Altın standartıdır. İkinci Dünya Savaşı sonrasından 1973’e kadar uluslarası para sistemi olarak uygulanan Bretton Woods Sistemi

Kambiyo denetimi uygulayan geniş bir grup ülkenin ulusal paraları konvertibilitesini yitirmiştir. Bu ülkelerde ticaret iki yanlı anlaşmalarla düzenlenmeye çalışılmıştır, yüksek gümrük tarifeleri ve sıkı miktar kısıtlamaları yaygın kullanılan uygulamalar durumuna gelmiştir. Sabit kurdan parası aşırı değerlenen ülke devalüasyon yapıyor, ancak ticaret ortakları da bundan zarar görmemek için karşı devalüasyonlara başvuruyorlardı. Altın Bloku’na bağlı ülkeler de sabit kurlardan doğan dış açıklarını önlemek için gümrük tarifelerini yükseltmekte ve yoğun miktar kısıtlamaları uygulamaktaydı. Yalnızca sterlin bölgesi içinde ticaret bir ölçüde serbestçe yürütülüyor ve diğer bloklara göre paralar oldukça sınırlı bir konvertibiliteye sahip bulunuyordu.

• Kambiyo denetimi uygulayan geniş bir grup ülkenin ulusal paraları konvertibilitesini yitirmiştir. Bu ülkelerde ticaret iki yanlı anlaşmalarla düzenlenmeye çalışılmıştır, yüksek gümrük tarifeleri ve sıkı miktar kısıtlamaları yaygın kullanılan uygulamalar durumuna gelmiştir. Sabit kurdan parası aşırı değerlenen ülke devalüasyon yapıyor, ancak ticaret ortakları da bundan zarar görmemek için karşı devalüasyonlara başvuruyorlardı. Altın Bloku’na bağlı ülkeler de sabit kurlardan doğan dış açıklarını önlemek için gümrük tarifelerini yükseltmekte ve yoğun miktar kısıtlamaları uygulamaktaydı. Yalnızca sterlin bölgesi içinde ticaret bir ölçüde serbestçe yürütülüyor ve diğer bloklara göre paralar oldukça sınırlı bir konvertibiliteye sahip bulunuyordu.

Temmuz 1944'te ABD'nin New Hampshire eyaletinin küçük bir beldesi olan Bretton Woods'da imzalanan "Uluslararası Para Anlaşması" ile uluslararası ödemelerde kullanılacak yeni bir sistem geliştirilmiştir.

• Temmuz 1944'te ABD'nin New Hampshire eyaletinin küçük bir beldesi olan Bretton Woods'da imzalanan "Uluslararası Para Anlaşması" ile uluslararası ödemelerde kullanılacak yeni bir sistem geliştirilmiştir.

• 1944 yılında Bretton Woods kasabasındaki toplantıda Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (WB) kurularak Bretton Woods Para Sistemi’ne geçilmiştir.

• Bu sisteme göre, her ülke parasını belirli bir değişim oranından dolar ya da altına sabitlemiş ve sadece ±%1 bandında dalgalanmaya izin verilmiştir.

• Uygulanmasından IMF sorumlu olması nedeniyle Bretton Woods Sistemi’ne, IMF Sistemi veya Ayarlanabilir Sabit Kur Sistemi (Adjustable Peg) denmiştir.

Bretton Woods anlaşmasıyla ortaya çıkan yeni uluslararası para sisteminin özellikleri şöyledir:

• Bretton Woods anlaşmasıyla ortaya çıkan yeni uluslararası para sisteminin özellikleri şöyledir:

• Anlaşmayı kabul eden her ülkenin parasının değeri dolara göre saptanmıştır. Dolar altın ile dönüştürülebilirliğini koruyan tek ulusal para olarak kalmıştır. Anlaşma ile 1 ons altın = 35 dolar ya da 1 dolar 0,88867 gr. altın olarak belirlenmiştir.
• Ulusal paraların dolar paritesi etrafında dalgalanma marjı, alt ve üst yünde yüzde bir (±%1) olarak sınırlandırılmıştır.
• Anlaşma, ancak çok özel ve düzeltilmesi olanaksız parasal dengesizliklerde herhangi bir ülkeye, parasının dolar karşısındaki değerini değiştirme olanağı tanımaktadır. Bu tür düzeltmeler için öngörülmüş olan devalüasyon ve revalüasyon oranları en çok % 10’dur. Ancak söz konusu ekonominin yapısından doğan dengesizlikler nedeni ile yapılacak değişiklik % 10'u aşacaksa , bu takdirde IMF’nin izni gerekmektedir.

Bretton Woods Sisteminde dolar altına bağlı, değeri sabit bir para idi. Diğer taraftan bütün ulusal paraların bağlandığı ortak payda (numeraire) olmaktaydı. Bu özellikleri neticesinde dolar uluslararası ekonomik ve mali alanda aşağıdaki işlevleri üstlenmiş olmaktaydı. 1. Uluslararası Ödeme Aracı Dolar bir uluslararası ödeme aracı idi; çünkü uluslararası ödemelerde ağırlıklı olarak dolar kullanılıyordu. (günümüzde bu durum Euro’nun ortaya çıkışı ve ABD nin tek güç özelliğini yitirmesine bağlı olarak değişim içerisindedir) 2. Uluslararası Değer Standardı Değeri değişmeyen bir para olduğu için uluslararası borç, alacak, ödeme, bütçe gibi mali değerler dolara bağlanıyor veya bu değerler dolar ile ölçülmekteydi.

• Bretton Woods Sisteminde dolar altına bağlı, değeri sabit bir para idi. Diğer taraftan bütün ulusal paraların bağlandığı ortak payda (numeraire) olmaktaydı. Bu özellikleri neticesinde dolar uluslararası ekonomik ve mali alanda aşağıdaki işlevleri üstlenmiş olmaktaydı. 1. Uluslararası Ödeme Aracı Dolar bir uluslararası ödeme aracı idi; çünkü uluslararası ödemelerde ağırlıklı olarak dolar kullanılıyordu. (günümüzde bu durum Euro’nun ortaya çıkışı ve ABD nin tek güç özelliğini yitirmesine bağlı olarak değişim içerisindedir) 2. Uluslararası Değer Standardı Değeri değişmeyen bir para olduğu için uluslararası borç, alacak, ödeme, bütçe gibi mali değerler dolara bağlanıyor veya bu değerler dolar ile ölçülmekteydi.

3. Rezerv Aracı Dış ödemelerde yaygın olarak kullanıldığı için dolar, altın ile birlikte ülkelerin dış ödemelerinde kullanmak üzere biriktirdikleri bir dış rezerv parası durumundaydı. 4. Müdahale Aracı Tüm ülkeler paralarının resmi değerini dolar cinsinden tanımladıkları için bu değerin sabit tutulması için piyasaya yaptıkları müdahelelerde (merkez bankasının piyasadan döviz alım ve satımları) dolar kullanılmıştır. Bütün bu özellikler ise Amerikan dolarına uluslar arası ekonomide bir çeşit “anahtar para” (key currency) statüsü sağlamıştır.

• 3. Rezerv Aracı Dış ödemelerde yaygın olarak kullanıldığı için dolar, altın ile birlikte ülkelerin dış ödemelerinde kullanmak üzere biriktirdikleri bir dış rezerv parası durumundaydı. 4. Müdahale Aracı Tüm ülkeler paralarının resmi değerini dolar cinsinden tanımladıkları için bu değerin sabit tutulması için piyasaya yaptıkları müdahelelerde (merkez bankasının piyasadan döviz alım ve satımları) dolar kullanılmıştır. Bütün bu özellikler ise Amerikan dolarına uluslar arası ekonomide bir çeşit “anahtar para” (key currency) statüsü sağlamıştır.