Aqşin Babayev_______________________________________________
236
çətin, çıxılmaz dəqiqədə - bütün bəşəriyyəti qırğına verəcəyi bir zamanda
öz niyyətini yalnız Arxitektora bildirir. A.B. “əmr alanlar”dan olur. Ona nə
deyilirsə, yerinə yetirir. Hamıya “baş üstə” deyir. Onun buyruq qulu
olmasından istifadə edən rəzil adamlar – Aptekçinin oğlu, Boksçu,
Komissionçu və başqaları A.B.-ni hər addımda alçaldırlar. Bu uğursuz
taleli insanın başına əlli min oyun açırlar. O, pilot məktəbinə göndəriləndə
tamaşaçıya elə gəlir ki, A.B.-nin qarşısında, nəhayət ki, yaşıl işıq yandı.
Amma ilk baxışda belə görünür. Əsərin qəhrəmanı tez bir vaxtda yenə
uğursuzluğa yuvarlanır. Yaşamağından bezən, onu əhatə edən mühitdən
təngə gələn bu saf qəlbli insan birdən-birə dəyişir, bütün bəşəriyyəti məhv
etmək istəyir. Ancaq... bacarmır.
Bələdiyyə teatrında tamaşaya qoyulmuş əsərin ən cəlbedici,
unudulmaz epizodlarından biri məhz bu hadisənin səhnə həllidir. Dəhşətli
uğultu səsindən sonra insanların məhv olmaq qorxusundan doğan
hayqırtılar birdən-birə kəsilir və səhnədə A.B.görünür. O, belə deyir: “Mən
ata bilmədim. Mən uşaq arabalarına, çiçək səbətlərinə bomba ata
bilmədim”. Nazim Hikmət uşaq arabalarını insanlığın, çiçəkləri isə təbiətin
rəmzi kimi vermişdir. A.B.-nin əsərin sonunda dediyi ürək titrədən
sözlərindən sonra onun dilindən bu kəlmələri eşidirik: “Mən İntiqam Allahı
olmağı bacarmadım. Amma başqa birisi olacaqdır...” Bu son sözlərin
dramatik təcəssümü də quruluşçu rejissor tərəfindən məharətlə işlənmişdir.
Bələdiyyə Teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulmuş “Damokl
qılıncı”nın uğuru təbii olaraq, əsasən, aktyor ansamblı ilə bağlıdır. Elxan
Rzayev A.B. rolunu məharətlə oynayır. Əsərdə qəhrəmanın başına gələn
müsibətlər, keçirdiyi daxili sarsıntılar bu gənc aktyorun ifasında dəqiq,
ifadəli şəkildə təcəssüm olunmuşdur. Əsərin maraqlı obrazları arasında Kar
və onun arvadını ayrıca qeyd etmək istərdim. Bunlar simvolik obrazlardır.
_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
237
Yəni dünyada elə insanlar var ki, baş verən hadisələrə biganədirlər, daha
dəqiq desək, kardırlar. Bütün bəşəriyyət məhv olmaq təhlükəsi qarşısında
qalanda, onlar öz aləmlərində yaşayırlar. Yəni, Nazim Hikmətin dediyi
kimi, hadisələrə kar kimi münasibət bəsləyirlər, sanki heç nə eşitmirlər.
Karın arvadı obrazı Mahirə Yaqubovanın ifasında çox inandırıcıdır. O,
yaratdığı surətin mahiyyətini dərindən dərk etmişdir. Ona görə də tamaşaçı
aktrisanın hər sözünü alqışlarla qarşılayır. Eyni sözləri Kar rolunun ifaçısı
Vaqif Əliyev haqqında da demək olar. Onun səhnəyə hər gəlişini tamaşaçı
təqdir edir, bəyənir. Kazım Abdullayev (Aptekçi) püxtələşmiş aktyordur.
