174
Ancaq mən düşünürəm ki kişilər qədər dünyadakı hər ləzzətin
dadına baxmaq qadınların da haqqıdı və onlar istədikləri vaxt
istədikləri insanla birlikdə ola bilməlidirlər. Kimsə ki deyirsə
“bəs cəmiyyətin onurğası dağılar”, soxdum cəmiyyətə də onur-
ğasına da. Cəmiyyətlər, onurğaları dağıla-dağıla yenilərini və
daha yaxşılarını qururlar onsuz da. Gələcək cəmiyyətləri belə
olmayacaq. Düşünməyə gəldikdə isə, bəlkə də - dedi Mavi –
bu qədər şüur ya zəkaya ehtiyacımız yox idi. Dostoyevskinin
tamamını unutduğum sözləri var idi bir kitabında oxuduğum,
belə deyirdi
“insanın sahib olduğu şüur həddindən artıq çox-
dur, bu qədər düşünməyimizə ehtiyac yox idi, indiki zəkanın
dörddə biri ilə belə yaşaya bilərdik, dörd divar bəs idi xoşbəxt
olmaq üçün elə bir axmaq insana,” - düz deyirdi.
- Ölmək ölmək deyirsən, ancaq məncə səninkimilər yaşa-
malıdır. Təkrar düşün məncə.
- Mən yaşamaq istəyirəm, başa düşürsən? Ancaq nəinki
istəmədiyin və bilmədiyin bir həyata icazəsiz gətirilib oyuna
məcbur soxulursan, bunu həm də bilmədiyin ya istəmədiyin
təsadüfi bir insan xisləti ilə etmək məcburiyyətindəsən. Bəlkə
başqa bir insanın xislətiylə yaşaya bilərdim ancaq Mavinin bə-
dənində və onun xarakterindəyəm. Hansı ki, nifrət edirəm, ac
gözlülüyünə, qısqanclılığına, doyumsuzluğuna, obsesiyaları-
na. Özümü dartıb onun cəhənnəmindən xilas edib daha sakit
bir insanın bədənində yaşaya bilsəm kaş ki. Ancaq onun xis-
lətinin yaratdığı determinizminin çarəsiz qurbanıyam. O mə-
nim istədiyim heçnəyi etmir. Mənim arzularım üçün savaşmır.
Ümimiyyətlə arzular belə onun üçün mənasız ya əlçatmazdır
və o tənbəldir.
Havadakı melanxoliyanı yarıb yeridikiləri uzun küçənin
sonuna gəldilər, bir müddət sakit qalaraq təbiətin səsini dinlə-
dilər və siqaret dumanı ilə yarpaqları zəhərlədilər.
- Mən, qarşıdan
sağa dönməliyəm, sən?
- Mən sola.
- Hələlik onda.
- Hələlik.