_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
57
apardığı müsahibəni diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. Mənə elə gəlir ki, bu
müsahibə Nazim əleyhinə məqalə çap etdirənlərə ən yaxşı cavabdır.
“- Cənab səfir, noyabrın 27-də böyük Nazim Hikmətə həsr olunmuş
“Günəşi içənlərin türküsü” kitabının təqdimetmə mərasimi oldu.
Mərasimdə Siz də iştirak edirdiniz. Təəssüratınızı bilmək maraqlı olardı.
- Dəvəti mənə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, yazıçı Anar
verdi. Onun dəvətini məmnuniyyətlə qəbul etdim. Buna görə ona
təşəkkürümü bildirirəm. Mərasimdə bir çox azərbaycanlı yazar, şair və
sənətçi Nazim Hikmətlə bağlı anılarını dilə gətirdilər, şeirlər oxudular. Çox
təsirli idi və bundan çox xoşlandım.
- Cənab səfir, Azərbaycan ədəbiyyatını necə bilirsiniz? Mən bizim
klassika ilə yanaşı çağdaş ədəbiyyatı da nəzərdə tuturam.
- Azərbaycan ədəbiyyatını yaxından tanıdığımı söyləyə bilmərəm.
Ancaq Azərbaycana gəldikdən sonra ədəbiyyatınızla qismən tanış olmaq,
həyatda olan ədiblər ilə görüşmək imkanı, oxuya bilmək imkanı qazandım.
Amma bu sıralarda daha artıq kitab oxumağa, ədəbiyyatla maraqlanmağa,
bu sahədə bəzi bilgilərimi yeniləməyə çox vaxt ayıra bilmirəm. Bu mənada
diplomatik fəaliyyətim, çalışma həyatım nə qədər imkan verirsə, o qədər
bilirəm deyərdim, oxumaq üçün yetərincə vaxt ayıra bilmirəm. Bundan
bəzən üzülürəm. Bu mənim əskikliyim. Bəlkə də bunun üçün daha artıq
vaxt ayırmağa özümü məcbur etməliyəm. Amma Azərbaycan sənət dünyası
ilə bağlı olaraq balet, opera və musiqi aləminin yenilikləri ilə daha
yaxından tanış olmuşam. Hesab edirəm, ədəbiyyatla yanaşı Azərbaycanda
sənətin bu sahələrinin də uğurları çoxdu və onlar da əhəmiyyətlidi. Bu
sahələrin yeniliklərini, adamlarını dinləmək, izləmək, onları tanımaq
imkanım daha çox oldu.
Aqşin Babayev_______________________________________________
58
- Əhməd bəy, Sizə ədəbiyyatı bilməyiniz diplomatik fəaliyyətiniz
boyu heç gərək oldumu?
- Heç şübhəsiz kömək etmişdir. Mən əslində ingilis dili və ədəbiyyatı
oxumuşam universitetdə. Ədəbiyyat bilgisinin, şeiri bilmənin fəaliyyətdə
olduğum ölkədə də yararlı olduğunu düşünürəm.
- Cənab səfir, dəqiqləşdirmə aparmaq istərdim, Sizin Nazim Hikmətlə
tanışlığınız, yəni onun şeirlərini oxumanız hansı dövrə təsadüf edir?
- Litsey illəri deyə bilərəm. Məhz litseydəki ədəbiyyat dərslərində bir
çox şair və yazıçını oxudum. Çox sevdiyim şairlər arasında Tevfiq Fikrət,
Yəhya Kamal, Mehmet Akif başlıca adlardır. Nazim Hikməti də elə həmin
dövrdə oxudum, şeirlərini bəyəndim, sevdim. Nazim Hikmətin türk
dilindən istifadəsinin özəlliyi diqqətimi çox çəkdi. Onun şeirində, bayaq
adlarını sıraladığım şairlərdən fərqli olaraq, daha gözəl bir dil üslubu var.
Konuşur kimi yazır. O üslub Nazim Hikmətin xəlqiliyindən və ustalığından
soraq verir.
- Cənab səfir, bilirsiniz ki, Nazim Hikmət Azərbaycanda daima
oxunub, ilk kitabı da burda nəşr edilib, indi isə bizim XX əsr
klassiklərimizlə bir sırada dayanır, dərin hörmətlə yad edilir. Bunun siyasi
tərəfləri də olub düşünülə bilər. Türkiyədə isə Azərbaycandan fərqli Nazim
Hikmətə münasibət birmənalı olmayıb. Onu yalnız şair kimi qəbul etmək
sarıdan çətinlik olub. Həm bu xüsusda düşüncələrinizi, həm də Azərbaycan
şairlərinin Türkiyə Prezidenti və siyasət adamlarına müraciəti haqda
fikrinizi bilmək istərdik.
- Bu müraciəti mənə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin rəhbəri Anar
təqdim etdi. Və mən bu müraciəti ünvanına göndərdim. Onun lazımınca
dəyərləndiriləcəyi şəksizdir – düşünürəm. Mən hər bir şairə, yazıçıya və ya
sənətçiyə siyasi prizmadan baxılıb yanaşılmasını düzgün saymıram. Sənətçi
_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
59
sənətiylə nə deyirsə, nə verirsə, bu onun içindən gəlir. Əsas da budur. Şair,
yazar bəlli dövrlərdə bəlli siyasi görüşə sahib ola bilər – bu başqa şeydi, bu
haqda yorumlar ola bilir. Bizim işimiz yazıçıya onun siyasi görüşlərinə
görə deyil, onun şeirinə görə qiymət verməmizdir.
- Əhməd bəy söylədiniz ki, ingilis ədəbiyyatı oxudunuz universitetdə.
Nazim Hikmətin yalnız türkçədə yazdığını da söylədiniz. İngilis
ədəbiyyatında Nazim Hikmətlə paralel aparılması mümkün olan şair varmı
Sizə görə?
- Müxtəlif dillərdə yazan şairləri təbii ki, müqayisə etmək olar. Amma
ən doğrusu həmin şairi yaşadığı, yazdığı dili daşıyan cəmiyyət içində
qiymətləndirməkdir. Mən Nazim Hikməti kimsə ilə müqayisə edə
bilmərəm. Nazim Hikmətin yeri başqa. Onu digər dünya dillərindən başqa
türk dilində danışan bütün xalqlar eyni qədər sevmişlər, oxumuşlar, nəşr
etmişlər. Mənim bu çapda hər hansı başqa dildə yazan bir şair bu dəqiqə
yadıma düşmür, yəqin ki, beləsi heç yoxdu da.
- Sizə əziyyət vermək istəməzdik, amma Nazim Hikmətdən yadınızda
qalan bir şeir parçasını oxumağınızı istərdik.
- O gün toplantıda Nazim Hikmətin bir şeirini oxumuşdum, çox gözəl
şeirdi. Sanki o “Dəvət”i bütün yeni müstəqillik qazanan ölkələr, türkdilli
xalqlar üçün edir, çox xoşlandım o şeirdən. Əzbərdən bilmirəm, kitabdan
oxuyacam.
- Buyurun.
Qalxıb masası üzərində qalanmış kitablar sırasından “Günəşi içənlərin
türküsü” kitabını götürür. Əyləşir. Və kitabı açan kimi “Bax, açar-açmaz
buldum” deyir. Sonra isə bir az əmin və duyğulu səslə şeiri oxuyur. Bir
dürüst intonasiyalı qiraətdən sonra cənab səfir Əhməd Ünal Çeviközə
Dostları ilə paylaş: |