Ağayar Şükürov
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 95 haqqında lətifələr söyləyib, xalq arasında yaymağa qərar verdik. Beləliklə, xalq missionerləri gördüyü zaman onun təlqinlərini dinləmək əvəzinə, lətifələri xatırlayıb güləcəkdi. Heç kimin burnu qanamadan Türkistanı missionerlərin başına dar edəcəkdik. Çoxlu lətifə fikirləşmişdik. Doğrusu, bəziləri bərbad olsa da, artıq onları xalq arasında yaymağa başlamışdıq. Bir axşam saat 10-da iş otağında əyləşmişdim ki, Dinislam, Noyabr və Jipekin də aralarında olduğu altı tələbə dostum yanıma gəldilər. Gərgin olduqları üzlərindən məlum idi. Əvvəlcə öz aralarında bir problem olduğunu və məni hakim etməyə gəldiklərini düşündüm. “Necəsiniz” deyə soruşdum, “yaxşı deyilik, çox pis xəbər almışıq” dedilər. Yesəvi Türbəsinin düz qarşısında keçmiş bir otel binası vardı. Uzun illərdən bəri boş qalan bu binanı missionerlər satın almaq istəyirdilər. Üç mərtəbəli və böyük bir tikili olan bu yerin aşağı mərtəbələrini məktəbə, bir hissəsini isə kilsəyə çevirəcəkmişlər. Eşitdiklərim doğru ola bilməzdi. Yer seçiminə baxın, cürətə baxın! Düz Yesəvi Türbəsinin qarşısında kilsə tikmək! Bu provokasiyanın bütün Qazaxıstanda və hətta bütün Türk Dünyasında əmələ gətirəcəyi çaxnaşmanı düşünmək belə istəmirəm. Hər nə səbəbdən olursa olsun, bu gün burada yaşayanların gözləri önündə bu hadisənin cərəyan etməsinə müşahidəçi olanları tarix bağışlamazdı. Bu məsələnin həqiqət olduğunu dəqiqləşdirmək lazım idi. Haradan öyrəndiklərini ətraflı şəkildə soruşdum. Söylədiklərindən mən də əmin oldum. Səhər saat on birin yarısında onlar İcra Hakimiyyətində olacaqdılar və dostların verdiyi məlumata görə binanın satış müqaviləsi imzalanacaqdı. Nə edəcəklərini soruşdum. Əvvəlcə məktəblər arasında imza toplayacaqlarını söylədilər. Əlbəttə, bu etiraz etməməkdən daha yaxşı idi. Lakin imza toplayaraq bu məsələyə mane olmaq mümkün deyildi. “Başqa nə edə bilərik?” deyə soruşdum. Aralarından birisi “İcra Hakimiyyəti qarşısında mitinq keçirmək istəyirik, ancaq...” dedi. Onun halından mənim bu fikrə qarşı çıxacağımı yəqin etdiyi bəlli idi. Məndən hər zamankı kimi “heç bir dostumuzu sıxıntıya salacaq bir şey etməyin” kimi sözlər gözləyirdilər. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 96 «Neçə nəfər toplaya bilərsiniz?» deyə soruşdum. 300-400 nəfərdən az adam olmayacağından əmindilər. “Haydı, elə isə nə edəcəyimizi düşünək”. Üzləri açılmış, könülləri coşmuşdu. İlk işimiz idarəetməsi məndə olan tələbə yataqxanalarının müdirlərinə bu gecə yataqxanalara baş çəkməmələrini söyləmək oldu. Tələbə yataqxanalarında gecə elektrik kəsilməsi də bu gecə tətbiq olunmayacaqdı. Yataqxanalar tələbələrin ixtiyarına verilmişdi. Bir qrupumuz da ertəsi günə çatdırılması vacib olan şüar və plakatları hazırlayacaqdı. Bu işlər üçün lazım olan karton, parça və digər ləvazimatları Vecih Ağabəy təmin edirdi. Gecə 12-də açılan emalatxanalar da gənclərə təslim edilmişdi. Oğlan yataqxanasında toplantı üçün ən uyğun yer həyət idi. Tələbələrin hamısı buraya çağırılmış və öz dostları tərəfindən onlara missionerlərin cürəti və sabahkı nümayiş qərarından bəhs edilirdi. Təmiz qəlbli Qazax gəncləri həyəcanlanmışdılar. Bu nümayişin atalarının etdiyi Jeltoksan hadisələrinə də oxşar tərəfləri vardı. Qazax gəncləri arasında şüar söyləmək ənənəsi olmadığı üçün həyəcanlarını “Allahü-Əkbər” deyə bağıraraq