2017-Cİ İLİn döVLƏt büDCƏSİ İLƏ bağli alternativ hesabat
Yüklə 1,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Diaqram 5. 2017-ci il dövlət büdcəsi xərclərinin funksional bölmələr üzrə tərkibi
- Diaqram 6. 2017-ci il dövlət büdcəsinin əsas istiqamətlər üzrə bölgüsü 25
- Diaqram 7. 2007-2017-ci illərdə dövlət büdcəsinin xərclərinin manatla və ABŞ dolları ilə dəyişməsi
22 icarəyə verilməsindən əldə olunan gəlirlərin büdcəyə daxilolma əmsalının artırılması” hədəfi qoyulub. Vergi Məcəlləsində torpaq vergisi ilə bağlı dəyişiklik edilməsinə, kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların istifadəsiz saxlanmasına görə bu ildən əlavə verginin tətbiq edilməsinə, habelə son illər dövlət mülkiyyətində olan torpaqlarda çoxsaylı iri kənd təsərrüfatı istehsalı müəssisələrinin yaradılmasına baxmayaraq, hüquqi şəxslərin torpaq vergisi və torpaqların icarəyə verilməsi hesabına büdcəyə daxilolmaların artmaması başa düşülən deyil.
Nəhayət, dövlət müəssisələrinin büdcə öhdəlikləri barədə detallı məlumatlar yoxdur. 2017-ci ilin dövlət büdcəsi layihəsinə əlavə edilən sənədlərdə və hökumətin izahatında dövlət müəssisələrinin büdcə öhdəlikləri və bu öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi vəziyyəti haqqında məlumatlar əksini tapmayıb. Halbuki məhz zaman- zaman dövlət büdcəsindən müxtəlif formalarda maliyyə dəstəyi alan bu şirkətlərin ölkənin iqtisadi və sosial həyatında rolu, bu müəssisələrin fəaliyyətinin səmərəliliyi və büdcə qarşısında öhdəliklərini yerinə yetirmə dərəcəsi daima hökumətin və parlamentin diqqət mərkəzində olmalıdır.
23 4. Büdcə xərcləmələrində gözlənilən əsas meyillər 2017-ci ilin ilin dövlət büdcəsi xərclərinin 16.85%-i və ya 2846.9 mln. manatı ümumi dövlət xidməti xərclərinə, 15.63%-i və ya 2642.1 mln. manatı müdafiəyə, 7.17%-i və ya 1211.6 mln. manatı məhkəmə hakimiyyəti və hüquq-mühafizə qurumlarına, 10.27%-i və ya 1736.1 mln. manatı təhsilə, 4.41%-i və ya 745.3 mln. manatı səhiyyəyə, 13.33%-i və ya 2253 mln. manatı sosial müdafiəyə, 14.92%-i və ya 2521.1 mln. manatı dövlət investisiyalarına (tikintiyə), qalanı isə başqa sahələrə ayrılıb. 2017-ci ilin dövlət büdcəsində büdcə xərclərinin strukturunda ən yüksək xüsusi çəkiyə malik 3 istiqamətə ümumdövlət xidməti (16.85%), müdafiə (15.63%) və investisiya (14.92) xərclərinin maliyyələşdirilməsi daxildir. Ümumilikdə götürdükdə 2017-ci ilin dövlət büdcəsi xərclərinin 39.65%-i dövlət idarəetməsi və müdafiəsinə, 29.68%-i sosial sahələrə, 30.66%-i isə iqtisadi təyinatlı istiqamətlərə xərclənməsi planlaşdırılır.
