Aqşin Babayev
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- NAZĠM HĠKMƏT YARADICILIĞININ TƏDQĠQĠ DAVAM EDĠR
Aqşin Babayev_______________________________________________ 60 təşəkkür edib ayrılırıq. Bir az daha mətbuat müşaviri cənab Saim bəyin otağında söhbətləşirik. Mənim içimdə isə cənab səfirin oxusunda, Türkiyə ləhçəsində daha şirin təsir bağışlayan “Dəvət” şeiri səslənir: Dört nala gelip uzak Asya`dan Akdeniz`e bir kısrak başı gibi uzanan bu memleket bizim. Bilekler kan içinde, dişler kenetli, ayaklar çıplak və ipek bir halıya benzeyen toprak; bu cehennem, bu cennet bizim! Kapansın el kapıları bir daha açılmasın, Yok edin insanın insana kulluğunu bu davet bizim. Yaşamak bir ağac gibi tek ve hür və bir orman gibi kardeşçesine: bu hasret bizim!” _______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 61 NAZĠM HĠKMƏT YARADICILIĞININ TƏDQĠQĠ DAVAM EDĠR Nazim Hikmət yaradıcılığı haqqında bir sıra məqalələr, publisistik yazılar, böyük şairə həsr olunmuş poetik nümunələr mətbuat səhifələrində dərc edilmişdir. Bu məqalələrdən biri Almaniyada yaşayan, ədəbiyyatımızın dostu Yücəl Feyzioğlunundur. “Ədəbiyyat qəzeti”nin 22 avqust 2003-cü il tarixli nömrəsində Yücəl Feyzioğlunun maraqlı bir məqaləsi çap olunmuşdur. Məqalə belə adlanır: “Səməd Vurğun evində Nazimin stulu”. Müəllif qeyd edir ki, bu məqalə Türkiyədə “Cümhuriyyət” qəzetində və “Yeni cizgi” jurnalında çap olunmuşdur. Nazim Hikmətə və Səməd Vurğuna sonsuz məhəbbət duyğuları ilə qələmə alınmış bu məqalədə müəllif yazır: “Səməd Vurğunun qızı Aybəniz xanıma Səməd Vurğunla və Nazim Hikmətlə bağlı suallar verdim. Nazim Hikmət özlərindən biri kimiydi. Azəri yazarlar arasında xatirəsi çox canlı yaşayır. Aybəniz xanım mənə yer göstərdi. Oturdum. “Sizin nə üçün o stulda əyləşdirdim, bilirsinizmi?” – deyə Aybəniz xanım soruşdu. “Bilmirəm.” – dedim. “Çünki o stul Nazim əminin stuludur.” – dedi. O anı ifadə etməkdə acizəm. Masa ətrafındakı hər kəs çox təsirlənmiş, vücudumu tər basmışdı. Qalxıb dərhal o biri stula keçdim: “Eləsə Səməd Vurğun evində Nazim qoy aramızda əyləşsin. Nazim həmişə aramızda olacaq...” Yeri gəlmişkən deyim ki, Yücəl Feyzioğlu Nazim Hikmət yaradıcılığının Almaniyada təbliği sahəsində çox işlər görmüşdü. 1989-cu ildə Yücəl bəy mənim “Nazim Hikmət və yaşamı” kitabımı Berlində çap etdirmişdi. Azərbaycanda son illər Nazim Hikmətlə bağlı qələmə alınmış Aqşin Babayev_______________________________________________ 62 yazıların içərisində uzun illər Türkiyədə çalışmış nazimşünas Tofiq Abdinin tədqiqat işləri, məqalələri xüsusi yer tutur. Tofiq Abdin təkcə Nazim Hikmət barəsində deyil, onun yaradıcılığını tədqiq edən, əsərlərini müxtəlif dillərə çevirən nazimsevərlər haqqında da maraqlı yazılar qələmə almışdır. Bu yazılardan biri rus yazıçısı, Nazim Hikmətin həyatını əks etdirən “Bosfor üzərində nəğmə” kitabının müəllifi Radiy Fişə həsr olunmuşdur. Həmin məqalədən bəzi məqamları diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. “Rus