234
Zivər xala:
–Gəlin çıxın da, – deyir, – acından qırılmadınız?
Sapsarı qayqanaq, yamyaşıl soğan, qıpqırmızı turp. Bundan
gözəl hansı nemət var?
Sonra ağaclara dırmaşırıq. Qocaman tut ağacında mənim öz
budağım var. Qəmərin öz budağı. Fuad isə heç vaxt ağaca
çıxmaz, bütün günü kitab oxuyur. Ağacda Qəmərin yeri mənim
yerimdən bir az hündürdür. Hərəmiz öz yerimizi tuturuq.
Qəmər deyir:
–Amma bu gün su əntiqə idi.
–Hə, – tut dərib ağzıma qoyuram, – axşam yenə gedərik.
–Yox, mən şəhərə gedəcəm.
–Şəhərdə nə var?
–Heç, elə–belə.
–Sözlü adama oxşayırsan.
–Sənə bir şey demək istəyirəm.
–Nə barədə? – Gözüm iri bir tuta sataşır. Onu dərib ağzıma
qoyuram.
–Heç, elə-belə. Qalsın sonraya. Axşam dənizə Fuadla
gedərsiniz.
–Yaxşı...
–Bəxtiyar, sən Sultanı tanıyırsan?
Mən Sultanı tanıyıram. O, axır vaxtlar Qəmərgilə tez–tez
gəlir. Həmişə oturanda şalvarının dizlərindən yapışıb yuxarı
dartır, onun bu hərəkəti Fuadla mənə gülməli gəlirdi. Biz
Qəmərə də bu barədə dedik. Qəmər izah etdi: "Belə eləyir ki,
şalvar əzilməsin, dizləri torbalanmasın". Bu izaha baxmayaraq,
yenə hər dəfə Sultan əyləşəndə Fuadla mən bic-bic baxışırıq.
Deyirdin ki, o, oturmur, əyləşir. Sultan hamı ilə, o cümlədən
mənimlə də çox nəzakətlə danışırdı. Amma mənim nədənsə
bundan xoşum gəlmirdi.
Mən bir tut da dərdim və Qəmərə cavab verdim:
–Hə, tanıyıram, nə olsun ki?
–Heç. – Qəmər bir an tutuldu və əlavə etdi: – O, payızda
downloaded from KitabYurdu.org
235
bizə elçi göndərmək istəyir...
Axır vaxtlar mən Fuadın təsiri altında bir neçə kitab
oxumuşam. Qəmər bu sözləri deyəndə özüm haqqında
düşünürəm: "Sanki Bəxtiyarın qəlbi çilim-çilim olub yerə
dağıldı. Artıq o, ömrü boyu bədbəxt olacaqdı".
Əlbəttə, mən ömrüm boyu bədbəxt olmadım.
–Hara, Bəxtiyar? – Qəmər ardımca qışqırdı.
O gün axşam bir bəhanə tapıb dənizə getmədim. İki gün bir
az kədərli gəzdim. İkinci gün axşam Fuadla dənizə getdik. Mən
suda Sultanın oyununu çıxardıb Fuadı güldürməyə başladım.
İki gündən sonra bütün dərd-qəmimi unutdum. Qəribədir, iki
gündən sonra unutdum, amma bu gün də bütün təfsilatı ilə
yadımdadır.
Sultan çox yaxşı oğlandır. Mən onu yaxından tanıyandan
sonra ürəkdən bəyəndim. Qəmər də yaxşı qızdır. Tərlan elə
şirin uşaqdır ki... "Ananın adı nədir, de görüm şeytan?" –
Qəmər. "Ay sənin dilinə anan quzulardan qurbanlar kəssin. Bəs
atanın adı nədir?"
O ağacdakı söhbət gününü yadıma salanda gülümsünürəm.
Bir az da kədərləniram. O gün Qəmərin ağ zolaqlı göy paltarı
vardı. Özü də arıq, nərmə–nazik bir qız idi. Uşaqdan sonra
yaman kökəlib. "Bəxtiyar əmisi, gör nə ağıllı qızdır. Nənənin
adını de, nənənin adı nədir?"
O böyük tut ağacı qurudu, kəsdilər...
Nə isə...
Avtobus Buzovnadan uzaqlaşdıqca fikrim yenə Buzovnaya
qayıdırdı.
...Dünən axşam Qəmərlə xeyli mübahisə etdik, Fuadla
Sultan Mərdəkana getmişdilər. Zivər xala Tərlanı yatızdırırdı.
Qəmərlə ikimiz tək qalmışdıq. Elə bil Qəmər bu məqamı
çoxdan gözləyirmiş. Ürəyini boşaltdı. Guya bütün bunları mən
özüm bilmirəm. Guya mən Fuadı ondan pis tanıyıram, onun
daxili nigarançılığından xəbərsizəm.
–Yox, Bəxtiyar, sən bilmirsən. – Zivər xala eşitməsin deyə,
downloaded from KitabYurdu.org
236
Qəmər lap pıçıltıya keçir. – Fuad ölüb qurtarıb.
