35
- Arvad keçinib?
- Yox, salamatdı. Musa qardaşına xəbər göndərib, ona görə gəlmişəm.
- Gəl içəri.
- Sağ ol, tələsirəm. Zəhmət olmasa çağır.
Səsə Musanın Qardaşı da artırmaya çıxmışdı, Pələngi görüb düşdü darvazaya tərəf, çatan
kimi o da soruşdu:
- Arvad keçindi?
Pələng girdi onun qoluna:
- Ə, loxəbər özünüzsünüz. Bir bəri dur görüm. Dayı, sən bizi bağışla.
Musanın Xalasının Əri:
- Allah bağışlasın!- deyib girdi həyətə.
Pələng cibindən iki dəstə pul çıxartdı və uzatdı Musanın Qardaşına:
- Ala bunları.
O da Pələngin anası kimi ömründə ilk dəfəydi bu qədər pul görürdü, təəccüblə soruşdu:
- Bunlar nədi, ə?
- Korsan? Görmürsən puldu?!
- Görürəm ey puldu, deyirəm nədi?
- Bakıdan Musanın dostları göndərib.
- Ə, nə səfeh-səfeh danışırsan. Musa dünən o boyda Bakıda dərman almağa əlli manat pul
tapmayıb. Nə dost, hansı dost?! Musanın dostunun biri sənsən, acından günorta durursan.
Pələng əsəbləşdi:
- Ə, nə zəhləmi tökürsən?! Dostları olmasın, yaxşı oğlanlar olsun. Götür get evinizi tikdir,
arvaddan da narahat olma. Bu gün Musaya pul göndərmişik. Nə gözünü döyürsən, ala dana!-
dedi və pulları basdı onun cibinə.
- Nə deyirəm, vallah, kim göndəribsə, Allah balasını saxlasın. Pələng, eşitdim bu gün
Drakonla dalaşmısan?
- Boş şeydi, bir balaca dilləşmişik.
Musanın Qardaşı başını buladı:
- Necə dilləşməyiniz üz-gözündən görünür. Boş şey deyil, söz Drakonun ağzından
çıxıbsa, səni atacaq. Deyirəm, bəlkə sabah gedək Seyid Lazım Ağanın yanına.
Bu camaat üçün Seyid Lazım Ağanın sözü “Qur’an” ayəsi kimiydi, heç kim keçə
bilməzdi. Camaat Ağanın şəkillərini ciblərində gəzdirir, maşınlarının ön şüşəsinə yapışdırır,
evlərinin ən görkəmli yerlərindən asırdı. Üzündən nur yağan Ağa adətən çox vaxt bazarda
Drakonun mağazasının qarşısında, onun üçün qoz ağacından xüsusi hazırlanmış taxtda otururdu.
Bazara gələnlərin çoxu onun əlindən öpməmiş, xeyir-duasını almamış bazardan çıxmazdı. Nəzir-
niyazı olanlar da onu elə burda tapardı. Dükanın ağzında bir qutu vardı, bu qutu axşamadək
nəzir-niyazla dolardı. Amma Ağa əlini o nəzir-niyaza vurmazdı, bu nəzir-niyaz kasıb-kusuba
paylanırdı. Təzə işə başlayanlar, ya bir vəzifəyə gedənlər Ağadan bir-iki manat pul alardı -
bərəkət olsun deyə.
Bu günlərdə bir Dolu gəlib ağanın on-on beş addımlığında torpağa sancılmışdı, amma
partlamamışdı. Gördükləri möcüzədən əlləri üzlərində qalan camaat Dolu düşərkən heç tükü də
ürpənməyən Ağanın əlinə-ayağına düşmüşdü:
- Cəddinə qurban olaq, Ağa!
Bir an da bütün Qarabağa səs yayılmışdı, hətta xəbər gedib Bakıya da çatmışdı - Ağanın
cəddi camaatı ölümdən qurtarıb. Müharibə başlayandan bəri Dolu döyməkdən xeyli öləziyən
Dünyanın Ən Varlı Şəhərinin bu ən varlı bazarı yenidən qaynamağa başlamışdı - Ağa nə qədər
bazardadı, cəddi camaatı qoruyacaq.
Və indi Musanın Qardaşı çox gözəl bilirdi ki, Drakon nəyə and içir-içsin, Ağanın bir
kəlmə sifarişi bəsdi.
- Hə, nə deyirsən, səhər gedək? Sən utanırsansa mən gedim.
