1 vaqif aslan
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
71 cavab verə bilməmişdi. Adi bir məntiqi sual-cavabda acizlik göstərməsi onu narahat edir, hətta, hər yerdə kölgə kimi izləyirdi. Qumru həkimin “Bəs toplama üsulu haqqında da fikirləşirsinizmi” sualına riyazi deyil, həyati və əyani cavab vermək lazım gəlirdi. - Görəsən, bəs, o subay idimi? Məcid Rəsulov və Qumru xanım İndi sualın daha çətin və daha həyati bir hissəsi öz cavabını gözləyirdi. Bu məqamda isə fikirləşməklə bərabər lazımi cavabın tapılması zəruri idi. Xoşbəxtlikdən bu sualın da cavabı tapıldı. Onlar 1952-ci ildə evləndilər. Evlənmə ərəfəsində o, tələbə və aspirantlar yataqxanasından o vaxtkı 2-ci Sverdlovski, hazırki Mikayıl Rəfili küçəsindəki 16-cı binada kirayə elədiyi mənzilə köçdü. ********** ***** 72 Gözəldən qaçmaq olmur X 1951-ci ildə Ukrayna SSR EA-nın müxbir üzvü seçilən Y. B. Lopatinski daim Məcid Rəsulovla əlaqə saxlayırdı. Gah zəng etməklə, gah da məktub yazmaqla fikirlərini bölüşürdü. Axı, onun da əsas işləri differensial və inteqral tənliklərə həsr edilmişdi. Onların arasındakı münasibət hər hansı bir elmi rəhbər və dissertant münasibətlərindən çox-çox yuxarıda idi. Çünki hər ikisi ”Riyaziyyat” adlı bir gözəlin aşiqi idilər. Amma bunlar yeganə aşiq deyildilər. Onlara qədər Koşilər, Puankarelər, Furyelər, Birkhoflar, Vilderlər, Tamarkinlər, Karlemanlar, daha nə bilim kimlər bu gözəlin başına pərvanə kimi dolanıb, fırağan kimi fırlanmışdılar. Bəlkə də, kimsə bu gözəlin şıltaqlıqlarından bezmiş, onun cazibədar caynaqlarından canını qurtarmaq istəmişdi, lakin caynaqlarından qopub ayaqları altına düşmüşdü. Bu gözəlin öhdəsindən nəinki təkbaşına, hətta hamılıqla da gəlmək mümkün deyildi. Min dəfə. milyon dəfə tövbə edənlər də qayıdıb bu gözəli sevməyə məcbur olmuşdular. Ürəkdə, beyində açan çiçəklər Açdısa qurtardı, bir də solarmı? Hünərin çatırsa, o çiçəyi dər! Gör, onun əlindən qaçmaq olarmı? Ona “Lopatinski şərti” adı ilə öz şərtini, “Lopatinski determinantı” adı ilə öz determinantını diqtə edən gözəlin əlində əsir-yesir olan Y. B. Lopatinski 1953-cü ildə fizikanın və mexanikanın riyazi problemləri üzərində aparılan elmi tədqiqatların gələcək inkişafını nəzərə alaraq Məcid Rəsulova elmi tədqiqatlarını davam etdirməyi təklif edir. Mərkəzdən ucqarlara qarşı soyuqluq göstərilməsi Y. B. Lopatinskiyə çoxdan məlum idi və bu onu çox narahat edirdi. Beyinlərdən sızan işıqların Moskvada bir nöqtəyə yığılması mərkəzdə fəaliyyət göstərən bir çox elmi dairələrə ucqarlardan barınmaq imkanı verirdi. Y.Ə. Məmmədov və T.M. Rəsulovun “Akademik Məcid Rəsulov” monoqrafiyasından götürülmüş aşağıadakı sətirlərə diqqət yetirək: -Məcid Rəsulovun namizədlik dissertasiyasının 2-5-ci paraqrafları dəyişən əmsallı tənliklər üçün çıxıqlar üsulunun araşdırılmasına həsr olunmuşdur. ... İlk dəfə burada ixtiyari-vektor funksiyanın kompleks parametrdən asılı tənliklər sistemi üçün spektral məsələnin tam çıxığı üzrə sıraya təkrar ayrılış düsturu verilmişdir. Burada isə baxılan spektral məsələnin məxsusi funksiyaları və onlara qoşma funksiyaların M.V. Keldış mənada təkrar tamlığı alınır. Axı, nə üçün burada “M.V. Keldış mənada təkrar tamlıq” istilahından