Neftin qiymətində müşahidə olunan kəskin azalmalara proporsional olaraq, 2015-ci il dövlət büdcəsi xərclərinin artımla proqnozlaşdırılan son ili old. Sonrakı iki ildə büdcənin məxaric hissəsi xeyli ixtisar edildi. Göründüyü kimi, 2017-ci ilin proqnozlaşdırılan xərcləri də 2016-cı ilin büdcə xərcləri ilə müqayisədə 842.4 mln. manat azdır. Son 10 il ərzində büdcə xərclərinin ən yüksək məbləği 2013-cü ildə qeydə alınıb, 2014-2015- ci illərdə xərclərin artırılması proqnozlaşdırılsa da icra prosesində bu baş verməyib. ABŞ dolları ekvivalentində isə 2017-ci ilin büdcə xərclərinin neft gəlirlərinin kəskin artdığı 2008-ci ildən bəri ən aşağı göstərici olacaq. Eyni zamanda son 10 ildə xərclərin ən yüksək olduğu 2013-cü illə müqayisədə 2017-ci ildə xərclər 2.5 dəfə azalmış olacaq. x) Dövlət idarəetmə aparatının saxlanması xərclərinin tərkibindəki ali hakimiyyət orqa- nlarının saxlanması xərcləri artıb, mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının mali- yyələşdirilməsi ixtisar edilib. Əvvəlki ilə nisbətən 2017-ci ildə büdcə təsnifatına əsasən “ali hakimiyyət” orqanları hesab edilən 3 təsisatın – Prezident Administrasiyası, Parla- ment və Nazirlər Kabinetinin saxlanması üçün nəzərdə tutulann xərclər 6.7 mln. manat və ya 6.5% artırılaraq 110.2 mln. manata çatdırılıb. Büdcə təsnifatına əsasən “mərkəzi hakimiyyət” orqanları hesab edilən bütün nazirlik, komitə, agentlik və digər mərkəzi hakimiyyət səlahiyyətlərini icra edən təsisatların xərcləri 1.1% və ya 4.1 mln. manat ixtisar edilib və 345 mln. manat səviyyəsində müəyyənləşdirilib. Rayon və şəhər icra hakimi- yyət orqanlarının saxlanması xərcləri 15.7% və ya 18.4 mln. manat azaldılaraq 98.2 mln. manata endirilib. Ümumilikdə hakimiyyət aparatının saxlanması xərcləri ümumi büdcə xərclərinin 3.2%-ni təşkil edir.
24 xi) Elm xərcləri ixtisar edilib. 2016- cı illə müqayisədə elm xərclərinin məbləği 16.7 mln. manat yaxud 12.3% azaldılıb və xərclərin ümumi həcmi 118.6 mln. manat təşkil edəcək. 2017-ci ilin büdcə məxaricində elm xərclərinin xüsusi çəkisi 0.7% səviyyəsindədir.
Ən yüksək artım müdafiə xərclərində baş verib. 2017-ci ildə müdafiə xərcləri 2642.1 mln. manat təşkil edəcək. Bu, əvvəlki ilə nisbətən 413.8 mln. manat və ya 18.6% çoxdur. Müdafiə xərcləri həm də 2017-ci il dövlət büdcəsinin xüsusi çəki etibarı ilə ikinci böyük xərc maddəsidir. Belə ki, bu funksional bölmənin ümumi büdcə məxaricində payı 15.6% təşkil edəcək, əvvəlki ildə isə həmin göstərici 12% olmuşdu.
Hüquq-mühafizə orqanlarının saxlanması xərclərində də yüksək artım baş verib. Büdcə məlumatlarının analizi göstərir ki, əvvəlki ilə nisbətən 2017- ci ildə hüquq-mühafizə orqanlarının saxlanmasınan 927.4 mln. manat xərclənəcək ki, bu əvvəlki ilə nisbətən 7.5% və ya 64.6 mln. manat çoxdur. Cari ildə ölkənin hüquq-mühafizə sisteminin maliyyələşdirilməsi üçün vəsaitlər ümumi büdcə məxaricinin 5.5%-i səviyyəsində olacaq. xiv)
Sosial xərclər əhəmiyyətli dərəcədə azalma ilə proqnozlaşdırılıb. 2016-cı ilin büdcə qanununda dövlət büdcəsinin 3 əsas sosial funksiyasının maliyyələşdirilməsi üçün ümumilikdə 5358.7 mln. manat və ya ümumi büdcə məxaricinin 32.9%- i səviyyəsində vəsait müəyyən edilmişdi. Bura təhsil, səhiyyə və sosial müdafiə istqimətləri daxildir. Öz növbəsində sosial müdafiə üzrə 2698.7 mln. manat, təhsil üzrə 1830.2 mln manat, səhiyyə üzrə 830.8 mln. manat proqnozlaşdırılırdı. 2017-ci ildə isə həmin 3 istiqamət üzrə dövlət büdcəsindən proqnozlaşdırılan məbləğ 4734.3 mln. manat müəyyən edilib ki, bu əvvəlki ilə nisbətən 624.4 mln. manat və ya 11.6% azdır.
