Anar İsayev. Ramil Rəhimov. Ümumi tarix xronologiya
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- E.ə. VI əsrin sonu
- E.ə. VIII əsr
- E.ə. VII əsr
- E.ə. 594-cü il
- E.ə. VI əsrin sonları
- E.ə. V əsr
- E.ə. 500-cü il
- E.ə. 500-449-cu illər
- E.ə. 480-cı il
- E.ə. 480-ci il
- E.ə 449-cu il
- E.ə. VI əsr
- E.ə. V əsrin sonları
- E.ə. 338-ci il
E.ə. III əsrin II yarısı Padşah Aşokanın hakimiyyəti. Aşokanın hakimiyyəti dövründə bütün Hindistan ilk dəfə vahid dövlətdə birləşdirildi. Vahid Hind dövləti yaradıldı. Lakin, Aşokanın ölümündən sonra Mauriya dövləti tədricən dağıldı. E.ə. VI əsrin sonu
Hindistan Əhəmənilər imperiyası tərəfindən işğal edildi. E.ə. IV əsrin 20-ci illəri
Makedoniyalı İskəndər Hindistanın şimal-qərbinə hücum etdi. Hücum nəticəsində İsgəndər ciddi müqavimətə rast gəlkərək geri çəkildi. E.ə. I əsr Hindistanda daşdan yonulmuş darvaza inşa olundu. Qədim Yunanıstan E.ə. III-II minillik
Krit adasında Avropanın ən qədim və ilk dövləti yarandı. E.ə. II minillik Təbii fəlakət nəticəsində Krit mədəniyyəti məhv oldu. E.ə. II minillik Cənubi Yunanıstanda Mikena mədəniyyəti yarandı. E.ə. II minilliyin sonları
Mikena mədəniyyəti Yunanıstanın şimalından gələn dori tayfaları tərəfindən məhv edildi. Dorilər Cənubi Yunanıstanda Lakonika vilayətini tutdular. E.ə. VIII-VI əsrlər
İlk yunan şəhər-dövlətləri yarandı. Orta Yunanıstanda – Afina, Cənubi Yunanıstanda – Korinf və Sparta, Egey dənizi sahillərində - Milet, Efes və Rodos şəhər dövlətləri yarandı. E.ə. VIII əsr Akropolda yaşayan adlı-sanlı adamlar Attikanın bütün əhalisini özlərinə tabe etdilər.
Dorilər Messeniya vilayətini tutdular. Spartada quldarlıq dövləti yarandı. E.ə. VII əsr
Afinada gümüş pul da kəsildi. E.ə. VII əsr
Demosla aristokratlar arasında mübarizə başladı. Afinada Drakon qanunları tərtib edildi. Aristokratların hakimiyyətini möhkəmləndirmək məqsədi ilə qəbul edilmiş Drakon qanunları aristokratların həyatı və əmlakını qoruyurdu. Drakon qanunlarına əsasən kiçik səhvə görə ən ağır cəza verilir, təqsirkar ölümə məhkum olunurdu. E.ə. 594-cü il
Afinada Solon tərəfindən islahatlar keçirildi. Solon islahatının əsas məqsədi aristokratiya ilə demosu barışdırmaq idi. Solon islahatına əsasən kəndlilərin borcları ləğv edildi, borca görə qul edilən afinalılar azad edildilər, afinalıların gələcəkdə borca görə qul edilməsi qadağan edildi, Solon islahatı nəticəsində aristokratlarla demos arasındakı gərginlik aradan qaldırıldı, Attikanın yerli əhalisi olan bütün kişilər Afina vətəndaşı hüququnu aldılar.
Afina xalq yığıncağı ordu və donanmaya başçılıq edən strateqlər seçməyə başlandı. Eə. VI əsr
Afinada qara fiqurlu amforalar istehsal olunmağa başlandı. E.ə. V əsr
Afinada qırmızı fiqurlu amforalar istehsal olunmağa başlandı. E.ə. 443-cü il
Afinada Perikl strateq seçildi. ***
E.ə. VIII-VI əsrlərdə
Qafqazdan İspaniyayadək, Qara dəniz və Aralıq dənizi sahillərində yunan koloniyaları meydana gəldi. Ən çox koloniya salmış yunan şəhəri Milet idi. Milet şəhərinin Qara dəniz sahillərində Pantikapey, Olviya və Xersones kimi koloniyaları yaranmışdı.
I Dara Kiçik Asiyada, Aralıq dənizinin şərq sahillərində və Egey dənizi adalarında yunan şəhər-dövlətlərinə hücum etdi. Hücum nəticəsində burada yerləşən yunanlar məğlubiyyətə uğradı və Əhəmənilərin hakimiyyəti altına düşdü.
