A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
157 bir hərəkətlə əllərini pencək ciblərinə döydü, sağ cibindən çıqqıltını eşidib kibriti çıxardı, mənə təklif etmədən papiros yandırdı və əsəbi halda gəzişməyə başladı. Bayaq qapıda durduğu vaxt üzünün utancaq ifadəsiylə indi əsəbi ifadəsi arasında sonsuz bir kontrast vardı. Bütün axşam ifadəsi min dəfə dəyişən bu adamın üzü sanki təzadlardan yapılmışdı. Gah uşaq kimi utancaq, gah dəli bir ehtirasla yanan, gah mehriban, gah qəzəbli, gah kinli, gah yaltaq, gah xoş, gah məsum, gah məğrur, gah yazıq. Bir müddət gəzişdikdən sonra mənim qabağımda dik dayanıb qəfildən soruşdu: –O oğlan nəyinizdir? –Hansı oğlan? –O bayaq sərgidə danışdığınız. – Mənim gözümü döydüyümü görüb daha da əsəbiləşdi. – Azərbaycan pavilyonunda, qaraqaş, qaragöz, ünvanınızı ona verdiniz. –Hə, Firuz? –Bilmirəm. –Yoldaşımdır. Siz onu tanıyırsınız? –Mən heç kəsi tanımıram, – dedi. Mən susdum. O yumşaq bir səslə: –Məni bağışla, – dedi. – Qoy sən deyim. Çünki oğlum yerindəsən. Olar? –Neynək. –Bayaq sən o oğlana ünvanını verəndə eşitdim. Ünvanı yadımda saxladım. Gəldim səni tapdım. –Məni tanıyırsınız? –Dedim ki, heç kəsi tanımıram, – o yenidən əsəbiləşdi. Mən onu qovmaq istədim. –Bayaq sərgidə mən nədənsə sənə diqqət yetirdim. Sən mənə çox fikir vermədin. Lakin mən sənin dalına düşüb bütün sərgini gəzdim. Sən mənim oğluma oxşayırsan. Mən bilmirdim nə deyəm. Nədənsə başıma: –Oğlunuz da buradadır? – sualı gəldi. Kişi bic–bic downloaded from KitabYurdu.org 158 gülümsündü. Birdən güzgüdə öz–özünə göz vurub qəh–qəh çəkdi. –Yox, oğlum uzaqdadır, – dedi. Sonra qəfildən ciddiləşdi. Yenidən dərin iztirab izləri üzünə çökdü. Keçib əvvəlki yerində, pəncərənin qabağında oturdu. Kirpikləri örtüldü. Araya sükut çökdü. Az sonra qəbir sükutu çökmüş otağın sakitliyini güclü bir səs qılınc kimi yardı. –Oğlumu öldürdülər,– deyə qonağım çılğın bir səslə çığırdı. Və yenidən susdu. Mənə elə gəldi ki, o ağlamsınır. Nə edəcəyimi bilmirdim. O, başını qaldırıb mənasız nəzərlərlə mənə baxırdı. –Siz Bülbülü sevirsinizmi? Mən deyəsən qonağımın gözlənilməz suallarına alışmağa başlamışdım. Odur ki, təəccüblənmədən: –Sevirəm, – deyə dərhal cavab verdim. –Mən o saat gördüm. Azərbaycan pavilyonunda Bülbülün səsini eşidəndə sizin üzünüzə sevinc çökdü. – Sonra o əlavə etdi – yəqin ki, o da Bülbülü sevərdi. Mən kimin haqqında danışdığını təxmin etdim. Yarasını təzələməməkçün soruşmadım. Yenə sükut çökdü. Sonra o yenidən danışmağa başladı: –Yaxşı, balam, camaat sərgiyə, eksponatlara, kənd təsərrüfatı məhsullarına, cədvəllərə, şəkillərə baxmağa gəlir. Sizin isə gözünüz adamlarda idi. Sərgiyə baxanlarda. Mən diqqət yetirdim. –Nə bilim vallah, mən sərgiyə də tamaşa edirdim. O sanki mən deyəni eşitmədi. Gözünü divarda bir nöqtəyə zilləyib: –Elə onunçün də mən sizin ünvanınızı yadımda saxladım, yanınıza gəldim, – dedi. – Mən gördüm ki, sən hər şeydən qabaq insanlarla maraqlanırsan. Sən çox irəli gedəcəksən, – deyə o inamla əlavə etdi. Mən sıxıntı çəkirdim. Təvazökarlıqla: –Yox, mən... – deyə kəkələdim. downloaded from KitabYurdu.org 159 O, mehriban və nəvazişlə: –Yox, oğlum, – dedi, – bundan utanmaq lazım deyil. İnsanın insana marağı, diqqəti, lazım gələrsə, köməyi və yardımı, müdafiəsi həyatın ən gözəl mənasıdır. Təəssüf ki, bəziləri rəqəmlər ardında insanları unudurlar. –Elədir, – dedim, – elə mən də belə düşünürəm. Ondan dəhşətli, arasıkəsilməz bir gülüş şəlaləsi axdı. Mən diksindim. Sakit olduqdan sonra: –Elə mən də bu saat onu düşünürdüm, – deyə ağzımı əydi. – Mərhum Cəfər sizdən "Sevil" əsərində yaxşı yazıb, – dedi. – Ay hay. Sən keçən qızların ayaqlarına baxdın, mən də sənə aşiq oldum ki, gör necə insanlara qarşı diqqətlidir. Ha, ha, ha! – yenidən arasıkəsilməz, sitizə bir gülüş – Bu insanlara maraq göstərir, kömək haqqında düşünür. Hələ ağzının südü qurumayıb. Sən nə bilirsən insan nə deməkdir. Mən sənin ünvanını götürdüm. Mən bura sənə könlümü açıb tökməkçün gəlmişəm. Lakin qürurlanma! Bu sənin xüsusi bir məziyyətin olduğundan deyil. Mən kiməsə danışmalıyam. İçimdəkilər məni boğur. Mən kiməsə ürəyimi açmalıyam. Sənin mənimçün heç bir əhəmiyyətin yoxdur. Mən divara da danışa bilərəm. Qulaq as. Mən son dərəcə soyuq bir səslə: –Bura baxın, – dedim. – Mən məşğulam. Cəfəngiyyata qulaq asmağa vaxtım yoxdur. Gedin, divara danışın. Pərtləşdiyimi büruzə verdiyimçün daha da hirslənirdim. Gözlərində yalvarıcı bir ifadə əmələ gəldi. Yaltaq bir ədayla:
–Zarafatdan incimə, – dedi. – Sən mənim oğlum yerindəsən. Dinlə məni! Yalvarıram. Mən üç ildir ki, bir adam gözləyirəm. Üç ildir ki, həsrət məni dalayır. Eh nə üç il, iyirmi il, iyirmi beş il, bilmirəm neçə il. İllərin hesabını itirmişəm. Bura, tanımadığım bir adamın yanına gəlmək, yaralı həyatımı danışmaqçün cəsarət lazımdır. Bu cəsarətə mənə yarım şüşə konyak vermişdir. Sən dəli və dərdli, həm də üstəlik sərxoş bir downloaded from KitabYurdu.org 160 qocanı bağışla, oğlum. İstəyirsən mən sənin əlindən öpüm. Kişi qarşımda diz çöküb öpməkçün əlimi dartdı. Mən ilan vurmuş kimi sıçradım. Kişinin qolundan tutub qaldırdım. –Siz nə edirsiniz. Məni bağışlayın. Mən sizi lap üç gün, üç gecə dinləməyə hazıram, – dedim. –Oğul, məni dinləyən, məni anlayan, məni bağışlayan, başa düşüb bağışlayan bir adamı tapmaqçün mən lap dünyanın o başına getməyə və orada onun ayaqlarını öpməyə hazıram. Masamın üstündə Bakının mənzərələri vardı. Qonağım dalğın-dalğın götürüb baxdı və dərhal yerinə qoydu. –Bu şəkil komplekti məndə də var, – dedi. – Almışam, amma baxmağa ürəyim gəlmir. – O xəfif gülümsündü. – Bildir mənə Bakıya getməyi təklif etdilər. Mənim Bakının şəkillərinə baxmağa ürəyim gəlmir, onda ki, ora hələ gedəm də. –Siz burada olursunuz? – deyə soruşdum. –Yox, uzaqda, Uralın şimalında yaşayıram. –Bakıdan çoxdan çıxmısınız? –Hə, belə iyirmi il olar. –Haradaydınız? – deyə mən ehtiyatsızlıqla soruşdum. O, xəbiscəsinə güldü, sonra tam bir ciddiyyətlə: –Kurortda idim, – dedi, – iyirmi illik sanatoriya var. Ordaydım. Mən təəccüblə baxdım. Zarafat etdiyini zənn etdim, lakin onun üzü əvvəlki kimi ciddi idi. –Orda revmatizm və tuberkuloz qazandım. Üç il bundan qabaq qərara gəldilər ki, səhhətim lap yaxşıdır, daha məni sanatoriyadan buraxmaq olar, – deyə tam bir ciddiyyətlə davam etdi. Mən onun nə demək istədiyini anlayırdım. –Siz dustaq idiniz? – deyə xəbər aldım. –Bəli, dustaq idim, – deyə sərt cavab verdi. – 37-ci ildə sürgün olunanlardanam. –Yəqin siz çox əziyyət çəkmisiniz, – dedim. –Yox, mənim vəziyyətim o biri dustaqlara nisbətən downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|