16
funksional bölmələr üzrə tərkibi
17
x) Dövlət idarəetmə aparatnn saxlanmas xərclərinin tərkibindəki ali hakimiyyət orqanlarnn saxlanmas xərcləri artb, mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarnn maliyyələşdirilməsi ixtisar edilib. Əvvəlki ilə nisbətən 2017-ci ildə büdcə təsnifatna əsasən “ali hakimiyyət” orqanlar hesab edilən 3 təsisatn – Prezident Administrasiyas, Parlament və Nazirlər Kabinetinin saxlanmas üçün nəzərdə tutulann xərclər 6.7 mln. manat və ya 6.5% artrlaraq Diaqram 6. 2017-ci il dövlət büdcəsinin əsas istiqamətlər üzrə bölgüsü 25 Öz növbədsində, 2017-ci ilin sosial müdafiə xərcləri 2252.9 mln.manatdır və bu əvvələ- ki ilə nisbətən 445.8 mln. manat (16.5%) azdır. Cari il üzrə təhsil xərcləri 1736 mln. manatdır və bu 2016-cı illə müqayisədə nisbətən 94 mln. manat (5.1%) azdır. 2017-ci ildə səhiyyə xərcləri 745.4 mln. manatdır və bu əvvəlki ilə nisbətən 85.4 mln. manat (10.2%) azdır. xv)
İnvestisiya xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə ixtisar olunub. 2017-ci ilin dövlət büdcəsində investisiya xərləri üçün 2521.2 mln. manat müəyyən edilib ki, bu əvvəlki ilə nisbətən 503.4 mln. manat və ya 16.6% azdır. Cari ildə büdcə investisiyaları üçün prqozlaşdırılan vəsaitin həcmi 2007-ci ildən sonra ən aşağı məbləğdir. 2007-ci ildə büdcədən bu məqsəd üçün təsdiqlənən vəsait 1930.9 mln.manat, 2008-ci ildə isə 4292 mln. manat olmuşdu. 2017-ci ildə büdcə investisiyalarının ümumi büdcə məxaricində payı 14.9% səviyyəsisndədir. 2016-cı ildə həmin göstərici 16.4%, 2007-2015-ci illər ərzində isə 28-40% intervalında olmuşdur. xvi)
Kənd təsərrüfatı funksional bölməsi üzrə xərclər kəskin ixtisar edilib. Belə ki, 2017-ci ilin təsdiqlənən büdcəsində bu sektor üzrə 517.4 mln. manat proqnozlaşdırılır ki, bu əvvəlki ilə nisbətən 167.1 mln. manat və ya 24.4% azdır.
Yerli xərclərin həcmi kəskin azalıb, bu xərclərin əhatə dairəsi məhdudlaşdırılıb. Belə ki, 2017-ci ilin büdcəsində yerli xərclərin məbləği 2 dəfə azaldılaraq 2016- cı ildəki 1541 mln. manatdan 718 milyon manata endirilib. Bu azalmanın əsas səbəbi cari ildən etibarən ölkənin rayon və şəhərləri üzrə orta təhsil, mədəniyyət və idman xərclərinin yerli xərclərin tərkibindən çıxarılaraq mərkəzləşdirilmiş xərclərə aid edilməsidir. Bu addımı ölkədə təhsil və mədəniyyət orqanlarının rayonlar üzrə təşkilinin ləğvi və həmin orqanların regionlar üzrə formalaşdırıması zəruri edib. Diaqram 7. 2007-2017-ci illərdə dövlət büdcəsinin xərclərinin manatla və ABŞ dolları ilə dəyişməsi 26 5. Büdcə kəsiri və onun maliyyələşdirilməsi mənbələri 2017-ci ilin dövlət büdcəsinin kəsiri 645 mln. manat səviyyəsində müəyyən edilib ki, bu il üzrə proqnozlaşdırılan ÜDM-nin təxminən 1%-nə bərabərdir. Cari ilin dövlət büdcəsinin kəsiri 2016-cı ilin proqnoz göstəricisinə nisbətən 61.5% və ya 1028 mln. manat azdır. Hesablama Palatasının məlumatına 17 görə, bücə kəsrinin maliyələşdirilməsi üçün 5 mənbədən istifadə ediləcək. Həmin məbləğin 200 mln. manatı dövlət əmlakının özəlləşdirilməsindən, 20 mln. manatı xarici qrantlar, 425 mln. manatı isə daxili borclar, xarici borclar və dövlət büdcəsinin xəzinə qalığı hesabına formalaşacaq.