Yunan-İran müharibələri dövrü. E.ə. 490-cı il
I Dara Yunanıstana – Afinaya hücum etdi. Yunanlarla-iranlılar arasında Marafon döyüşü baş verdi. Marafon döyüşündə yunan ordusuna Miltidat, İran ordusuna I Dara başçılıq edirdi. Döyüş nəticəsində yunanlar qalib gələrək xeyli qənimət ələ keçirdi, iranlılar məğlub oldu və I Dara Yunanıstanı tuta bilmədi. Marafon döyüşündə ələ keçirilmiş qənimət hesabına Fidi Afina heykəlini düzəltdi.
I Kserkis Orta Yunanıstana hücum etdi. Yunanlarla-iranlılar arasında Fermopil döyüşü baş verdi. Döyüş nəticəsində Leonidin başçılıq etdiyi yunanlar ilk dəfə məğlub oldular, iranlılar Orta Yunanıstanı tutdular. E.ə. 480-ci il
Salamin dəniz vuruşması. İranlılar ( Kserks) məğlub olaraq Yunanıstanı tərk etdi. E.ə. 479-cu il Plateya döyüşü. İranlılar Yunanıstandan tamamilə çıxarıldı. V əsrin I yarısı Afina dəniz ittifaqı yaradıldı. E.ə 449-cu il Yunarlarla İran arasında sülh müqaviləsi bağlandı. Yunan-İran müharibəsi başa çatdı. Sülhün şərtlərinə görə İran Miletin, Egey dənizində olan adalarını, Kiçik Asiyadakı şəhər dövlətlərinin istiqlaliyyətini tanıdı, İran hərbi donanmasına Egey dənizində üzmək qadağan olundu. Yunan-İran müharibəsi nəticəsində yunanlar qələbə qazanaraq böyük qənimət ələ keçirdilər, Yunanıstan Aralıq dənizi hövzəsində hakim dövlətə çevrildi, Afinalıları «dəniz sahibləri» adlandırmağa başladılar, yunan gəmiləri Aralıq dənizində sərbəst üzməyə başladı. *** E.ə. 776-cı il
Yunanıstanda ilk Olimpiya oyunları keçirildi. E.ə. VIII əsr
Homer «İliada» və «Odisseya» dastanlarını yaratdı. E.ə. VI əsr
Homerin «İliada» və «Odisseya» dastanları yazıya alındı. E.ə. V əsr Heredotun “Tarix” əsərini yazması ilə tarix elminin əsası qoyuldu. E.ə. V əsr
Afinada Parfenon məbədi inşa edildi. E.ə. V əsrin sonları
Yunanıstanda ilk teatr binasi tikildi. E.ə IV əsrin II yarısı Yunan şəhər dövlətləri tənəzzül etməyə başladıllar. E.ə. 431-404-cü illər
Afina və Sparta arasında müharibə baş verdi. Müharibənin səbəbi dəniz ticarətində üstünlük qazanmaq, qonşu dövlətləri özlərinə tabe etmək və çoxlu qənimət ələ keçirmək istəyi idi. Müharibə nəticəsində Sparta dövləti Afina üzərində tam qələbə qazandı, yunan şəhər-dövlətləri zəiflədi.
Makedoniya imperiyası E.ə. IV əsrin ortaları
Balkan yarımadasının şimalında (Yunanıstanın şimal-şərqində) yerləşən Makedoniya dövləti II Filippin (e.ə. 359-336) hakimiyyəti dövründə güclü dövlətə çevrildi, güclü dövlət və nizami ordu təşkil edildi, yunan şəhər dövlətləri Makedoniya tərəfindən işğal olundu.
Xeroneya döyüşü. Yunan şəhər dövlətlərinin azadlığına son qoyuldu və Makedoniyanın hakimiyyəti altına düşdü.
Makedoniyalı İsgəndərin hakimiyyəti. E.ə 334-cü il Makedoniyalı İsgəndər Şərqə yürüşə başladı. İsgəndərin başçılığı ilə makedoniya ordusu ilk öncə Kiçik Asiyaya soxuldu. İsgəndər burada İran qoşunlarına qalib gələrək Aralıq dənizi sahili ilə Misirə doğru hərəkət etdi. Bu zaman Finikiyanın Tir şəhəri ciddi müqavimət göstərdiyi üçün tutularaq dağıdıldı. Finikiyanın digər şəhərləri və Misir isə vuruşmasız İsgəndərə tabe oldu. Misir kahinləri İsgəndəri firon və tanrı adlandırdılar. İsgəndər Misirdən qayıdaraq İran qoşunlarını tamamilə məğlub edildi. Beləliklə İsgəndərin Şərq yürüşü nəticəsində Əhəməni imperiyası süqut etdi. İranı ələ keçirdikdən sonra
Yüklə 0,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|