15
ağırlaşır. Əgər dinində bir incəlik varsa dininə görə bəlaya məruz qalır. Bəla insana yer
üzündə heç bir günah buraxmadan yürüyəcək hala gəlincəyə qədər quldan ayrılmaz»
41
.
11. İnsanların sözlərinə, inanclarına və dəvətlərinə qarşı insanlar arasında ən səbr
edənlərdir.
«Rəhmanın bəndələri o, kəslərdir ki, onlar yer üzündə təmkinlə,
təvəzökarlıqla gəzər və cahillər onlara söz atdıqları zaman onlara: Salam –
deyərlər». (əl-Furqan 63).
12. Uca Allah onları bir-birilərini təkfir etməkdən qorumuşdur. Başqaları haqqında
da elmə, ədalətə uyğun olaraq hökm verərlər. Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
buyurdu: «Bir kimsə başqasını fasiqlikdə və ya kafirlikdə ittiham edərsə əgər o,
kimsə belə deyilsə mütləq o, söz ona geri dönər»
42
. Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və
səlləm
–
buyurdu: «Bir kimsə belə olmadığı halda başqa bir kimsəni kafir vəya ey
Allahın düşməni deyə çağırarsa bu söz mütləq onu söyləyənə geri dönər»
43
. Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
buyurdu: «Kim bir mömini küfürdə ittiham edərsə bu
onu öldürmək kimidir»
44
. Əbu Hureyrə
–
radıyallahu anhu
–
rəvayət edir ki,
Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «İsrail oğulları arasında qardaşlıq
münasibəti qurmuş iki kimsə vardır. Bunlar biri günah işlər görər, digəri isə böyük bir
həvəslə ibadət edərdi. İbadət edən kimsə digərini günah edən an gördükdə dayanıb ona
nəsihət verərək: «Bu günahdan əl çək» deyərdi. Bir gün yenə də onun günah işlədiyini
görüncə ona: «Bu günahdan əl çək!» dedi. O isə: «Məni Rəbbimlə tək burax (mən
bilərəm, Rəbbim bilər). Sən mənim üzərimə gözətçi göndərilməmisən?» dedikdə ibadət
sahibi: «Allaha and olsun ki, Allah səni bağışlamayacaqdır (Allah səni Cənnətə
salmayacaqdır) deyərkən ruhları alındı. Hər ikisidə bir yerdə aləmlərin Rəbbinin
hüzurun-da həşr olundular. Allah ibadət edən kimsəyə: «Sən Məni dərk edib tanıyan
birisisənmi? Yoxsa ki, mənim əlimdə olanlardan xəbərdarsan? Günahkar kimsəyə isə:
«Rəhmətimlə Cənnətə gir» deyə buyurdu. İbadət edən kisə üçün: «Götürün bunu
Cəhənnəm atəşinə atın» deyə buyurdu. Əbu Hureyrə: «O, kimsə dünyasını da, axirətini
də məhv edən bir söz söyləmişdir»
45
.
13. Bir-birilərini sevərlər, bir-birilərinə qarşı mərhəmətlidirlər. Öz aralarında
yardımlaşarlar, bir-birilərini tamamlayarlar. Ancaq dini əsaslarla bağlı olaraq
başqalarını dost və ya düşmən bilərlər. «Onunla birlikdə olanlar (möminlər) kafirlərə
qarşı sərt, bir-birinə (öz aralarında) isə mərhəmətlidirlər». (əl-Fəth 29).
14. Sələfi Salihin əqidəsi müsəlmanı Uca Allaha və Onun Rəsuluna bağlayır.
Onlara sevgi ilə bağlar və onları təzim edər. Allah və Rəsulundan qabağı keçməməyi
öyrədir. Çünki Sələfin əqidəsinin əsası hava və şübhələrin oyuncağı olmaqdan uzaq bir
şəkildə: «Allah buyurdu!», «Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm
–
buyurdu!»
əsasıdır. Fəlsəfə, məntiq, kəlam və s. kimi yad şeylərə yönəlməkdən uzaqdırlar.
15. Bu əqidə müsəlmanı birləşdirir, səfflərini gücləndirir, haqq üzərə və haqda söz
birliyi etmələrini əmr edir. «Hamınız bir yerdə Allahın ipindən möhkəm yapışın, bir-
birinizdən ayrılmayın!» (Ali İmran 103).
16. Bu əqidə asantdır, başa düşüləndir və açıq-aydındır. Qarışıqlıq yoxdur. Başa
düşülməz ifadələr yoxdur. Nassların təhrif edilməsindən uzaqdırlar. Belə bir əqidəyə
inanan kimsənin qəlbi rahatdır. Ruhu hüzur içindədir. Şəkk-şübhə və şeytanın
41
Tirmizi «Zuhd» 57, İbn Məcə «Fitən» 23, əl-Albani «Səhih Silsilə» 147.
42
Buxari.
43
Müslim.
44
Buxari.
45
Səhih Sünnən Əbu Davud, əl-Albani səhih.