Musanın Qardaşı Pələngin ürəyindən xəbər vermişdi, amma özünü sındırmadı:
Lit.az
36
- O məni atmaz! Bir sözdü də deyib. Özü də mənim əlimi pişik yeyib?!
- Yaxşı da, gopa basma. Səhər gedirik, ya yox?
Pələng gülümsədi:
- Nə deyirəm, gedək deyirsən, gedərik.
***
Bayaqdan yatmaqdan ötrü ölən Pələngin gözünə səhərədək yuxu getmədi. Və heç bilmədi
ki, onu yatmağa qoymayan çarpayının altındakı gül-çiçək qoxusu verən bir çanta puldu. Dan yeri
onun gözlərində söküləndə düşdü həyətə, qurşaqdan yuxarı yuyundu. Sonra evə qalxıb ağzına
bir-iki tikə pendir-çörək qoydu. Anası daş kimi yatmışdı, oyatmağa heyfi gəldi, əyilib sümükləri
çıxmış qupquru əlindən öpdü və evdən çıxdı.
Batalyonun həyətində ağız deyəni qulaq eşitmirdi, vurhavuruydu, maşınlara doluşurdular.
- Hara?
- Deyirlər ermənilər Gülablıya girib.
Yüyürdü Komandirin maşınına tərəf. Əlini atıb yerindən tərpənməkdə olan maşının
qapısını açdı:
- Komandir, bəs mən?!
Komandir:
- Arujeynikə de, silahını versinlər!
***
Yüksəkliyi ələ keçirən ermənilər ovucları içində qalan kəndi güllə yağışına tutmuşdular.
Göydən ucuz ölüm tökülürdü. Və göydən tökülən bu ucuz ölümdən canlarını qurtarmaq üçün
arvad-uşaq, ağsaqqal-qarasaqqal ayaqyalın, başıaçıq üzümlüklərin arasıyla üzüaşağı qaçırdı.
Körpələrin çığırtısı, qadınların fəryadı tük ürpədirdi.
Bir yük maşını yolun ortasında yanırdı, ətraf parçalanmış meyidlərlə dolu idi. Yolun
kənarındakı şah tutun budaqlarından bağırsaqları çölə tökülmüş bir adam sallanırdı və hələ nə
baş verdiyini anlamadan bağırırdı.
Sürücü öyüdü, maşını saxlayıb düşmək istədi, Komandir hirslə boynunun dalına bir
şapalaq vurdu:
- Sür, köpəyoğlu! Camaat qırıldı!
İdarənin qabağında xeyli silahlı əsgər vardı, Direktor birinin yaxasından yapışıb
şapalaqlaya-şapalaqlaya bağırırdı:
- Hara qaçırsınız, ay qəhbə uşağı qəhbə?!
Komandir:
- Saxla!- deyib çığırdı və heç maşının dayanmağını gözləmədən qapını açıb özünü atdı
yerə, əli ilə də arxadan gələnlərə işarə elədi ki, dayanmayın, qalxın yuxarı.
Komandiri görən Direktor bir az da ürəkləndi:
- Ə, binamuslar...
Komandir əsgəri Direktorun əlindən alıb kənara itələdi:
- Müəllim, bir dayan görüm. Nə olub?
- Görmürsən bu binamusları, postu qoyub qaçırlar.
Komandir qorxudan ciyərləri ağızlarından gələn, tozun-torpağın içində, tökülüb-itən bu
burnu fırtılıqlı əsgərlərə baxdı.
Onların çoxunu Bakıda küçələrdən tutub milisə gətirir, pulluları buraxır, imkansızları isə
Müdafiə Nazirliyinin adamlarına təhvil verirdilər. Bəzilərinin üstündə heç sənədi də olmurdu.
Bir də görürdün ağlayırdılar ki, vallah, biz uşağıq, orta məktəbdə oxuyuruq. Kim idi baxan? Və
Müdafiə Nazirliyi də ömründə bircə dəfə də silah görməyən bu burnufırtılıqlı uşaqlara heç bir
təlim keçmədən, döyüşə hazırlamadan, hətta əyinlərinin ölçüsünə-filanına baxmadan əsgər
paltarı geyindirib doldururdular avtobusa və göndərirdilər ermənilərin ət maşınının ağzına, elə
bil millətin qəsdinə durmuşdular. Belələrinin çoxu birinci döyüşdəcə güllənin səsindən şoka
düşürdü.
İmkan düşən kimi bu əsgərlərə baş çəkən Komandir belələrinə az qala yüz dəfə deyirdi: