Anar İsayev. Ramil Rəhimov. Ümumi tarix xronologiya
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- E.ə. 522-ci il
- E.ə. 53-cü il
- 224-cü il
- E.ə. IV əsrin ortaları
- E.ə 331-ci il
- III əsrin II yarısı
- E.ə VI-IV əsrlər
- E.ə. IV əsrin II yarısı
- E.ə. 220 - e.ə. 209-cu illər
- E.ə. 214-cü il
- E.ə. 36-cı il
- E.ə II əsr
- E.ə. II minillik
- E.ə 317 – e.ə 180-ci illər
dövründə: ölkədə heç bir üsyan baş vermədi, Əhəmənilər dövlətinin tərkibinə daxil olan bütün xalqların 3 il müddətinə vergilərdən və hərbi mükəlləfiyyətlərdən azad olundu.
Qaumata sui-qəsd nəticəsində öldürüldü və I Dara hakimiyyətə gəldi. E.ə 522-486-cı illər I Daranın hakimiyyəti. I Dara hakimiyəti dövründə dövləti satraplıq (canişinlik) adlanan vergi dairələrinə böldü, güclü ordu və imperiya üçün «darik» adlanan vahid pul sistemi yaratdı. E.ə. 247-ci il
Parfiya dövləti yarandı. Parfiya dövlətinin əsasını Xəzər dənizi ilə Amudərya çayı arasındakı ərazidə yaşayan parn qəbilələri qoymuşdu. E.ə. 53-cü il
Şimali Mesopotamiyada parfiyalılar Krassın başçılıq etdiyi roma ordusunu məğlub etdilər. E.ə. 38-ci il
Romalılar parfiyalılar üzərində qələbə qazandılar. 224-cü il Parfiya dövləti süqut etdi. İskit dövlətləri
Kimmer, iskit və sak tayfaları Cənubi Qafqaza və Ön Asiyada köç etdilər. E.ə. VII əsrin ortaları Van gölü ilə Urmiya gölü arasındakı ərazilərdə Kimmer-İskit-Sak padşahlığı yarandı.
Midiya dövləti tərəfindən Kimmer-İskit-Sak padşahlığı süquta uğradıldı. E.ə. IV əsrin ortaları Şərqi Avropada Don çayından Dunay çayına qədər ərazidə payataxtı Neapol şəhəri olan İskit dövləti yarandı.
Makedoniya çarı II Filiplə iskitlər arasında döyüş baş verdi. Döyüş nəticəsində İskit padşahı Atey həlak oldu.
İskitlər Makedoniyalı İsgəndərin onların üzərinə göndərdiyi ordusunu məğlub etdilər. E.ə. II əsr
İskit dövlətinin çiçəklənmə dövrü. İskitlər qonşuluqdakı yunan şəhər- dövlətlərinin bir qismini özlərinə tabe etdilər. III əsrin II yarısı İskit dövləti qot tayfalarının hücumu nəticəsində süqut etdi.
E.ə. VI-V əsrlər
Mərkəzi Asiya xalqları Əhəmənilərin hücumlarına məruz qaldı. E.ə VI-IV əsrlər
Mərkəzi Asiyada Baktriya, Parfiya, Xarəzm, Margiana və Soqdiana adlı vahə dövlətləri yarandı. E.ə. IV əsrin II yarısı
Makedoniyalı İsgəndərin Şərqə yürüşü nəticəsində Əhəmənilər imperiyası süqut etdi. Mərkəzi Asiyaya xalqları Makedoniyalı İsgəndərin hücumuna məruz qaldı. Sərkərdə Spitamen ilə İsgəndərin qoşunu arasında döyüş baş verdi. E.ə. IV əsrin II yarısı Mərkəzi Asiya Selevklər dövlətinin tərkibinə daxil oldu. E.ə. 220-ci il
Böyük Hun imperiyası yarandı. Əsasını Teoman tanhu tərəfindən qoymuş Böyük Hun dövləti Mərkəzi Asiyada yaranmış ilk türk dövləti olmuşdu. E.ə. 220 - e.ə. 209-cu illər Teoman Tanhunun hakimiyyəti. Teoman Tanhunun dövründə qüvvətli ordu yaradıldı, hunlar ilk dəfə Çinə hücum edərək Çin torpaqlarını tutdular, Çin imperatoru ilə qohumluq əlaqələri yaradıldı, çinlilər hunlara qarşı Böyük Çin səddini inşa etməyə başladılar.