16
vəsvəsəsindən uzaqdır. Gözü açıqdır. Çünki bu əqidəyə inanan bir kimsə bu ümmətin
Peyğəmbəri, səhabələrinin göstərdiyi yol üzərində yürüməkdədir.
17. Bu əqidə Uca Allaha yaxınlaşmağı, Onun rizasını əldə etməyin ən böyük
səbəblərindəndir.
Əhli sünnə insanlar arasında elmləri ən gözəl olanlar. Uca Allaha itaət etməklə
nəfslərini təmizləməyə ən çox səyy göstərənlərdir. Bu xüsusiyyətlər Əhli Sünnədə
dəyişməz xüsusiyyətlərdir. Hər yer və hər zamanda bu xüsusiyyətlərdə fərqlər olmaz.
Uca Allaha həmd olsun.
İSLAM
İslam
–
sözdə «əl-İslam», «əl-İstislam» itaət etmək, bağlanmaq deməkdir
46
.
Şəriətdə isə Tövhid ilə Allaha təslim olmaq, itaət ilə boyun əymək, şirkdən və şirk əhli
olan müşriklərdən uzaq olmaq deməkdir.
«Yaxşı əməl sahibi olub özünü Allaha təslim
(İslam) edən, İbrahimin hənif
47
millətinə (dininə) tabe olan şəxsdən din etibarilə
daha gözəl kim ola bilər». (ən-Nisa 125). «Yalnız ona təslim olub itaət edin». (əl-
Həcc 34). «Kim yaxşı əməl sahibi olub özünü Allaha təslim edərsə, o artıq ən
möhkəm bağdan yapışmış olur». (Loğman 22).
Şirkdən uzaq olmaq ondan uzaq olmaq deməkdir. Bu isə şirk əhli olan müşriklərdən
uzaq olmaqla olur. «İbrahim və onunla birlikdə olanlar sizin üçün gözəl örnəkdir». O
zaman onlar öz qövmünə belə demişdilər: «Şübhəsiz bizim sizinlə və sizin Allahdan
başqa ibadət etdiklərinizlə heç bir əlaqəmiz yoxdur. Biz sizin dininizi inkar edirik. Siz
bir olan Allaha iman (təslim) gətirməyincə bizimlə sizin aranızda həmişə ədavət və
nifrət olacaqdır». (əl-Mumtəhinə 4).
Allahın bütün insanlardan iman etməsini əmr etdiyi İslam, bütün Peyğəmbərlərin də
iman etdiyi tək dindir. İtaət və təslimiyyət göstərən isə müsəlman adlanır. «İbrahim nə
Yəhudi, nə də Xristian idi. O, ancaq Hənif müsəlman (Allaha təslim olan) idi və
Allaha şərik qoşanlardan deyildi». (Ali-İmran 67). «Xatırla ki, o zaman həvvarilərə:
(İsanın on iki əshabəsinə) «Mənə və Peyğəmbərimə iman gətirin!» deyə əmr
etmişdim. Onlar isə: «Bizim müsəlman olmağımıza şahid ol!» deyə cavab
vermişdilər. (əl-Maidə 111). Rəbbi İbrahimə: «Təslim ol!» dedikdə, İbrahim də:
«Aləmlərin Rəbbinə təslim oldum» - deyə cavab vermişdi. (əl-Bəqərə 131). «(İbrahim
və İsmail) Ey Rəbbimiz! Bizim hər ikimizi sənə itaətkar (müsəlman), nəslimizdən
yetişənləri sənə təslim (İslam) olan ümmət et». (əl-Bəqərə 128). (Bir zamanlar Nuh
belə demişdir) «Mənə müsəlmanlardan olmaq əmr edilmişdir». (Yunus 72). İbrahim
və Yəqub bunu öz oğlanlarına vəsiyyət edib: «Ey oğlanlarım, həqiqətən Allah sizin
üçün (belə bir) din (İslam dini) seçdi, siz də ancaq müsəlman olaraq ölməlisiniz». (əl-
Bəqərə 132). Musa dedi: «Ey qövmüm! Əgər Allaha iman gətirmisinizsə və
müsəlman olmusunuzsa, ona təvəkkül edin». (Yunus 84).
Ayələrə nəzər saldıqdan sonra görürük ki, Allahın göndərdiyi ilk Rəsuldan düz son
Rəsula qədər bütün Peyğəmbərlər Allaha təslim (İslam) olmuş və onların dinləri də
İslam adlandırılmışdı. Peyğəmbərlərinə tabe olanlar isə onların dövründə müsəlman
46
«Lisənul-Ərab» 12/293.
47
Hənif - Əbu Hənifə – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Hənif – haqq üzərində düz yeriyən və ona uyan kimsə
deməkdir. Bütün dinlərdən üz çevirərək haqqa yönələn kimsədir». «Lisanul-Ərab» 9/157, «İbn Kəsir təfsir» 1/186,187,
«Muhtarus-Sihah» s. 159. Digər bir tərif: «Şirkdən uzaq olan, Allaha ixlas üzərində bina edilmiş dinin adıdır». «Uç
əsas» Seyx Useymin – rahmətullahi aleyhi – nin şərhi ilə.