ifadə edirdilər. Bu səslər yaxınlıqdakı qız yataqxanasında da həyəcanı bir anda yüksəltmişdi. Hər iki yataqxanadan səslərin yüksəlməsi təzyiqi əməlli-başlı artırırdı. Nümayiş planımız bəlli idi: səhər saat 10-a yaxınlaşarkən hamı Universitetə gedir və ya oradan keçirmiş kimi İcra Hakimiyyətinin qarşısında Esim Xan Meydanının ətrafındakı küçələrdə toplaşmalıydı. Düz saat 10-da, bir an içində meydan çıxaraq şüarlar səsləndiriləcəkdi. Bu təlaşın içində Türkiyə tərəfindən prorektor Ziya Başqan Bəyi tapmışdım. “Ağabəy, sənə yataqxanalar tərəfindən bir pas atsam, sinəni qabağa verərsənmi?” Cavabı qısa və dəqiqdi: “At, səndən gələn hər şey üçün sinəmi qabağa verərəm”. Ziya bəylə dialoqumuz sadəcə bu qədər idi. İcra Hakimiyyəti və rektorluq binası eyni meydanın kənarında yan- yana durduqlarından, Qazaxıstanın ilk icazəsiz mitinqi Ziya bəyin otağının pəncərəsinin düz qarşısında olacaqdı. Ertəsi gün saat ona yaxınlaşırdı və mən yerimdə dayana bilmirdim. Mənim mitinqə qatılmağım doğru deyildi, ancaq olduğum yerdən baş verənlərdən xəbər almağım çətin olacaqdı. İki dost mənə xəbər gətirəcəkdi, amma onlar da mitinq bitdikdən sonra gələcəkdilər. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 97 Saat on birə beş dəqiqə işlədiyi zaman gözlədiyim xəbəri Doğan bəy gətirdi. Yataqxanaların texniki işlərinə baxan dostumuz təsadüfən meydanın yanından keçərkən tələbələri görmüşdü. “Xoca! Xoca! Meydan çiçək açmışdı. Bizim tələbələr əllərində plakatlar missionerləri protest edirdilər”. Allaha çox şükür, mitinq başlamışdı. Artıq davamı gəlirdi. Allah köməkləri olsun! “Mən bu dəqiqə kameranı alıb gedirəm” Doğan dedi. Doğan bəy çiynindən düşürmədiyi kamerası ilə Türkistanda mühüm bildiyi hər hadisəni çəkərdi. Gəlməyinin səbəbi kamerasını götürmək idi. “Dayan!” dedim. “Nə edirsən? Polisə, KQB- yə öz əlimizlə sənəd verəcəyikmi? Olmaz. Özün gedirsən, get. Ancaq bu dəfə kameranı götürmək olmaz!” Nə dediyimi anladı. Onu gözləyən taksiyə minib meydana getdi. Mitinqin arxasını Ziya bəy danışdı: missionerlər mitinqdən təşvişə düşmüşdülər. Yalnız missionerlərmi? İcra hakimiyyəti, rektorluq, polis və şəhərin bütün öndə gedənləri təlaş içindəydilər. Rektorun köməkçiləri tələbələrdən dağılışmalarını tələb edirdilər, lakin heç kim dağılmaq istəmirdi. Şahid olanlardan aldığımız məlumatlara görə, missionerlərin heyəti on birin yarısında icra başçısının otağına əsəbi bir şəkildə girərək yüksək səslə: “Bayırda olanlar nə deməkdir?” deyə soruşmuşdur. O zamana qədər kim bilir, hansı təsirin altında qalaraq onlara tərs cavab verməyən Türkistanın icra başçısı: “Yesəvi torpağında kilsə açdığınız zaman sizi güllə qarşılamayacaqlar ki... Çıxın bayıra!” deyərək missionerləri otağından qovmuşdur. Hətta Türkiyə türkcəsi ilə eyni şəkildə söylənən və Qazax kişilərinin bir çoxunun çox yaxşı bacardığı sin-kaflı cümlələrdən də bir çoxunu üzlərinə qarşı və arxalarından söyləmişdir. Pisniyyətli missionerlərin İcra Hakimiyyətinə girmələri ilə çıxmaları bir olmuşdur. Onların İcra Hakimiyyətindən çıxdıqlarını görüncə mitinqi sona çatdırmaq Ziya bəyin üzərinə düşmüşdür. Bir az əvvəl şəhərin öndə gedənlərinin sözünə etibar etməyən tələbələr Ziya bəyin “Bitdi, yoldaşlar məqsədə nail olduq” sözü ilə səssizcə dağılırlar. Bu mitinqdən sonra Türkistanda missioner fəaliyyətləri bıçaq kimi kəsildi. Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|