravəllini deyirsən. Görürəm ki, doğrudan da şairləşmisən, yeni sözlər tapırsan.” -Qumru, mən xöşbəxt adamam.Özü də sənə görə. -Bir de görüm, bu gün sənə olub? -Deyirəm ki, dünyanın özü də zaman içindədir. Kənara çıxa bilməz. -Nə çox dünyadan danışırsan, ay Məcid? Bəyəm, dünyanın işi sənə qalıb? -Yox, ay Qumru, mənim işim dünyaya qalıb. Özü də təkcə dünyaya qalsaydı, nə vardı ki? Mənim işim həm də sənə qalıb. - Necə bəyəm? - Mən nə səndən keçə bilirəm, nə də dünyadan. Neynəyim ki, sevgisiz dünya, dünyasız sevgi yoxdur. Ay mənim dərdimə, sərimə qalan! Mən yalan satanam, sən yalan alan! O susdu. Birdən əlini gicgahına aparan Məcid müəllim xəstəxanada ayıldı. Qumrunu başı üzərində gördü, təəccüblə soruşdu: “Arvad, mənə nə olub?” - Yaxşı ki, heç nə olmayıb. Allah bizi istədi. Qıl qurtardıq... Təzyiqin qalxmışdı. Həkimləri sağ olsunlar! -Amin! Qumru, uşaqların xəbəri var? -Bütün Azərbaycan yığışıb səni görməyə gəlib. *** * 105 1993-cü il fevral ayının 10-u idi. Xəstəxanada yatdığı müddətdə hamıyla görüşmüdü. Hamı ona ürək-dirək vermişdi. O da hamıya sağalacağını vəd etmişdi. Nədənsə bu gün Qumru xanımla daha çox söhbət etmək istəyirdi. Qumru xanım da özünə məlum olmayan səbəblərdən onu bir an belə gözdən qoymaq istəmirdi. Məcid müəllim Qumruya səsləndi: -Qumru, o günkü şeir necə idi? -Hansını deyirsən? - Ay mənim dərdimə, sərimə qalan! Mən yalan satanam, sən yalan alan! -Yaxşı şeir idi. - Müəllifi yadımdan çıxıb. Sonrasını da deyimmi? Qumru xanım üşütdü. Üşütməsini bildirməsin deyə üzünü yana tutdu. Qeyri- ixtiyari yanaqlarından süzülən göz yaşlarını gizlətdi. Zorla özünə toxtaqlıq verərək dilləndi: -Yaxşı, de görüm. Məcid müəllim xəstəliyini unutmuş kimi dikəldi. Qumru xanıma diqqətlə baxmağa başladı. Baxışlarından sevgi və mehribanlıq boylanırdı. Məcid müəllim ilk dəfə konlünü Qumru xanıma açanda beləcə baxıb sözə başlamışdı. İlahi, baxışın da təkrarı olarmış! Məcid müəllim Qumru xanıma yenə o Məcid müəllim kimi baxdı və başladı: Ay mənim dərdimə, sərimə qalan! Mən yalan satanam, sən yalan alan! Özüm də bilmədən vuruldum yaman ... Bu yalan dünyaya, yalan sevgiyəə Necə də, necə də vurulmayaydım Məni bu dünyaya salan sevgiyə? Məni də, səni də alandan sonra Bu qalan dünyaya, qalan sevgiyə? Dünya da insana daldanacaqdır .. Sevgi də insana daldanacaqdır ... Kim olsa, kim olsa aldanacaqdır Bu yalan dünyaya, yalan sevgiyə! Bu qalan dünyaya, qalan sevgiyə? Şeiri dedikcə sanki gənclik illərində olduğu kim get-gedə səsi açılan Məcid müəllim birdən susdu. Məcid müəllimin halsızlaşdığını görən Qumru xanım tez onun çarpayısına yaxınlaşdı: -Kişi, sənə nə oldu? -Bu qalan dünyada qalanlara salamlarımı çatdır. Məcid müəllim yenə susdu. Qumru xanımın suallarına cavab vermədi. 1993-cü ilin şaxtalı və buzlu 11 fevra səhəri Universitetin giriş yolundan böyük salona qədər qırmızı qərənfillər düzülmüşdü. Birinci Fəxri Xiyabanda isə Məcid Rəsulovun axirət evinin ilk hörgüləri hörülürdü. 106 ****************************************** *********************** 1.Ф.Мустафаев. А.Шарифов. Нуха. Азербайджанское Государственное Издательство.Баку-1963. Стр.32-33. 2.К.Кəримов. Шəки. (Бəлəдчи). Азəрбајҹан Дөвлəт Нəшријјаты. Бакы-1969.Сəһ.12-16; 3. Mirabbas Mirbağırzadə. Şəki qəzası.Bax. Ədalət Tahirzadə. Şəkinin tarixi qaynaqlarda. Bakı, Master nəşriyyatı -2005. Səh.187-192. 4.Ələşrəf Kərimov/İsmayılov. Şəki keçmişdə və indi. Bax. Ədalət Tahirzadə. Şəkinin tarixi qaynaqlarda. Bakı, Master nəşriyyatı -2005. Səh.201-213. 5.Zəkəriyyə Əlizadə, Nazim İbrahimov. Şəki ipəyi uzaq karvan yollarında. «Nafta-Press» nəşriyyatı. Bakı-2008. 6.З.Ə. Ҹавадова. Шимал-гəрби Азəрбајҹан. Бакы, Altay nəşriyyatı-1999. Сəһ.38-44; 59-60. 7.Y. Ə. Məmmədov, T.M. Rəsulov. Akademik Məcid Rəsulov. Bakı- «Nurlan»-2006. 8.Маһмуд Исмајылов. Шəки. Азəрбајҹан Дөвлəт Нəшријјаты. Бакы-1982.сəһ.117, 120-126. 9.Həbibulla Manaflı. Şəki üsyanı. Bakı, “Zaman” nəşriyyatı-2004. 10.Şəkidə məhəllə adları, soylar və ləqəblər.I kitab. Zəkəriyyə Mabudoğlu və Sevinc Bəharəddin qızının tərtibində. Bakı, «Nafta-Press» nəşriyyatı. Bakı-200-2004. 11. Şəkidə məhəllə adları, soylar və ləqəblər. II kitab. Zəkəriyyə Mabudoğlu, Ulduz Bəşirqızı və Kamil Adışirinovun tərtibində. Bakı, «Nafta-Press» nəşriyyatı. Bakı-2009. 12.Mirəli Axundov-100. Elmi konfransın materialları. BDU-2002. 13.M.A. Axundov-110. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. Bakı-2012. 14.E.M.Axundova. Təbiəti sevin. Bakı, “Təhsil”, 2001. 15 Маһмуд Маһмудов.Ахтарыш. Иш башында.(Очерклəр топлусу. Бах. Сəһ.71-79.) Бакы, Ҝəнҹлик, 1973. 16. В.Зыбковец. Ахтарыш. Наука и религия. (Ежемесячный научно-популярный атеистический журнал ордена Ленина Всесоюзного Общества “Знание”) 5.1983. стр.2124. 17.”Riyazi ədəbiyyatda müstəsna hadisə” yaratmış alimimiz. “Azadlıq” qəzeti, 20 sentyabr 2013. Səh.14. 18.Y.Ə. Məmmədob. T.M. Rəsulov. Akademik Məcid Rəsulov.Bakı-“Nurlan”-2006. QEYD: İnternet materiallarından da istifadə edilmişdir. Kitabın içindəkilər: I HİSSƏ I. 6 iyul 1916-cı il ................................ II. İpək fabrikində ..................................... III. 1918 ....................................... IV. 1920........................................ V. Ağlı-qaralı düşüncələr............. VI. Istintaq ..................................... VII. Yenə istintaq............................... VIII. Yenə də istintaq........................... IX. Doğma ev, doğma doqqaz ................... X. Son görüşlər........................................ XI. Gəncəyə doğru .................................. XII Məhkəmənin qərarı ........................... 107 XIII.Çıxılmazlıq ..................................... XIV.Yollar................................................ XV. Münokdan Kokarala ......................... XVI. Kokaralda ....................................... BİRİNCİ HİSSƏNİN SONU ***** II HİSSƏ I. Kubinka ..................................... II Ana danlağı .................. III. Azərbaycan Pedaqoji İnstitutu ...................... IV. Ax, bu riyaziyyat! ................. V. Müharıbə və alim ................................... VI. Görüş .............................................................. VII. Elm Leyla kimidir, Məcnunu olan bilər ..................... VIII. Müdafiə ..................................................... IX. Ağrılarda diş ağrısı .......................................... X. Gözəldən qaçmaq olmur ............................................. XI. “ Riyazi ədəbiyyatda müstəsna hadisə” .................... XII.Sevgi və eşq ............................................................... XIII. Yusif Kimdir? ...................................................... XIV. Namiq-kamalın dediklərindən ............................................ XV. İtki ............................................................................... XVI. İrsiyyət ....................................................................... XVII. İrs və varislik məsələsi ............................................... XVIII. Hər şey zaman içində .................................................. İKİNCİ HİSSƏNİN SONU Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|