istifadə edilmişdir? Son dərəcə təcrübəli və elmdə öz sözlərini demiş olan bu ziyalılar “M.V. Keldış mənada təkrar tamlıq” deməklə nəyə işarə edirlər? Mətni diqqətlə izlədikdə məlum olur ki, Məcid Rəsulovun namizədlik dissertasiyasının 2-5-ci paraqraflarının nəticələri 1950-ci ildə “SSRİ EA Riyaziyyat məcmuəsi” (”Matematiçeskiy sbornik AN SSR”) redaksiyasına təqdim edildiyi halda, onun nəşri gecikdirilmiş, nəhayət, bu 20 səhifəlik məqalə 1952-ci ildə məcmuənin 2-ci 73 nömrəsində çap edilmişdir. Deməli, məqalə gecikdirilməsəydi, “M.V. Keldış mənada təkrar tamlıq” istilahı ortaya çıxmayacaqdı. Bütün bu problemlər Y. B. Lopatinskiyə məlum olmaya bilməzdi. Yəqin ki. elə buna görə də Y. B. Lopatinski təkidlə Məcid Rəsulovu, nəyin bahasına olursa-olsun, Lvova dəvət etmişdi. Onsuz da namizədlik dissertasiyasında qarşıya qoyduğı məsələlərin tam həllinə nail olmaq arzusu ilə yaşayan Məcid Rəsulov bu təklifi qəbul edərək həyat yoldaşı Qumru xanımla birlikdə Lvova köçür. Burada Y. B. Lopatinski onu çox böyük sevinclə qarşılayır. Şöhrətli Lvovun Məcid Rəsulovun gəlişindən sonra daha da şöhrətli olacağını xəyalına gətirən Y. B. Lopatinskinin sanki uçmağa qanadı yox idi, sevincindən yerə- göyə sığmırdı. Məhz onun sayəsində Məcid Rəsulova səmərəli və ardıcıl tədqiqatlar aparması üçün Lvovda hər cür şərait yaratdılar. Xərçəng bürcündə doğulanlar üçün düşərli sayılan 13 rəqəminin fərqinə varmadan onu İnstitutski küçəsində bina 13-də mənzillə təmin etdilər. Elə bu mənzildə 1953-cü ildə Məcid Rəsulovbun oğlu Tofiq dünyaya gəldi. Kəşf edilmiş təzə planet kimi dünyaya gələn Tofiq izahı mümkün olmayan bir sevinc gətirdi bu ailəyə. Məcid Rəsulova görə, valideyn- övlad məntiqi bir çox məntiqləri üstələyirdi. Onun düşüncəsində valideyn statusu ilahi bir şey idi. Burada elmi rəhbərə, opponentlərə, rəyçilərə ehtiyac olmadığı kimi saqqalı olanın saqqalı, olmayanın çənəsi altından keçməyə də lüzum yox idi. Məcid müəllim Qumru xanımın timsalında qadına qeyri-adi bir güc kimi baxırdı. Bu gücün düsturunu bəzən bir riyaziyyatçı kimi müəyyənləşdirmək istəyirdi. Onun nəzərində kişini ata edən qadın, qadını ana edən kişi məlumluğunda övlad məhculluğu vardı. Bu məchulun məluma çevrilməsi isə nə qədər bioloji, fizioloji və sosiolojidirsə, daha nə bilim nədirsə, bir o qədər də riyazidir. Riyaziyyat əqlin gimnastikasıdırsa, övlad qəlbin gimnastikasıdır. Körpə instiki olaraq valideynini tanıyırsa və gülümsəyirsə, onun təbəssümündəki işığı böyük kəşfin insana bəxş etdiyi fərəhlə və məmnunluqla müqayisə etmək lazımdır. İlk dəfə valideyninə uşqunan körpənin üzündəki təbəssüm Tanrısına doğru gedən günahsız insanın təbəssümü ilə müqayisə edilə bilər. Məcid Rəsulov riyaziyyatçı kimi düşünür, rəssam kimi çəkir, şair kimi vəcdə gəlir, filosof kimi nəticə çıxarırdı. Bu dörd cəhətin onda necə birləşdiyinə özü də heyrət edirdi. Yazdığı rəqəmlər çox vaxt hansısa bir şeirin misralarına oxşayırdı. Rəqəmlərin poetizmini yaşadıqca fikir sürəti ilə uçan xəyalını cilovlamaq istəyirdi. Heyhat! Bu mümkün deyildi. Oğlu Tofiqin dünyaya gəlişi isə onun alim xəyalları ilə yanaşı ata xəyallarının da pərvazlanmasına səbəb olmuşdu. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|