Hazırkı reallıqda 2017-ci ilin dövlət büdcəsinin kəsirinin qarşılanması hökumət üçün ciddi problem yaratmayacaq. Əvvəla ona görə ki, cari il üzrə kəsrin proqnozlaşdırılan məbləği böyük deyil və son 5 ilin ən aşağı proqnoz göstəricisidir. Digər tərəfdən, hazırda Maliyyə Nazirliyinin 1.4 mlrd. manata yaxın xəzinə qalığı (ehtiyatı) var 18 və qanunvericiliyə uyğun olaraq həmin ehtiyat 2017-ci ilin büdcə kəsirinin qarşılanmasına istifadə edilə bilər. Göründüyü kimi, xəzinə ehtiyatının həcmi 2017-ci il üçün proqnozlaşdırılan büdcə kəsrinin məbləğindən təxminən 2 dəfə çoxdur və hətta digər maliyyə mənbələrində istifadə edilmədən kəsrin örtülməsi ilə bağlı sıxıntı gözlənilmir. 17
upload/files/r_LAYIH%C6%8F-2017-R%C6%8FY-FINAL.pdf 18
Hesablama Palatasının 2017-ci il dövlət büdcəsinə rəyi . Bax: səh.139 http://sai.gov.az/upload/ files/r_LAYIH%C6%8F-2017-R%C6%8FY-FINAL.pdf 27 6. Büdcə vasitəsilə bövlət borclarına xidmət xix) 2017-ci ilin dövlət büdcəsindən borca xidmət xərcləri kimi 1641.8 mln. manat müəyyən edilib. Ümumilikdə borca xidmət xərclərinin büdcə məxaricində payı 9.7% səviyyəsində proqnozlaşdırılır ki, bu son 15 ilin ən yüksək göstəricidir. Təqdim edilən məlumatlardan 19 aydın olur ki, cari ildə borca xidmət xərclərinin 96.3%-i və ya 1580.6 mln. manatı xarici, 3.7%-i və ya 61.2 mln. manatı isə daxili borclaırn qarşılanmasına yönəldiləcək. Hesablama Palatasının məlumatından 20 aydın olur ki, xarici borcda xidmət xərcinin yüksək olmasının əsas səbəblərindən biri dövlət mülkiyyətində olan səhmdar cəmiyyətlərin (məsələn, “Azəralüminium” ASC, “Azərenerji” ASC, “Azərbaycan Hava Yolları” QSC) üzrə verilmiş hökumət zəmanətli kreditlərn qaytarılması ilə bağlıdır. Palata açıq formada vurğulayır ki, dövlət zəmanətləri ilə kredit alan bu təşkilatlardan bəziləri öz öhdəliklərini yerinə yetirə bilmədikləri üçün bu öhdəlikərin icrası dövlət büdcəsinə yönəldilib. Daxili borclarına xidmət xərcləri isə əsasən Mərkəzi Bankdan alınmış kreditlərin və dövlət istiqrazları üzrə ödənişlərin maliyyələşdirilməsinə sərf ediləcək. Həm xarici, həm də daxili dövlət borclarının sürətlə artması yaxın perspektivdə dövlət büdcəsinin borca xidmət xərclərinin sürətlə artması riskini yaradır, 2017-ci ildə ümumi büdcə məxaricində bu xərclərin xüsusi çəkisinin həddən artıq yüksəlməsi də bu yanaşmanı təsdiq edir. 2016-cı il ərzində xarici dövlət borcu 15%-dək artaraq 8 mlrd. dolları, daxili dövlət borcları isə 60%-dək artmaqla 7.3 mlrd. manata çatmışdı. Xüsusilə də Beynəxalq Bankın problemli aktivlərininin sağlamlaşdırılması ilə bağlı daxili borclanma bilavasitə dövlət büdcəsinin öhdəliyi kimi müəyyən edilib. Göründüyü kimi, dövlət büdcəsinin imkanlarının məhdudlaşdığı bir şəraitdə büdcənin borc yükünün sürətlə artması ciddi problem kimi qarşıda durur. Borcalan dövlət qurumlarının fəaliyyətində şəffaflığın və ictimai nəzarət imkanlarının yoxluğu borc yükünün artmasını ciddi risk kimi dəyərləndirməyi zəruri edir. Hesablama Palatası da bu problemə diqqət ayırır və vurğulayır ki, hazırkı şəraitdə borclanma risklərinin idarə edilməsi sisteminin və dövlət borclanma strategiyasının hazırlanması çox mühümdir. 21 19 Azərbaycan hökumətinin Parlamentə təqdim etdiyi “Büdcə zərfi” Toplusu, V bölmə 20
upload/files/r_LAYIH%C6%8F-2017-R%C6%8FY-FINAL.pdf
21 Hesablama Palatasının 2017-ci il üzrə dövlət büdcəsinə dair Rəyi. Bax: səh.302 http://sai.gov.az/ upload/files/r_LAYIH%C6%8F-2017-R%C6%8FY-FINAL.pdf
28 7. 2017-ci ilin dövlət büdcəsinin tərtibi və parlament müzakirələri 2017-ci ilin dövlət büdcəsi layihəsinin hazırlanması, parlament müzakirələri və təsdiqi prosesində bir sıra prosedur pozuntuları ilə müşayiət olunub.