Mən qaranlıqda Qəməri görmürdüm, həyəcanını yalnız
titrək səsində duyurdum.
–O, hər şeydən imtina edib. Şəxsi həyatı yoxdur Üst-başına,
yeməyinə, yatmağına heç fikir vermir. Neçə dəfə zarafatla
evlənməkdən söhbət salmışam. Eşitmək istəmir. Bütün həyatı,
bütün marağı, butün varlığı o təcrübələrdədir.
–Bilirəm, – dedim. Papiros çıxarıb kibrit çəkdim.
–İndi əgər elmi şuranız onun işini təsdiq eləməsə, Fuad
bilmirəm neyləyəcək. Sən ona kömək etməlisən, Bəxtiyar.
Əlbəttə, o, heç bir vaxt bu məsələ üçün sənə ağız açmaz.
Amma mən bilirəm, o sənin rəyindən yaman nigarandır.
–Gəl bu barədə danışmayaq, Qəmər. Qərar qəbul eləmək
vaxtı gələndə mən öz borcumdan imtina eləməyəcəyəm. Burda
isə mən bu barədə düşünmək istəmirəm. Bakıya gedəndə mən
Fuadın təcrübələri haqqında ciddi və çox düşünməli olacağam.
Gəl indi bu barədə danışmayaq. Gör bir nə xoş axşamdır.
Gilavardır. Dənizə qulaq as...
...Bilet alın!
Başımı qaldırıram. Dünənki axşamın xatirələri yuxu kimi
gözlərimdən çəkilir. Konduktor mənə yanaşır. Bilet alıram.
Konduktor o biri cərgəyə keçir. Növbə, pulunu itirmiş
arvada çatır.
–Bacı, bilet al.
Arvad tərs–tərs konduktora baxır.
–Hardan alacağam? Olan-qalan pulumu itirdim.
–Mənə nə?
–Necə yəni mənə nə? Çölün düzündə düşməyəcəyəm ki!..
Özü də bu yağışda.
Yağış deyəndə, ağıllı-başlı yağmır da, amma hər halda
çisələməyə başlayıb. Pəncərədən əyilib buludlu göyə baxanda
gözüm "tülkünün" istehzalı gülüşünə sataşdı. Mən bu gülüşün
mənasını duydumsa da, özümü o yerə qoymadım. Qonşum
mənim başa düşmədiyimi zənn edib lap acığa keçdi:
downloaded from KitabYurdu.org
237
–Abır yox, həya yox, yekə arvaddır, iki abbasılıq biletin
dərdindən belə hoqqa çıxardır.
Qarşımızda oturan bacı da bizə tərəf çevrilib başını buladı
və "tülkünün" sözlərini təsdiq etdi:
–Barı birçəyinin ağlığından utanaydı. Dal cərgədən səs
gəldi:
–Deynən, a zalım qızı, nəyə yığırsan, bir ayağın gordadır.
Kimə qalacaq!
Hamı öz rəyini bildirdi. Bircə parusin kostyumlu qoca susur,
fikirli-fikirli təsbehini çevirirdi; görünür o, münasib zərb-
məsəli tapmamışdı.
"Tülkü" qonşum yenə irişdi. Mən ona baxdım. Onun üzündə
yenə həmin rişxənd ifadəsi vardı. Üzdən oxşamasa da, nədənsə
o, mənə Zivər xalagilin qonşusu mərdimazar Həsən kişini
xatırlatdı. Qəmərgillə onun uşaqları beşdaş oynayanda
dalaşmışdılar. Bu məsələni Həsən elə şişirtdi ki, daha nə
deyim... Sən kişidə hikkəyə bax ki, ərinməyib, qışda durub
bağa gəlib, Zivər xalagilin tut ağacının altını qazıb, ora əhəng
töküb, yüzillik ağacı qurudub. Bəli, dünyada əzvay adam az
deyil.
Əzvay demişkən, dünən Qəmər zarafata salıb mənə bir
"əzvayı" da gupadı:
–Yaxşı, əzvaylıq eləmə.
Fuadın məsələsinə görə deyirdi, Yaman istəyir ki, Fuadın
işini müdafiə edim. Əlbəttə, istəyəcək. Bacı deyilmi? Özü də
Fuadı yaman çox istəyir. İstəyir ki, elmi şura Fuadın
təcrübələrini təsdiq eləsin. Amma Fuadın təcrübələri düz çıxsa,
doğrudan böyük məsələdir, kəşfdir, ixtiradır. Onda Fuadın
bütün çətinliklərinin, asket həyatının əvəzi çıxar. Bütün ölkə
ondan danışacaq. "Hansı, Fuad? O məşhur preparatı tapan! A...
a... a..., belə de!".
Qeyri-ixtiyari qulağım başqa bir mükalimə də eşitdi. "Hansı
Qəmər?" "O məşhur Fuadın bacısı Qəmər". Aaa, belə de!"
Görəsən bu mükalimə Qəmərin də qulağına gəlibmi? Kim bilir.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |