128
Burada yazı qurtarırdı. Qəzənfər də qurtarırdı. Doğrudur, bir
də başdan qulaq asmaq olardı. Amma neçə kərə qulaq assan da,
Qəzənfər bir kəlmə də artıq söz deməyəcəkdi.
Lakin bu, Həmidə xalanı qüssələndirmirdi. Əksinə, onun
qəmi–dərdi uçub getmişdi, qəlbinə sonsuz bir şəfqət, bir
mülayimlik çökmüşdü. O təsəllisini tapmışdı, elə bil kimsə
Həmidə xalaya onun həyatının mənasını açmışdı.
Həmidə xalanın ürəyində xoş bir hiss vardı. O, mizin üstünü
yığışdırmadı. "Qoy dursun. Uşaqlar da gəlib görsün", – deyə
düşündü.
Sonra kedib balaca Vaqifin yanına girdi, onun şəvə kimi
qara saçlarını sığallayıb alnından öpdü və şirin, rahat, arxayın
bir yuxuya getdi.
Yanvar 1960
129
DAĞINIQ VƏRƏQLƏR
Musiqi
Salonda işıq yanır. Böyük, ağ yaraşıqlı qəndillər nə çıl-
çıraqlıdır!…
Salon doludur. Adamlar necə də bəzəkli, necə də
gözəldirlər!.
Adamlar söhbət edirlər. Sözlər nə mənalı, cümlələr necə
dolğun, ifadələr, gözəl, hisslər yüksəkdir!…
Salon böyükdür. Onun havası təmiz, xoşdur…
Salonda kişilər var. Onlar sağlam, ağıllı, yaraşıqlı, qeyrətli,
qoçaq, təmizdirlər…
Salonda arvadlar var. Onlar həzin, qəşəng, şairanə, zərif,
incə, məlahətli, mehribandırlar…
Salonda bir nəfər qadın da var. O bütün qadınların
hamısından gözəl, şairanə, ağıllı, şəfqətli, pak, nəcib, həssasdır.
O, mənim sevgilimdir…
Salonda mən də varam. Gözələm. Ağıllıyam. Adiləm.
Bacarıqlıyam. Qoçağam. Güclüyəm. Darıxmıram.
Kədərlənmirəm. Qüssələnmirəm. İstedadlıyam. Dünyaya
insanlara yeni söz deməkçün gəlmişəm. Demişəm. Deyirəm.
Deyəcəm. Bütün dünya mənə pərəstiş edəcəkdir. Keçmişim
ləkəsiz, indim xoş, gələcəyim parlaq. Dünyanın ən gözəl
qadınını, qadınların ən yaraşıqlısını sevirəm. O da məni…
Musiqi qurtardı.
Salonda işıq yanır. Hisli, yöndəmsiz qəndillər tutqundurlar.
Salon doludur. Adamlar zövqsüz geyinmiş, çirkin, keçəl,
cılız…
Sözlər mənasız, cümlələr boş, ifadələr çeynənmiş, hisslər
iyrənc…
Salon böyükdür. Havası ağır, bürkü.
Salonda kişilər var. Onlar zəif, axmaq, idbar, qeyrətsiz,
130
qorxaq, çirkab içində…
Salonda arvadlar var. Arvadlar – kobud, yaraşıqsız, qaba,
çirkli, səliqəsiz, itməcaz…
Salonda bir nəfər qadın da var. O, gözəldir, şairanədir,
ağıllıdır, pakdır, nəcibdir, məlahətlidir, həssasdır. Amma o
mənim heç nəyim deyil.
Salonda mən də varam. Çolaq, çopur, ağılsız, zalım, aciz,
qorxaq. Darıxıram, kədərliyəm, qüssəliyəm. İstedadsızam. Heç
kimə heç nə demək istəmirəm. Desəm nə olsun? Təzə bir şey
deyə bilməyəcəm. Köhnələri təkrar eləyən onsuz da çoxdur.
Keçmişim qara, indim boş, gələcəyim sönük. Heç nə
gözləmirəm. Heç nə məni gözləmir.
Heç kəsi sevmirəm.
Heç kəs də məni sevmir.