2017-ci il dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsi və ona əlavə edilən sənədlər toplusu Milli Məclisə qanunvericilikdə müəyyən edilmiş müddətdən bir ay gec təqdim edildi. Büdcə sistemi haqqında qanununa əsasən 2017-ci il dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsi ona əlavə edilən digər sənədlərlə birlikdə 2016-cı il oktyabr ayının 15-dən gec olmayaraq Milli Məclisə təqdim edilməli olduğu halda, bu bir ay gecikmə ilə, yəni noyabrın 15-də baş verdi.
2017-ci il dövlət büdcəsinin layihəsi Milli Məclisə təqdim edildikdən sonra parlamaentlə razılaşdırılmadan hökumət tərəfindən dəyişikliklərə məruz qalıb. 2016- cı ilin noyabrında Milli Məclisə təqdim edilən və mətbuatda dərc edilən dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsində hökumət tərəfindən dəyişiklik edilib: büdcənin həm gəlirləri, həm də xərcləri 300.0 mln manat artırılıb. Dəyişiklik edilmiş qanun layihəsi Milli Məclisin saytında yerləşdirilib, amma mətbuatda dərc edilməyib. Bundan başqa, dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsi Milli Məclisdə təsdiq edildikdən sonra prezident tərəfindən imzalanmazdan əvvəl büdcənin gəlirlər hissəsi daxilində yenə də dəyişikliklər edilib (bəzi vergi növləri (hüquqi şəxslərin əmlak və torpaq vergiləri) üzrə daxilolmalar azaldılıb, ƏDV və mənfəət vergisi üzrə daxilolmalar proqnozu isə artırılıb). xxii) Dövlət büdcəsi layihəsinin parlament müzakirələri, yenə də əvvəlki illərdə olduğu kimi, formal xarakter daşıyıb. 2017-ci il dövlət büdcə haqqında qanun layihəsi Milli Məclisdə çox qısa müddətdə - yalnız 3 gün plenar iclaslarda müzakirə edilib. Qanun layihəsi yalnız bir oxunuşdan keçib və 2-ci oxunuşa çıxarılan kimi Milli Məclis tərəfindən müzakirəsiz təsdiq edilib; xxiii) Vergi Məcəlləsində dəyişikliklər dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsi təsdiq edildikdən sonra Milli Məclisdə müzakirə edilib və təsdiq olunub. Yaxşı təcrübələrə
29 və dövlət idarəetməsinin məntiqinə əsaslansaq, Vergi Məcəlləsində dəyişikliklər büdcə layihəsindən əvvəl müzakirə edilməli və qəbul edilməlidir ki, sonra buna istinadən büdcə layihəsi hazırlansın. 2017-ci ilin dövlət büdcəsi gəlirlərinin proqnozu müəyyən qədər Vergi Məcəlləsində nəzərdə tutulan dəyişikliklərlə bağlıdır. Lakin Vergi Məcəlləsində dəyişikliklər layihəsi 2017-ci ilin dövlət büdcəsi Milli Məclisdə təsdiq edildikdən sonra parlament müzakirələrinə çıxarılıb, lakin hətta bu zaman da həyata keçirilən dəyişikliklər və 2017-ci ilin dövlət büdcəsinin formalaşmasında bu dəyişikliklərin nə qədər rol oynayacağı barədə heç bir izahat verilməyib. Buna rəğmən Vergi Məcəlləsinə təklif edilən 201 adda dəyişiklik layihəsi Milli Məclisdə geniş müzakirələr aparılmadan təsdiq olunub və 2017-ci ilin yanvarın 1-dən qüvvəyə minib.
