А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
25
Iş qüvvəsinin qiymətini, habelə alıcının ödəməli olduğu-pul məbləğini, satıcı isə satılmış əmtəə üçün alacağı məbləği, satılmış əmtəələr və təklif olunmuş xidmətlər üçün pul ödənişlərinin kəmiyyətini hesablamaq olar. Qiymətin ölçü funksiyası bundan ibarətdir.
Bazar şəraitində qiymət alıcı üçün müəyyən əmtəənin faydalılığını əks etdirirsə, o, qiymətlər nisbəti üzrə müxtəlif əmtəələrin faydalılığı haqqında mühakimə yürütmək olar. Qiymətin müqayisə oluna bilmə funksiyası da bundan ibarətdir. Qiymət funksiyalarının təsnifatı şək. 1.7-də verilmişdir.
26
Шякил 1.7. Гиймятин функсийаларынын тяснифляшдирилмяси
Цчот функсийасы Хяржлярин учоту
Мянфяятин учоту Капитал гойулушу учоту Мал дювриййяси щяжминин учоту
Цмуми дахили мящсулун учоту
Рентабеллик сявиййяси учоту
Мящсул дифференсиаллашдырылмыш учоту
Фонд верими учоту
мящсулдарлыьынын учоту
Стимуллашдырыжы функсийа Мягфяятин стимуллашдырылмасы
Хяржлярин ихтисары Елми техники тярягги
Хяржляря гянаят Тяляб структурунун дяйишмяси Кейфиййятин йцксялдилмяси Тяклиф структурунун дяйишмяси Тяклиф структурунун дяйишмяси
Рягабятгабилиййятли ямтяяляр истещсалы Рягабятгабилиййятли ямтяяляр
истещсалы Бюлцшдцрцжц функсийа
Игтисадиййатын сащяляри арасында Реэионлар арасында
Йыьым фонду Ичтещлак фонду
Мцхтялиф сосиал груплар
Мцхтялиф мцлкиййят формалары арасында
Ямтяянин кейфиййяти Пенсийа вя тягацдя тясир Тянзимлянян гиймятляр
Тяляб вя тяклифин баланслашдырылмасы
Тялябя тясир Тяклифя тясир
Истещсал артымы Базар структуруна тясир
Истещсалын ихтисары Ямтяя артыглыьы
Ямтяя кясири Ямтяянин кейфиййяти
Ямтяянин кейфиййяти Ямтяянин кейфиййяти
Ямтяялярин чешиди Сямяряли йерляшдирмя мейары
Маркетинг тядгигатлары Инвестисийалашма щаггында гярар Мянфяят нормасынын
мцяййян Рягабят нятижяляринин
учоту Тижарят-васитячи фяалиййятищаггында
гярар
Мянфяят нормасынын
мцяййян Истещсал фяалиййяти щаггында гярар
Рягабят нятижяляринин учоту
Юлчмя вя гаршыл-ыглы юлчмя функсийасы Юдяниш ябляьинин дяйишмяси
Эялир мябляьинин дяйишмяси
Гиймятин функсийалары 27
Qiymətin müxtəlif funksiyaları bir-biri ilə qarşılıqlı, bəzən bir- birinə zidd, bəzən də eyni istiqamətdə fəaliyyətdə olurlar. Belə ki, qiymətin stimullaşdırıcı (stimullaşdırıcı qiymət) funksiyası ilə tələb və təklifin balanslaşdırılması funksiyası eyni istiqamətdə fəaliyyət göstərə bilər. Bu, o halda baş verir ki, yüksək satış qiyməti böyük tələbat olan əmtəələr istehsalının yüksəlməsinə səbəb olur. Əksinə, aşağı satış qiyməti tələbat az olan əmtəələr istehsalının ixtisarına səbəb olur. Bu da tələb və təklifin müvazinətləşdirilməsinə gətirib çıxarır.
Qeyd etmək lazımdır ki, uçot funksiyası bütün digər qiymət funksiyalarının əks istiqamətində fəaliyyət göstərə bilər. Bu onunla izah olunur ki, bazar şəraitində faktiki əmələ gəlmiş satış qiymətləri müəyyən əmtəənin istehsalına və reallaşdırılmasına çəkilən real xərclərdən çox olur, yaxud, əksinə, bunlardan aşağı olur, buna görə qiymətin rolu və təsiri hər bir konkret halda hərtərəfli təhlil nəticəsində aşkar olur.
Belə təhlili marketinqdə situasiyalı təhlil adlandırmaq qəbul olunmuşdur. Situasiyalı təhlilin başlıca vəzifəsi müəssisənin qiymət siyasətinin müəyyən edilməsidir. Bunun üçün aşağıdakı əsas suallara cavablar almaq lazımdır: 1. Qiymətlər çəkilən xərcləri, əmtəəyə tələbatı və onun rəqabət qabiliyyətini nə dərəcədə əks etdirirlər? 2. Alıcılardan qiymətlərin qalxmasına, yaxud aşağı düşməsinə hansı reaksiyanı (kəskin hərəkət) gözləmək lazımdır? 3. Fəaliyyətdəki qiymətlərə alıcıların münasibəti necədir? 4. Müəssisə tərəfindən istifadə olunan
qiymətlərin stimullaşdırılması siyasəti səmərəlidirmi? 5. Mövcud qiymətlər potensial alıcılara məlumdurmu? 6. Qiymətlər yaranmış bazar situasiyasına uyğun gəlirlərmi? 7. Mövcud qiymətlər alıcılar üçün cəlbedicidirlərmi? 8. Rəqiblər qiymətləri qaldırdığı, yaxud aşağı saldıqları vaxtlarda müəssisələr necə fəaliyyət göstərirlər?
Qiymətin psixoloжi dərk olunmasını da nəzərdən qaçırmaq lazım deyil. Orta statistik istehlakçı güman edir ki, güya qiymət üzrə əmtəənin istehlakçı faydalılığı haqqında mühakimə yürütmək olar. Lakin yüksək qiyməti əmtəənin yüksək keyfiyyəti haqqında həmişə sübut deyil və əksinə. Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|