29
Komitəni?! Səhiyyə Nazirinin Müavini düz deyir, camaat üzümüzə tüpürür. Yer yarılsa, yerə
girərəm.
- Niyə girmirsən? Gir də!
- Yarılmır axı.
- Mən yararam.
- Necə məsləhətinizdi.
Bu hadisələrin hansı sonluqla bitə biləcəyindən heç özlərinin də xəbəri olmayan bu
vəzifəlilər də bezmişdilər hər şeydən, axı bu millətə nə qədər yalan danışmaq olar? Axı bu
milləti nə qədər aldatmaq olar? Camaat üzlərinə deyirdi ki, siz ermənidən pissiniz.
Bu yazıqlar ermənidən pis deyildilər, onları ermənidən pis eləyən əllərindən buraxmağa
qorxduqları vəzifələriydi. Onları yığmışdılar bir vəzifə torbasının içinə, ağzını da bağlamışdılar,
çıxa bilmirdilər bu torbadan. Partlaya-partlaya qalmışdılar bu torbanın içində. Və dözməyib bu
torbadan çıxmaq istəyənlər olurdu. Amma bu torbadan çıxmaq istəyənlərə elə bir başqa torba
tikirdilər ki, bu torba o torbanın yanında muştuluq olurdu. Bu torba Bayılın divarları kimi çox
möhkəm idi, sökmək mümkün deyildi. Amma hərdən Bayıldakı torbanı gözləri altına almayıb
belə yığcam iclaslarda ürəklərini boşaldanlar da olurdu. Və bəzən də bu ürəkboşaltmalar onlara
baha-başa gəlirdi. Belə iclasların birində İkincinin üzünə ağ olub ürəyini boşaldan bir prokuror
səhərisi günü Xankəndinə Təşkilat Komitəsinə çağırılmışdı və Komitənin qabağındaca ermənilər
onu girov götürmüşdülər.
Hökumət bütün torpedaları işə salsa da bir xeyri olmamışdı. Katib görmüşdü hökumətin
əlindən bir şey gəlmir, Komandirdən xahiş eləmişdi ki, bu işə qarışsın. Komandir elə həmin gün
Drakonla Pələngi göndərmişdi Xankəndinə. Onlar da ermənilərin liderlərindən birini gecə
evindən oğurlayıb gətirmişdilər, soxmuşdular zirzəmiyə. İkinci nə qədər çığırıb-bağırsa da xeyri
olmamışdı.
Komandir xəbər göndərmişdi:
- Ona deyin, proletariatın inqilabda itirəcəyi bircə zənciridi, onu da biz çoxdan itirmişik.
Bağırmasın, yoxsa onun özünü də oğurlayarıq.
İkinci görmüşdü bu həna o hənadan d
eyil barışmalı olmuşdu. Bundan sonra Komandir gətirdikləri ermənini prokurorla dəyişmişdi.
İkinci də hökumətin şər maşınını işə salmışdı.
- Cəbhəçilər prokuroru Salatın Əsgərovanın qatili ilə dəyişiblər.
- Deyirlər prokurorun oğlundan kalan pul alıblar.
- Ay namərdlər!
İkincinin tapşırığı ilə qəzetlər bu şayiəni bütün ölkəyə yaymışdı.
Amma Komandir “Qur’an” götürüb camaatın üstünə getməmişdi: “Kimin nə danışdığı
mənə maraqlı deyil, özüm ki bilirəm nə var, nə yox”. Heç qəzetlərə də cavab verməmişdi, bilirdi
ki, onsuz da cavabını çap etməyəcəklər. Bircə Salatının anasına xəbər göndərmişdi ki, ay ana,
belə şeylərə inanma. Salatının anası da demişdi ki, ay oğul, mən heç əvvəldən inanmamışdım.
İkinci Müdafiə Nazirinin ağzından vurdu:
- Sənin araqdan başın açılır ki, yerə girəsən, yoxsa göyə çıxasan?!
- Mənim içməyim hökumətə sərf edir. Yoxsa elə bu burnufırtılıqlı uşaqlarla Stepanakerti
şumlayaram. İnanmırsınız, çəkilin kənara, görün şumlayıram, ya yox.
İkinci:
- Səhər nə yemisiniz belə? Hamınız bülbül kimi ötürsünüz.
Bir nəfər içəri daxil olub dedi:
- Viktor Petroviç, rəis gəlib.
-Gəlsin içəri.
Salona girən Rəis qapının ağzında dayanmış At Belində Olan Adamı görəndə dalağı
sancdı, amma özünü onda qoymadı, istehzayla dedi:
Lit.az
30
- Sən də burdasan? Bəs deyirlər sənin şalvarını çıxarıblar, əynindədi ki! - sonra irəli
yeriyib dayandı İkincinin önündə, əlini qulağının dibinə atıb özünü təqdim etdi: - Yoldaş
Polyaniçko, şəhər milis idarəsinin rəisi sizin əmrinizlə gəlib.
İkinci:
- Rəis, məndə məlumat var ki, sən cinayətkarları himayə edirsən?
-Yalan məlumatdır, yoldaş Polyaniçko. Mənim ermənilərlə heç bir əlaqəm yoxdur.
Buyurub keqebedən öyrənə bilərsiniz.
- Mən erməniləri demirəm.
- Mən də ayrı cinayətkar tanımıram.
İkinci yerindən qalxıb var-gəl eləməyə başladı:
- Deyəsən söz güləşdirirsən, özün yaxşı bilirsən mən nə deyirəm. Günün-günorta çağı
cəbhəçilər şəhərin mötəbər bir şəxsinin evinə soxulub pul istəyirlər, üstünə avtomat çəkirlər,
döyürlər, məşğul olmursan. Hələ məlumat almışam ki, üstəlik onları işə də götürmüsən, rəsmi
silah vermisən.
- Yoldaş Polyaniçko, biz fakt əsasında cinayət işi qaldırırıq. Həmin şəxs bizə rəsmi
müraciət eləməyib. Buyursun, rəsmi müraciət eləsin, biz də araşdıraq. Qaldı ikinci məsələyə,
vəziyyətlə əlaqədar nazirlik bizə bir rota formalaşdırmaq əmri göndərib. Əmrdə də göstərilib ki,
rota yerli gənclərdən formalaşdırılsın. Mən də sağlam, qabiliyyətli gəncləri rotaya götürmüşəm.
İkinci gəldi durdu Rəisin qarşısında:
- Sənə əmr eləyirəm, elə indi get o quldurları həbs elə.
- Yoldaş Polyaniçko, mən bu əmri yerinə yetirə bilmərəm.
- Niyə?
- Onları həbs eləsəm bayaviklərlə kim vuruşacaq, burda oturanlar?
- Görünür babat pullarını almısan.
Rəis gördü geriyə yol yoxdu, onsuz da yuxarıların alçaldıcı əmrlərindən, aşağıların
söyüşlərindən boğaza yığılmışdı, bu rəislik deyildi, it əzabıydı, çəkirdi. Hər gecə Dolunun
altında kabinetdə yatmaqdan da bezmişdi, məsciddə şəhid yudurtmaqdan da, qulağı eşidə-eşidə o
şəhidlərin ata-analarının onun və onun kimilərinin ölənlərinin goruna söyüşlərini eşitməkdən də.
Ömrü boyu gözəl-gözəl istirahət evlərində, buz bulaqların başında yeyib-içdikləri müharibə
başlayandan gildir-gildir burnundan gəlirdi. Çoxdan tüpürüb gedərdi. Amma dünyanın düz vaxtı
Dünyanın Ən Varlı Şəhərindən qazandığı pullarla özü də, balaları da dünyanın kefini görmüşdü.
Nəyi vardı Dünyanın Ən Varlı Şəhərinə borcluydu. Bu şəhərdə qazanmaq üçün başqa yerlərdə
olduğu təki kimisə asıb-kəsmək, tutub içəri basmaq, oboxeyislə qorxutmaq lazım deyildi.
Bu şəhərdə camaat pul qazanmağı da gözəl bilirdi və qazandıqları pulları ürəklə
xərcləməyi də. Bu şəhərdə vəzifəli adamlara pulu az qala zorla verirdilər, özü də işi düşən də pul
verirdi, işi düşməyən də. Bir əlin verdiyi pulu o biri əl bilmirdi. Qaynayıb-qarışmışdı bu
camaata, olmuşdu bu camaatdan biri, oğrusuyla da dil tapmışdı, doğrusuyla da. Və indi dünya
məhvərindən çıxanda, onu gözü üstə saxlayan, onu özününkü sayan bu camaatı dar ayaqda əsir-
yesir kökündə qoyub qaçmağı özünə ar bilmişdi, kişiliyinə sığışdırmamışdı. Və bu camaatla bir
səngərdə yatırdı, nə gecəsi vardı, nə də gündüzü.
Qorbaçov silahları yığmaq əmrini verəndə Ermənistan bu əmrlə gündöyməzini silib
atmışdı tualetə. Bizdə isə rəislər daha artıq silah təhvil vermək üçün özlərini öldürürdülər, elə bil
pambıq planı doldururdular. Amma o, yuxarıdan nə qədər sıxsalar da bir adamın evinə də milis
göndərmədi.
Nazirlikdən:
- Sən o boyda şəhərdən silah tapa bilmirsən?
- Yoxdu! Neyləyim, özümü silah eləyim?!
- Nə nağıl danışırsan?! Bazarında avtomat satılan şəhərdə silah tapmırsan?
- Bilirsiniz nə var? Əvvəl ermənilərdən silahları yığın, sonra mən sizə bir vaqon silah
təhvil verim. Mən bu camaatı topun-tüfəngin qabağında əliyalın qoya bilmərəm.