Akif Aşırlı
Yüklə 3,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
15
mənzərəsi üçün yetərlidir: “Qanlı günlər”, “Qan dəryası”, “Bakının mart hadisəsi”, “Azəri türkləri”, “Mədəni bir zərbə” kimi sərlövhələrdə əksini tapan faktlar ermənilərin yalana bürünən siyasətini açmaq üçün dəyərli məxəzlərdir. Xanım Sultanova martdan sentyabradək Bakıda olan M.Ə.Əfəndinin faciə barədə söylədiklərini qələmə alaraq yazır: “Ermənilər evbəev gəzib ziyalı müsəlmanları yığırdılar və naməlum bir yerə aparırdılar. Çox vaxt aparılan ziyalı, oxumuş müsəlmanların meyitlərini tapmaq olurdu. Fəqət, çox vaxt da olurdu ki, heç bir əsər də əldə etmək mümkün olmayırdı. Misal: iki doktor Kərim bəy, Balabəy Sultanovlar heç tapılmadı. O cümlədən mədənçi T.B.Qulubəyov da itdi. Meyit axtaran bir dəstə bir quyuya rast gəlirlər. Quyunun yanında hasar içində çoxlu müsəlman arvad, uşaq meyitləri var imiş”. Bakını, Şamaxını, Qubanı, Salyanı, Neftçalanı qan hamamına çevirən, evbəev gəzərək Azərbaycan ziyahlarını qətlə yetirən ermənilər qurşuna düzdükləri insanları toplayır, meyitləri quyuya, Xəzər dənizinə atırdılar. Məqalədə tükürpədici məqamlardan bir faktı da yazıya almamaq olmur: “Xəstəxanada yatan bir yaralı nəql edir ki, biz 9 nəfər müsəlman idik. Bir araba ilə gedirdik ki, yolda erməni (krasnoqvardları) bizi həbs edib Zabrata apardılar. Yolda bir neft quyusunun yanında bizi saxladılar. 5 şəhərlini diri-diri quyuya tullayıb bizi də gülləbaran etdilər. Mənim üç yoldaşım öldü. Mən isə yaralandım. Ermənilər gedəndən sonra mən sürünə-sürünə dəhşətli yerdən uzaqlaşdım. Yolda məni bir həmşəri qalxızıb xəstəxanaya apardı”. Tiflis mətbuatında və dünyaya yayılan bir sıra mətbuat orqanlarında Azərbaycan türklərinin mənfi obrazının yaradılmasını ustalıqla həyata keçirməyə çalışan ermənilər 15 sentyabr Bakının azad olunması döyüşlərini xatırlayır, 31 mart soyqırımını isə unutdurmağa səy göstərirdilər. Azərbaycan türklərinin mədəni millət saymadıqları üçün dövlətə sahib olmalarını “faciə” hesab edən bədxahların istəklərinə baxmayaraq Azərbaycan ziyalıları bu düşmən təxribatlarına layiqincə cavab verirdilər. Mirzə Bala Məhəmmədzadənin qəzetdə çap etdirdiyi “Azəri türkləri” məqaləsini bu baxımdan düşmənlərə ən tutarlı elmi, siyasi cavab saymaq olar. Tiflisdə antiazərbaycan yönlü
qəzetlərin nəşrini
diqqətə gətirən
M.B.Məhəmmədzadə yazır: “Azərbaycan türklərinə vəhşi, yırtıcı, quldur, irticaiyyun və qara qüvvə adlarına insaniyyətpərvər “Borba”larda, “Bayraq”larda görünürdü. Azəri türklərinin öz ana yurdları uğrunda tökdükləri qan, atdıqları güllə insaniyyətpərvər tiflislilərə sanki zəhərli bir ox kimi batırdı”. Müəllifin adını çəkdiyi “Borba” və “Bayraq” (yəqin ki, “Albayraq” - A.A.) qəzetləri Tiflisdə nəşr olunur, Azərbaycan istiqlaliyyətinə müsbət yanaşmır, xalqımız barəsində mənfi rəy formalaşdırırdılar. M.B.Məhəmmədzadə Azərbaycanın bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə qan töküb şəhid olan Azərbaycan türklərini istiqlaliyyət qurbanları kimi şərəfli ömür
16
sürmələrini, heç bir millətə qarşı nifrət etmədiklərini yazaraq bildirir ki, Tiflis mətbuatının proseslərə düzgün qiymət verməməsi erməni siyasətinin nəticəsidir: “Bakı hadisəsi bitmiş və aylar geridə qalmış olduğuna baxmayaraq qonşular onu unutmamış, bütün dünya millətlərinə bunu bildirmək, azəri türklərin vəhşi və yaşamağa layiq olmadıqlarını sübuta çalışıyorlar. Məncə, iki millət arasında olan mübahisə və toqquşma bir millətin layiq olmadığını göstərməz”. Erməni daşnaklarının 31 martda azərbaycanlılara qarşı törətdikləri qətliam məhkəməyə çıxarılsa, bu qanlı olaylarla yanaşı
ermənilərin Qars, Ərdəhan, Ərzurum, Anadolu, Urmiya və Səlmasda törətdikləri qırğınların da məhkəməyə təqdim olunacağını bildirən M.B.Məhəmmədzadə yazırdı: “Onlar da əl atılanda 1905 faciəsi daha o yana, Nikolay arxivləri meydana gələcək və bu avtoriyetlər içində bir yandan Avropa diplomatiyasını, o biri yandan da erməni daşnak firqəsi öz qırx sənəlik tarixi ilə başlarını qanlar arasından qaldırıb ən müqtədir diplomatı belə şaşıracaqdır”. Özünü “mədəni millətlərin” sırasında hesab edənlərə qarşı Azərbaycan türklərinin milli-mənəvi dəyərlərə, kimliyə və mədəniyyətə sahib olduğunu faktlarla sübuta yetirən müəllif xalqımızı “mövhumatçı”, “məzhəb ayrılığından” doğan ixtilaflarla məşğul olan xüsusi bir kəsim adlandıranların əsassız iddialarına sahib olduqlarını göstərirdi: “Məzhəb məsələsini aradan götürən, ruhanilər ilə mübarizə edən, qadınları həyati-ictimaiyyətə soxan birinci azərilər olmuşdur. Hələ o yana getmişlərdir. Mədəniyyəti tez və asan alıb öyrənmək üçün hər millətə sadə və dövlətli dil, möhkəm ədəbiyyat, asan hürufat və yazı lazımdır. Azəri türkləri bu barədə çalışmış və hənuz birinci dramaturq Mirzə Fətəli Axundov bu fikrilə böyük səfərlər etmişdir”. Əgər imkan verilsəydi, Azərbaycan türklərinin yaratdığı cümhuriyyətinin Şərqin ikinci Yaponiyası ola bilməsi imkanlarını xatırlayan müəllif qeyd edir ki, bunun üçün bütün siyasi, iqtisadi imkanlar mövcuddur. 1918-ci ilin martından sentyabrın 15-dək bir müddətdə Zaqafqaziyamn tarixinin qanlı səhifələrini vərəqləyən Binəva ləqəbli müəllif bu tarixdə müsəlmanların faciələrini faktlarla qələmə alır. Müəllif müsəlman məxluqları üçün bu dönəmi qanlı günlər adlandırır: “Bu günlərdə minlərlə müsəlman külfətləri sahibsiz qalmışlar. Bir İrəvan quberniyasında 42 kənd viran olub əhalisi tərki- vətən olmuşdur. Biçarə şamaxılılar qışı öz isticə ocaqlarını buraxıb yağış- yağmurun altında bu səhraları ata-oğlunu, ana-qızını gözlərinin yaşını tökə-tökə axtarırlardı”. Müəllif erməni-bolşevik hərbi birləşmələrinin Şamaxıda günahsız insanları necə qətlə yetirdiklərini, qız uşaqlarının izzəti-namusuna necə toxunduqlarını xatırlayır və bu vəhşiliyi törədənləri “erməni bandaları” adlandırır: “Xunxar erməni bandaları müsəlmanların izzəti-namusuna toxunub 12 yaşında qız
Yüklə 3,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|