Böyük Çin səddinin inşasına başlandı. E.ə 209 – e.ə 174-cü illər Mete xanın hakimiyyəti. Mete xanın hakimiyyəti dövründə intizamlı, güclü süvari (atlı) qoşun yaradıldı, hunlar Çin üzərinə hücumlarını davam etdirdilər.
E.ə. 36-cı il
Çiçi tanhunun başçılığı ilə Qərb hunları Tanrı dağlarının şimalını, İssık gölünün ətrafını və Mərkəzi Asiyanı tutdular. E. ə. 36-cı il
Çinlilər Qərbi hunlar üzərinə hücuma keçərək Qərbi Hun dövlətinin paytaxt şəhərlərini tutdular, “İpək yolu” üzərində 50-dək şəhər qarət edilərək dağıdıldı. Qərbi Hun dövlətinə son qoyuldu. Şərqi Hun dövləti isə çinlilərin hakimiyyətini qəbul etdilər.
Şərq hunları yenidən müstəqillik qazandılar.
Qədim Çin E.ə. II minillik
Çin ərazisində sinifli cəmiyyət və ilk dövlət yarandı. İlk Çin dövlətini e.ə XIV əsrdə Şan qəbilələri yaratmışdılar. Buna görə də həmin dövlət Şan dövləti adlanırdı. E.ə. VI əsr Çinlilər dəmir emal etməyi öyrəndilər E.ə. IV-III əsrlər
Çin tarixində «vuruşan padşahlıqlar dövrü». E.ə III əsr Çin dövlətləri arasında gedən mübarizədə Sin sülaləsi qələbə çalaraq hakimiyyətə gəldi.
Sin sülaləsinin hakimiyyəti. E.ə. 221-ci il
Sin dövlətinin padşahı Şixuandi imperator titulunu qəbul etdi. Sin Şixuandinin hakimiyyəti dövründə bütün Çini ilk dəfə olaraq vahid dövlətdə birləşdirildi, Çinin Şimalında yaşayan Türk tayfaları ilə (hunlarla) mübarizə başlandı, hunların qarşısını almaq üçün Böyük Çin səddinin inşasına başlanıldı, dövləti möhkəmləndirmək üçün inzibati islahatlar heçirildi və ölkə 36 vilayətə bölündü. E.ə. 206-cı il
Çində Sin sülaləsinin zülmünə qarşı üsyan baş verdi. Üsyan nəticəsində Sin imperiyası süqut etdi və hakimiyyətə Xan sülaləsi gəldi E.ə 206 - e. III əsr
Xan sülaləsinin hakimiyyəti. Xan sülaləsinin dövründə hunlarla mübarizə davam etdirildi, Böyük İpək yolu salındı, Çində «Qırmızıqaşlılar» və «Sarısarıqlılar» üsyanı baş verdi. E.ə II əsr
Böyük İpək yolu salındı. Çindən gələn ticarət yolu dünya ticarət yollarına qoşuldu. Böyük İpək yolu Çindən Şimali Afrikaya və İspaniyaya qədər uzanırdı. I əsrin əvvəlləri «Qırmızıqaşlılar» üsyanı baş verdi. 184-cü il «Sarısarıqlılar» üsyanı baş verdi. Çjan qardaşlarının başçılıq etdiyi bu üsyan kəndlilər və qullar tərəfindən qaldırılmışdı. Üsyan 20 il davam etsə də çətinliklə yatırıldı. Lakin «Sarısarıqlılar» üsyanı nəticəsində Çin dövləti xeyli zəiflədi, Çin padşahı öldürüldü, Çində Xan sülaləsinin hakimiyyəti devrildi, Çin dövləti yenidən bir-neçə dövlətlərə parçalandı. Çində quldarlıq quruluşu feodalizmlə əvəz olundu.
Hindistanda ilk qədim şəhərlər yarandı. Həmin şəhərlər Mohenco-Daro və Harappa idi. E.ə. II minillik Ari tayfaları Hindistanda məskunlaşdı. Ari tayfalarının Hindistanda məskunlaşması nəticəsində hind xalqı yarandı, əhali oturaq həyata keçdi.
Hindistanda ilk dövlətlər meydana gəldi E.ə. 317-ci il
Hindistanda padşah Çandraqupta Mauriya dövlətinin əsasını qoydu. E.ə 317 – e.ə 180-ci illər Mauriya sülaləsinin hakimiyyəti. Yüklə 0,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|