18
SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI - 80 TƏBRİKLƏR
N e c ə o l u b s ə n t ə k g ö z ə l ,
D ü ş ü b q a y a q i s m ə t i n ə .
E ş q d e d i y i n d ə l i l i k d i ,
L e y l i d ə l i , M ə c n u n d ə l i ,
S ə n d ə q a ç d ı n ç ə m ə n l i k d ə n ,
Q a y a l ı ğ a , o l d u n d ə l i .
Q a y a l a r d a b i t ə n ç i ç ə k ,
N ə b a x ı r s a n f a ğ ı r - f a ğ ı r ,
S ə n i n s a k i t b a x ı ş ı n d a n ,
Ü r ə k l ə r ə a l o v y a ğ ı r .
Ç o x i n c ə d i r l ə ç ə k l ə r i n ,
S a n k i k ə p ə n ə k z ə r i d i ,
S ə n i v e r d i m b i r g ö z ə l ə ,
Ö n ü m d ə m u m t ə k ə r i d i .
Z ə r i f - z ə r i f t i t r ə y i r s ə n ,
N a z e d i r s ə n k ü l ə k l ə r ə ,
Q a y a l a r ı d e ş ə n g ö z ə l ,
T e z y o l t a p ı r ü r ə k l ə r ə .
Ç o x g ü c l ü y m ü ş m ə h ə b b ə t i n ,
Q ə l b i m i ç ə k d i m i n d a r a ,
S ə n ə a ğ ı l v e r ə m m ə d i m ,
M ə n q o ş u l d u m M ə c n u n l a r a .
Biz ikimizdə belə deyilikmi Sədnik müəllim? Biz də o çiçək kimi qayalarda
bitdik. Zərif vücudumuzla qayaları parçaladıq, yurd-yuva qurduq.
Sevgisinin ağırlığından ayaqlarını güclə atan 80 yaşlı oğlan, xoş gördük.
80-nin mübarək!
Zahid XƏLİL,
Filologiya elmləri doktoru, professor,
ADPU-nun ədəbiyyatın tədrisi
metodikasının kafedra müdiri
19
SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI - 80 TƏBRİKLƏR
Folklorumuzun Sədnik fenomeni və ya
alim ömrünün akkordları
40 ildən artıqdır ki, Sədnik Paşayevi birgə iş şəraitində tanıyır, onun tez-tez
yazılarını qəzet və jurnallarda oxuyur, konveyer üsulu ilə nəşr olunan hər biri də elmi
ədəbiyyatımızda yenilik olan kitablarını hər yerdə görürəm. Lakin Sədnik Paşayev, sən
kimsən? - sualını verdikdə cavablar çox olur. Jurnalistin əlası, müəllimin
əvəzedilməzi, hamının qibtə etdiyi alim, insanlığın təsvir etməkdə qələm aciz olan
dünya vətəndaşı.
Bir zamanlar dekan kimi onun mühazirəsində iştirak etmişəm. Qulaq asıb,
metodikasını öyrənmək istəmişik. Lakin onun dərsində insanın özündə olması müm-
kün deyil. Ona görə ki, nə qədər təsir altına düşməməyə çalışsan da bu mümkün deyil.
Bir də görürsən ki, səni çəkib aparır tariximizin dərin qatlarına, dərsdə olduğunu
unudursan. Ozan kimi sazı yamsılaması da var, dərsdə Kərəm kimi odda yanması da,
Fərhad kimi dağları çapması da, Arazın apardığı Saranın yaratdığı kədəri el-obaya
hayqırması da. Daha var olanlardan danışmaq istəmədim. Onun yaradıcılığında var
olanlardan çox olmayanlardan danışmaq çox maraqlıdır. Bir insanın bu qədər yükü
çiynində axsatmadan daşıya bilməsi məni həmişə təəccübləndirir.
Lakin gerçək olanlar budur ki, Sədnik Paşayev sadaladığımız və sadalaya
bilmədiyimiz sahələrdə çox yüksək göstəricilərə nail olub. Onun tərcümeyi-halı üçün
etdiklərinin az bir qismi kifayət edər ki, dostum Sədnik Paşayevi xalqa sevdirsin,
tarixdə yaşatsın və həmin sahədə söz sahibi olsun. Bu həqiqəti də qəbul etmək lazımdır
ki, hansı işdə Sədnik Paşayevin imzası varsa, orada müasir terminologiya ilə ifadə
etsək, o beynəlxalq miqyasda qəbul olunan markadır.
Azərbaycan mədəniyyətinin həmişəyaşar sahələrindən biri də şifahi xalq
ədəbiyyatıdır. Bu cəhət xüsusi olaraq qeyd edilməlidir ki, şifahi xalq ədəbiyyatının
ömrü yazıya alınmasa sonsuz deyildir. Şifahi xalq ədəbiyyatımızı yaşadan Sədnik
20
SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI - 80 TƏBRİKLƏR
Paşayevin qızıl axtaranları andıran ağrılı-acılı əməksevərliyi nəticəsində mümkün ol-
muşdur. Şifahi xalq ədəbiyyatında Azərbaycanın görkəmli alimləri var. Onlar
içərisində bir alimimiz var ki, onun məktəbi, şagirdləri az olsa da, məhsuldarlığı çox
yüksəkdir.
Mən 10 ildən artıq bir müddətdə qardaş Türkiyə Universitetinin professoru
olaraq işləmişəm. Orada tez-tez respublika və beynəlxalq konfranslarda iştirak
edirdim. Konfranslarda dünyanın müxtəlif ölkələrindən alimlər iştirak edirdilər. Bir
dəfə Pakistandan və İran Universitetindən olan alimlərlə söhbətimizdə Sədnik Paşayev
haqqında çox maraqlı bir söhbətlə tanış oldum. Onlar Azərbaycan şifahi xalq ədəbiy-
yatından danışdıqlarında “Sədnik Paşayev (Pirsultanlı) bir elmi tədqiqat institutundan
çox iş görür” deyir və təəccüblərini gizlətmirdilər. Çox böyük bir qiymətdir. O zaman
belə bir alimi tanıdığım üçün iftixar hissi keçirirdim. Türkiyə Universitetində kiminlə
görüşdümsə, folklor adı gələndə Sədnik Paşayevin adını çəkirdilər. Elmi tədqiqatlarla
insan birləşəndə nə qədər qəribə olurmuş. Sədnik Paşayev folkloru sədnikləşdirdiyi
kimi, özü də mübaliğəsiz folklorlaşıb. Eşq olsun belə alim ömrünə.
Sədnik Paşayev qan tökən deyil. Tariximizdə tökülən qanların ünvanı folklor
mənbələri əsasında müəyyən edən, tarixi həqiqətləri ortaya qoyan bədxahlarımıza
tutarlı cavab verən alimlərimizdəndir. Onun ünvanları, canlı şahidləri olmasa da,
canlılardan daha canlı və tariximizin restavrasiya ediləsində mühüm rol oynayır.
Cəbhələrdə qılınc çalmasa da, elm səngərində yeri qabaqdadır. Həmişə mübarizədədir.
Türk dünyasının hər yerini qarış-qarış gəzən, on minlərlə evdə qonaq olan Sədnik
Paşayevə yaradıcılıq müvəffəqiyyətləri arzulamaq yerinə düşər.
Həsənbala Sadıqov,
Professor
Dostları ilə paylaş: |