87 Sevinç, Mehmedoğlu / İnançsızlığa Yönelmede Çevresel ve Entelektüel Faktörlerin Etkisi Öz
Yüklə 255,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
102 İnsan & Toplum lığa yönelme konusunda bundan daha çok etkilenmektedir. Katılımcının cinsiyetine göre, hangi ebeveynin daha dindar olduğuna bakıldığında, kadınlarda ve erkeklerde annenin babaya göre daha dindar olduğu bulunmuştur. Fakat kadınlarda anne dindarlığı (2,55) erkek- lerde anne dindarlığına (2,86) göre daha düşüktür (d=,25). Aynı şekilde kadınlarda babanın dindarlığı (2,09), erkeklerde babanın dindarlığına göre (2,62) daha düşüktür (d=,42).
Mülakata Katılanların Anne-Babalarının Dine Yaklaşımları Anne %
% Toplam
% Dindar değil / Dinsiz / İnançsız 15,63
27,59 21,31
Spiritüel 3,13
6,90 4,91
Öylesine inanır 31,25
17,24 24,59
Dindar/İnançlı 50,00
48,28 49,18
Toplam 100
100 100
Mülakatta katılımcılara, anneniz ve babanız din-inanç-inançsızlık konusuna nasıl bakmak- tadır diye sorulmuştur. Verilen cevaplar analiz edilip kategorilendirildiğinde yukarıdaki gibi bir tablo elde edilmiştir (Tablo 10). Buna göre anne babasının dindar olmadığını, dinsiz olduğunu veya inançsız olduğunu söyleyenlerin oranı toplamda %21’dir. Katılımcıların yarısı ise anne babasının dindar veya inançlı olduğunu belirtmiştir. Dikkat çeken veri ise bu kişilerin ebeveynlerinin dine ve inanca bakışını “öylesine inanıyor” şeklinde tanımlamasıdır. Bu kişiler, anne babasının sosyal baskıdan ötürü, geleneksel olarak, kültürel olarak veya öylesine bir dini kimlik taşıdığını ve dinin onların yaşamında hiçbir anlam ifade etmediğini belirtmektedir. Bir katılımcı ebeveyninin durumunu şöyle özetlemektedir: “dindarlık ona çok fazla geliyor, ama inançsızlığa da cesaret edemiyor.” Katılımcıların, yaklaşık yarısının anne babası öylesine inanan, dindar olmayan, dinsiz veya inançsız bireylerdir. Elde edilen bulgular, inançsızlığa yönelmede anne babanın inançsız olmasının veya dine ilgisiz olması- nın ne derece büyük etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Wilson ve Sherkat’ın (1994) yaptığı araştırma, ebeveynlerin, çocuklarının inanç konusunda kendilerine benzemesini istediklerini göstermiştir (s. 150). Buna göre, dindar anne-babaların çocuklarının ileriki yaşlarda dindar olma ihtimali daha yüksekken, çocuklukta dinden uzak veya çok az dindar bir aile ortamında bulunmak ileriki yaşlarda dinden uzaklaşmaya neden olabilmektedir (Hunsberger ve Altemeyer, 2006, s. 42; Hunsberger, 1983, s. 26; Brinkerhoff ve Mackie, 1993, s. 244; Baker ve Smith, 2009, s. 720). Anne-babanın dindarlıklarının ayrı ayrı ileriki yaşlarda dinden çıkmaya etki düzeyleri araştırıldığında, annenin dindarlığının, çocu- ğun dindar kalmasında daha etkin rol oynadığı bulunmuştur (Voas ve McAndrew, 2012, s. 34; Hunsberger ve Brown, 1984, s. 247). Eğer baba dinsiz ise çocukların dinsiz olma oranı %17, eğer anne dinsiz ise bu oran %50 ve eğer her iki ebeveyn de dinsizse bu oran %84’tür (Zuckerman, 2009, s. 958). Voas ve McAndrew’nun (2012) araştırmalarına göre, anne dindar, baba dinsiz olduğunda kız çocuklar erkeklere göre daha dindardır. Ama baba dindar, anne dinsiz olduğunda ise erkek çocuklar daha dindardır. Bu durum, çocuğun aynı cinsiyetteki ebeveynin dindarlığından daha çok etkilendiğini göstermektedir.
103 Sevinç, Mehmedoğlu / İnançsızlığa Yönelmede Çevresel ve Entelektüel Faktörlerin Etkisi Peki sonradan inançsız olanlar dindar ebeveynleriyle daha olumsuz bir ilişkiye mi sahiptir? Bu sorunun cevabını bulabilmek için, sonradan inançsız olanların EDEİ puanları ve anne- babalarının dindarlık düzeyleri karşılaştırılmıştır.
SİO’nun Dindar Ebeveynle İlişki Düzeyi Ebeveyn Dindarlığı EDEİ
M SD d Düşük (2-1 puan) 3,30
0,89 0,298
Yüksek (5-4 puan) 3,04
0,85 Tablo 11’de görüldüğü gibi, sonradan inançsız olanlarda, anne-baba dindar ise daha düşük EDEİ puanı (3,04) alınmaktadır. Yani, sonradan inançsız olanlar, ergenlik döneminde, anne-babaları dindarsa kendileriyle daha fazla problem yaşamışlardır. Aynı olgu, mülakat verilerinde de incelenmiştir. Mülakat verilerinden hareketle inançsız bireylerin, dindar veya dindar olmayan ebeveynlerle nasıl bir ilişkileri olduğu araştırılmıştır. İnançsızlar, anne baba dindarsa, onunla daha iyi bir ilişki mi kurmaktalar, yoksa daha kötü mü? Birey inançsız ise ve anne-babasıyla arası iyiyse, anne-babasının inançsız olduğu öngörülebilir mi? Bu sorulara cevap vermek için Tablo 12’de görüldüğü üzere veriler analiz edilmiştir.
Mülakata Katılanların Dindar Ebeveynleriyle İlişki Düzeyleri Ebeveynin dindarlık düzeyi Ebeveyn Ebeveynle İlişki M SD d Yüksek (5-4 puan) Anne 3,33
1,155 0,54
Baba 2,50
1,803 Ebeveyn Ort 2,91 Düşük
(2 – 1 puan) Anne
4,09 0,668
0,98 Baba
3,00 1,414
Ebeveyn Ort 3,54
Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, inançsızlar, anne-babaları dindar ise onlarla daha zayıf (2,91) ve anne-babaları dindar değilse daha güçlü (3,54) ilişki kurmaktadırlar. İnançsızlar, dindar olmayan anne ile daha iyi (4,09) ve dindar olmayan baba ile normal (3,33) bir ilişki içindedir. İnançsızların, dindar olsun olmasın, anneye nazaran baba ile daha kötü bir ilişki- leri olduğu görülmektedir. Baba dindar ise bu ilişkinin düzeyi çok daha düşmektedir (2,5). Görüldüğü gibi, anne-baba inançsız ise iyi aile ilişkileri, anne-baba inançlı ise zayıf veya kötü aile ilişkileri ortaya çıkmaktadır. İnançsızların özellikle babalarıyla ilişkilerinde problem oldu- ğu görülmektedir. İnançsızlığa yönelmiş birey, anne-babası dindar değilse, onların olumlu tesiri altındadır diyebiliriz. Ama anne-babayla ilişki iyi değilse, olumsuz bir tesir altındadır ve reaksiyoner olarak inançsızlığa yönelebilir. Yüklə 255,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|