30 Nəticə və tövsiyələr Azərbaycan Respublikasının 2017-ci il üçün dövlət büdcəsinin təhlili göstərir ki, ölkənin neft gəlirlərinin azalması davam etdikcə dövlət büdcəsinin də kiçilməsi davam edir. • Neft gəlirlərinin kəskin azalması və fiskal dayanıqlılığa qarşı yaranan təhlükələr üzündən hökumət, nəhayət ki, ARDNF-dən dövlət büdcəsinə edilən transferin məbləğini məhdudlaşdırmaq xəttini götürüb, hətta Fond- büdcə münasibətlərini sistemli tənzimləmək məqsədilə fiskal qaydalar hazırlayıb tətbiq etmək niyyətini bəyan edib; • Dövlət büdcəsinin gəlirlərindəki neft sektorundan daxilolmaların əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına baxmayaraq, 2017-ci ilin dövlət büdcəsi gəlirlərinin yarıdan çoxu (51.9%-i) yenə də neft sektorunun payına düşür; • Dövlət büdcəsinin gəlirlərinin formalaşmasında qeyri-neft sektorundan daxilolmaların xüsusi çəkisi son illər tədricən artmaqdadır, lakin bu artımlar hələlik, bir tərəfdən, neft gəlirlərinin azalmasından, digər tərəfdən isə manatın kəskin devalvasiyası ilə bağlı ölkədə qiymətlərin qalxmasından qaynaqlanır, başqa sözlə bu artımlar hələlik real məzmuna malik deyil; • 2017-ci il dövlət büdcəsinin qeyri-neft sektorundan daxilolmalar üzrə proqnozları hökumət tərəfindən kifayət qədər əsaslandırılmayıb;
2017-ci ilin dövlət büdcəsinin xərcləri də, əvvəlki illərdə olduğu kimi, hədəflənmiş nəticələrə yönəlik deyil;
Dövlət büdcəsinin imkanlarının məhdudlaşması üzündən hökumət bir sıra xərcləri ixtisar etməyə məcbur olsa da, ümumən hökumətin büdcə fəaliyyətində səmərəliliyin və nəticəliliyin yüksəldilməsinə yönəlik ciddi dəyişikliklər hiss olunmur;
2016-cı ildə olduğu kimi 2017-ci ilin büdcəsində də dövlət borcuna xidmət xərclərinin yüksək səviyyəsi dövlət borclarının səviyyəsi ilə bağlı narahatlığı artırır; • 2017-ci ilin dövlət büdcəsinin parlamentə təqdim edilməsi, müzakirələri 31 və təsdiq edilməsi prosesində büdcə qanunvericiliyində təsbit olunmuş prosedurların ciddi pozuntuları ilə müşayiət olunub. Növbəti illərdə dövlət büdcəsinin proqnozlaşdırılması və dövlət maliyyəsinin idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində aşağıdakılar tövsiyə olunur:
Dövlət büdcəsi gəlirlərinin formalaşmasında neft və qeyri-neft sektorlarının töhfəsinin daha dəqiq, detallı və əsaslandırılmış şəkildə qiymətləndirilməsi təmin edilsin. 2. Büdcə daxilolamalarının proqnozunun dövlət və özəl sektorlar üzrə (xüsusilə iri dövlət şirkətləri haqqında məlumatlar daha detallı göstərilməklə) bütün tədiyyə növləri üzrə ayrılmaqla açıqlansın. 3. Strateji və büdcə planlaşdırmasının əlaqələndirilməsini təmin edən hüquqi- normativ baza yaradılsın, habelə bütün büdcə sifarişlərinin hökumətin sosial-iqtisadi inkişaf proqramları ilə uzlaşdırılması təmin edilsin. 4. Son nəticələrə yönəlik büdcə planlaşdırılması mexanizminə keçid təmin edilsin.
Büdcə layihəsinin peşəkar vətəndaş cəmiyyəti təsisatları və ayrı-ayrı sosial qrupların mənafeyini təmsil edən ictimai qurumlarla müzakirə əsasında qəbuluna təminat verən hüquqi mexanizmlər formalaşdırılsın. 6. Büdcə informasiyalarının əlçatanlığını təmin etmək üçün büdcə zərfi ilə ictimaiyyətin onlayn tanış olmasına imkan yaradılmalıdır.
Yüklə 1,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|