Dahi sənətkar
Nadanlar, avamlar, cahillər, köhnəpərəstlər, anlamazlar,
paxıllar, xainlər sağlığında onu daşqalaq edib öldürdülər.
Amma o öləndən sonra həmin bu daşlardan heykəl yapdılar.
İki yazıçı
Şəhərimizi gəzən nabələd adam hər vitrində, hər kitab
mağazasında, hər plakatda eyni bir müəllifin adını görüb soruşdu:
–Bu ad nə məşhurdur. Görünür bu sizin ən böyük yazıçınızdır.
Ona cavab verdilər:
–Yox, böyük yazıçımız başqasıdır. Onun heç yerdə kitabı
qalmamışdır. Hamısını alıb qurtarmışlar.
Televizor
Televizorda qadınların işıqlı həyata çıxması uğrunda
mübarizə aparanlar haqqında veriliş verirlərdi. Ekranda
mübariz qadınlardan birinin şəklini göstərəndə bu qadının
131
uşaqları analarının yanına qaçdılar:
–Ana səni göstərirlər.
Onlar ekranda göstərilənləri analarına danışırdılar. Çünki anası
heç bir şey görmürdü. Sürgündə onun gözləri kor olmuşdu.
Yalqızlıq
Deyirlər onda dan ulduzunun kədəri varmış. Səhəri insanlara
o xəbər verirmiş, amma özünə bir dəfə də olsun səhəri görmək
nəsib olmayıbmış.
Deyirlər onda günəşin kədəri varmış. Hamını isidirmiş,
amma özü yalqızmış. Çünki hamı onun istisindən əriməyə
qorxaraq yaxın durmurmuş.
Sol çiynimdən bir az aşağı
–Ürəyin daşdır sənin.
–Hə. Çaxmaq daşı.
***
Mən öləndə həkim deyəcək:
–Ürəyi dayandı.
Bu yeganə insanın ürəyim haqqında dediyi yeganə doğru
söz olacaqdır.
Görüş
Küçədə bir oğlan çoxdan bəri itirdiyi, sevdiyi qıza rast gəlib
bu vüsaldan karıxdı, özünü itirdi. Onun dili–dodağı əsdi.
İllərdən bəri hazırladığı sözlərdən birini də yadına sala
bilmirdi. Hədsiz bir sevinc, hüdudsuz bir nəvazişlə yalnız bir
bunu deyə bildi:
–Aman allah! Mən kimi görürəm.
Oğlan kor idi.
132
Təcrübə
–Qoyun gedim ora. Qoyun gedim ora.
–Yox.
–Axı niyə? Axı niyə?
–Mən ordan gəlirəm. Ora gedib gələndən sonra həyatda
sənin heç bir istəyin qalmayacaqdır.
Sən
Küçədə gedən tramvay birdən dayandı. Zınqırovların
zəhlətökən səsi kəsildi. Adamların danışıqlarından xış-xış
xışıldayan küçə buz kimi dondu, hərəkətsizləşdi, susdu.
Adamların basa-bası kənara çəkildi. Pəncərələrin işığı söndü.
Divardakı şəkillər dumanlandı. Sifətlər yekrəngləşib seçilməz
boz bir kütləyə çevrildilər. Danışıqlar qurtardı. Boşboğaz
natiqin səsi eşidilməz oldu. Hər şey susdu, dayandı, qurtardı,
kəsdi.
Adamların içində səni görmüşdüm .
Xoşbəxtlik və Bədbəxtlik
Mən dünyanın ən bəxbəxt adamıydım.
Mən dünyanın ən xoşbəxt adamı oldum.
Çünki bir gün qapım açıldı. Yarım gəldi. Səsim titrəyə-
titrəyə:
–Bu gün getmə – dedim.
–Yaxşı – dedi.
Bir gün qaldı. Beş gün qaldı. On gün qaldı. Bir il qaldı. On
il qaldı. Yüz il qaldı. Min ildir ki, mənimlədir.
Dünən getdi.
Mən dünyanın ən xoşbəxt adamı oldum.
Mən dünyanın ən bədbəxt adamıyam.
Dostları ilə paylaş: |