yazar və türkşünas Radiy Fiş öləndə vəsiyyət edib: Heç olmasa külümü Türkiyəyə aparin... O özünü bir türk insanı sanırmış. Bəlkə də otuz illik bir vaxtı əhatə eləyir, mən bu ifadəni oxuyub yaddaşa aldığım (inanın ki, yaddaşım bir o qədər möhkəm olmasa da) bu fikirlər yaddaşımdan silinmir. Radiy Fişin Nazim Hikmət haqqında... qələmə aldığı bir kitabda aşağıdakı fikirlər yer alıb: “Dahilər 100 ildə bir dəfə doğulur. XX əsrdə bu Türkiyənin payına düşmüşdür. Nazim Hikmət orda doğulmuşdur.” ... Bir yəhudi kökənli insanın bir türk kökənli şair haqqında yazdığı kitab sovetlərin buro-buro vaxtında əl-əl gəzirdi və həmin kitab çox keçmədən bizim türkcəyə də çevrildi. (Əsər yazıçı Vaqif Nəsib tərəfindən dilimizə çevrilmişdir.-A.B) Təbii, kitabın böyük bir sevgi ilə yazıldığı bizim hamımıza məlum və bu gün Nazim Hikmət şəxsiyyəti məlum səbəblər ucbatından bir çox mübahisələr yaratsa da, onun yaradıcılığı bir çox yeni fikirlərin doğulmasına səbəb olsa da, onun böyük bir düha olduğu və XX əsr şairləri arasında yer aldığını heç erməni də dana bilməz və dananlar varsa, bəlkə də müəyyən haqq daxilində haqlıdırlarsa, onda gərək insafı bir qırağa qoyub _______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 63 öz adını da dansın və mən belə güman edirəm ki, bu inkarların fonunda bir az da bizim əsrin yeni bəlası olan bir reklam yatmaqdadır. Nazim Hikmətin Moskva illərində dostlarından ədəbiyyatçı və turkoloq Radiy Fiş bu dünyaya gözlərini yumanda Nazim Hikmətin ölkəsində, Türkiyədə torpağa verilməyi, basdırılmağı vəsiyyət etmişdi. Türk dostlarından olan Mustafa Öztürkün verdiyi bilgilərə görə, “heç olmasa öləndən sonra yandırıldıqda külünün Türkiyəyə aparılmasını istəmişdi.” Bir ədəbiyyatçı alim və Türkiyəni də, Rusiyanı da yaxşı tanıyan Radiy Fiş ömrünün son çağlarında verdiyi müsahibədə hətta bir az da siyasətçi kimi düşüncələrini bəyan edib və fikirlərini açıqlayıb. Və bu açıqlamaları eləyərkən onun bir o qədər də nikbin olmadığı o saat diqqəti çəkir: “Türklər bir yandan Rusiyada bir çox işlər görür və bir çox paralar buraxır bu ölkəyə, bir yandan da yenə də o köhnə düşmənlik davam etməkdədir. Hara gedirik, bəlli deyil. Gələcək necə olacaq, bəlli deyil. Xalq yoxsulluq içində. Xalq bunun içindən necə çıxacaq. Bu sual çox çətin bir sualdır. Özünün külünün Türkiyəyə gətirilməsini vəsiyyət edən Radiy Fiş Nazim Hikmətin məzarının Türkiyəyə gətirilməsinin əleyhinədir: “Məzarını Türkiyəyə gətirməkdənsə, onu burada məzarda rahat yatmağa mane olmasınlar”. Çox düşündürücü fikirlərdir, elə deyilmi?” Tofiq Abdin Nazim Hikmətlə əlaqədar mətbuat səhifələrində bir silsilə məqalə ilə çıxış edib. Amma çox təəssüf ki, bu günə qədər biz bu məqalələrin toplusunu görə bilmirik. Bu barədə Tofiq Abdinlə söhbətimiz oldu. Sponsorlardan gileyləndi. Nə etmək olar. Görünür bir gün bu məqalələri biz ayrıca kitab şəklində görəcəyik. T.Abdinin maraqlı Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|