Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
50 madalyonun iki yüzü olarak da adlandırabileceğimiz bu iki kavram birbirlerinin yerlerine de kullanılmaktadır. 205 Çekilmezlik şartı 206 hâkim tarafından takdir edilecek olduğundan bu genel boşanma sebebinin nispi nitelikte olduğu söylenebilir. 207 Evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebiyle dava açan eşin kusursuz olması gerekmese de davacının ağır kusurunun davalı tarafından ileri sürülmesi davanın seyrini etkileyebilmekte, davacının davasının reddine sebep olabilmektedir. Yine tarafların kusurunun boşanma sonrasında talep edilebilecek tazminatlar bakımında da önemli olduğunu görmekteyiz. Bu noktada Kanunkoyucunun “kusur” prensibinden tamamen olmasa da kısmen ayrıldığı ve “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” prensibine yer verdiği söylenebilir. 208 1. Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması, eşler arasında çok ciddi ve şiddetli bir geçimsizlik ve anlaşmazlık bulunması demektir. 209 Bu durumda eşler arasında evliliği sürdürme hususunda ruh ve istek kalmayacak, eşler arasındaki bu 205 Hatemi/ Serozan, s. 231; “Geçimsizlik” şartının varlığının objektif açıdan, “çekilmezlik” şartının varlığının ise subjektif açıdan incelenecek olduğunu belirten yazarlar için bkz. Feyzioğlu, s. 255; Öztan, (Boşanma), s. 719, 720; Velidedeoğlu, s. 182, 183. 206 “Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme” ile “akıl hastalığı”na ilişkin nispi boşanma sebeplerinde de aynı şart söz konusudur. Burada suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme sebebine dayalı boşanmada kullanılan “birlikte yaşamanın diğer eşten beklenememesi” ile akıl hastalığına dayanan boşanmada kullanılan “ortak hayatın diğer eş için çekilmez hale gelmesi” ifadeleri arasında fark yoktur(Hatemi/ Serozan, s. 228, 229); Hâkimin kullandığı “müşterek hayata devamının eşlerden beklenememesi” ölçütünün yalnız burada değil vasıfta hatadan dolayı evlenmeyi düzenleyen TMK Md. 149/ bent 2’de ve evlilik hukukunun dışındaki hukuki ilişkilerin son bulmasında, özellikle borçlar hukuku alanındaki feshin ihbarında da başvurulduğu görülür(Schwarz, s. 154, 155). 207 Köprülü, s. 557; Yargıtay’ın da evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına ilişkin olguların dava dilekçesinde ayrıntıları ile açıklanmasına gerek bulunmadığına, bunların genel olarak belirtilerek dava sırasında açıklanmasının iddianın genişletilmesi yasağı ile karşılaşmayacağına ilişkin olarak Bkz. Y HGK 20.03.1987, 133/221(Dural/Öğüz/Gümüş, s. 114, dn. 217’den naklen). 208 Öztan, (Boşanma), s. 717. 209 Akıntürk/Karaman, s. 262; Evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı hallerin büyük çoğunluğunu geçimsizlik olarak ifade etmek mümkünse de, bazı olayların- kaza sonucu hala birbirlerini seven eşlerden birinin evliliğin gereklerini yerine getiremeyecek derecede yaralanması durumunda olduğu gibi- geçimsizliğe yol açmamalarına rağmen evlilik birliğini temelinden sarsabileceği söylenebilir(Bkz. Oğuzman/ Dural, s. 124). 51 anlaşmazlıklar onlardaki devam ruh ve bilincini söndürecektir. 210 Yani burada Kanunkoyucu eşler arasındaki geçimsizlik ve anlaşmazlığın evlilik birliğini temelinden sarsacak derecede olmasını aramış ve bu durumun takdirini hâkime bırakmıştır. TMK Md. 1/1 gereğince doktrin ve içtihatlardan yararlanan hâkim hangi olay ve olguların evlilik birliğinin temelinden sarsabileceğini belirleyecek ve bunu yaparken evlilik birliğinin devamında ahlaki ve toplumsal fayda olup olmadığını da göz önünde bulunduracaktır. 211 Yine karakterleri, mizaçları, öğrenim ve kültür durumları, sosyal konumları ve yetişme şartları her bir eş için ayrı ayrı değerlendirilecek, bu hususta davacı için ortak hayatın çekilmez hale gelmesi yeterli sayılacaktır. 212 Ancak tabiî ki hâkim davacının ortak hayatın kendisi için çekilmez hale geldiğine ilişkin beyanıyla da bağlı olmayacaktır. 213 Oluşan sarsılmanın evlilik birliğinin devamını eşlerden beklenemeyecek derecede etkileyip etkilemediğinin belirlenmesinde kıstas, eşler bakımından evliliğin devamı halinde ortaya çıkacak menfaat ile evliliğin son bulması halinde ortaya çıkabilecek menfaatin karşılaştırılmasıdır. Temelinden sarsılarak eşler bakımından çekilmez hale gelmiş birlikteliklerin devamı, eşler bakımından olduğu kadar toplum bakımından da büyük bir tehlike olarak ortaya çıkmaktadır. Zira bu nitelikteki 210 Velidedeoğlu, s. 184. 211 Y HGK, 8.10.1969, 2-703/730(Akıntürk/Karaman, s. 264, dn. 84-a’dan naklen). 212 Tekinay, s. 176; Akıntürk/Karaman, s. 265; Feyzioğlu, s. 255; Hâkimin davalının da durumunu göz önünde bulundurması, evliliğin devamının değilse bile sona ermesinin kendisinden beklenip beklenemeyeceğinin değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin olarak bkz. Schwarz, s. 153. 213 Yargıtay bir kararında tarafların boşanma davası açıldıktan sonra da aynı evde birlikte yaşamaya devam etmelerini, birlikte tatile gitmelerini ve aynı yatakta birlikte yatmalarını evlilik birliğini temelinden sarsar nitelikte bulmayarak, yetersiz gerekçe ile boşanmaya karar verilmesini doğru bulmamıştır. Kararda bu olguların varlığı, evlilik birliğinin temelinden sarsılmadığının, ortak hayatın sürdürülebilir olduğunun göstergesi olarak kabul edilmiştir(Y 2 HD 11.04.2006, E. 1.7864/K. 5230,- KAZANCI BİLİŞİM, İÇTİHAT BANKASI); Bir başka kararda Yargıtay, boşanma sebebi ispatlanmış olmasına rağmen, davalı kadının karşılık olarak açtığı ve diğer dava ile birleştirilen ayrılık davası gereğince ayrılık kararı vermiştir. Y 2 HD, 9.10.2008, 2007/13429E. -2008/12877 K. sayılı kararına göre: “…Davacı-davalı kocanın bir başka kadınla ilişkisinin olduğu bu suretle sadakat yükümlülüğüne aykırı davrandığı anlaşılmaktadır. Boşanma sebebi ispatlanmıştır. Kadının açtığı birleşen ayrılık davası, boşanmaya ilişkin olmadığına göre, ortak hayatın yeniden kurulması olasılığı bulunsa bile isteğin yalnız ayrılığa ilişkin olması durumunda boşanma sebebi ispatlandığında, ayrılık kararı verilir. Boşanma sebebi gerçekleşmiş olmasına rağmen, ayrılığa ilişkin isteğin kabulü yerine, reddedilmesi usul ve yasaya aykırıdır.”(KAZANCI İÇTİHAT VE BİLGİ BANKASI). Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|