O, Aptekçi surətini özünəməxsus orijinal tərzdə yaratmışdır. Bələdiyyə
teatrının aktyorlarından Tofiq Bayramovun (Hakim), Aydın Əliyevin
(Komissionçu), Zemfira Səidinin (Hakimin qızı), Qadir Ramazanovun
(Boksçu), Arzu Şuşanovanın (Benzinsatanın qızı), Rafiq İbrahimovun
(Arxitektor),
Esmiralda
Şahbazovanın (Arxitektorun arvadı) və
başqalarının yaratdıqları obrazlar yaddaqalandır, təsirlidir.
Bütün bu müsbət keyfiyyətlərlə yanaşı, bir qeydimi də deməyi özümə
borc bilirəm. Tamaşada aktyorların səs tonunun bəzən yüksək olması,
yersiz çığırtı əsərin ümumi dəyərinə xələl gətirməsə də, islah olunmalı
cəhətdir.
Bəlkə də bu tənqidi qeydim Şəhriyar klubunun akustikası ilə bağlıdır.
Yəni aktyorlar, tamaşaçı yaxşı eşitsin deyə, sözlərini uca səslə deyirlər.
Mənə elə gəlir ki, inşallah, bir gün gələr ki, Bələdiyyə Teatrının öz
binası olar və həmin binadakı teatr səhnəsində biz belə qüsurlara rast
gəlmərik.
Aqşin Babayev_______________________________________________
238
Teatrın sərəncamçı müdiri Yusif Muxtarovla söhbətdə mənə məlum
oldu ki, “Damokl qılıncı” pyesi 2002- ci ilin aprel ayında Nazim Hikmətin
100 illiyi münasibəti ilə İstanbulda nümayiş etdiriləcəkdir.
İndidən, Bələdiyyə Teatrının bədii rəhbəri və direktoru, millət vəkili,
xalq artisti, Dövlət mükafatları laureatı, bir çox yenilikçi tamaşaları ilə
sənət aləminin haqlı rəğbətini qazanmış Amaliya xanım Pənahovaya və
onun başçılıq etdiyi aktyor ansamblının bütün üzvlərinə böyük uğurlar
arzulayıram.
“Azərbaycan” qəzeti, 21 fevral 2002.
_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
239
Bu dünyadan Nazim keçdi
Yenə səni yad etdik, Ustad. Bakıdakı türk səfirliyindən bir dəvət
aldım. Mahnı Teatrında keçiriləcək “Mən, Nazim Hikmət” adlı gecəyə idi
bu dəvət. Məclis saat yeddidə başlayacaqdı. Ömür dostumla birlikdə
yeddinin yarısı olmamış Mahnı Teatrının qapısını kəsdirmişdik. Binanın
qarşısında Sənin böyük portretin vardı. Şəklinin üstündə iri hərflərlə
yazılmışdı: “Mən , Nazim Hikmət...” Nüfuzedici baxışlarını bizə
zilləmişdin.
Bir azdan şairlər, bəstəkarlar, rəssamlar, müxtəlif sənət və peşə
adamları, bir sözlə, Türkiyəyə bağlı insanlar və səni sevənlər salonu
doldurdu. Ön cərgədə Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri cənab Ünal
Çeviköz xanımı ilə oturmuşdu. Sənin gecənə Milli Məclisin üzvləri, dövlət
adamları da qonaq gəlmişdilər.
Yaradıcılığına məftun olan, şeirlərini əzbər deyən şair Abbas
Abdulla ilə yanaşı oturmuşduq. O, türk poeziyasından, xüsusən, sənin
unudulmaz şeirlərindən məftunluqla danışırdı. Bir azdan salonun çıraqları
söndü, yalnız səhnə işıqlandı. Səhnədə adını bildiyimiz, amma üzünü
görmədiyimiz türk aktrisası Olcay Poyraz göründü. Zərif bir qadındı.
Gözləri ulduz kimi parlayırdı. Bu zərif qadının dodaqlarında Sənin bir-
birindən gözəl şeirlərin səsləndi. İlahi, insan bu qədər şeiri necə yadında
saxlaya bilərmiş. Ara-sıra səhnədəki kətan parçanın üzərində Sənin
fotoların canlanırdı. Öz səsindən şeirlərini dinlədikcə, elə bilirdim ki,
burdasan, Mahnı Teatrındasan. Həm türk dilində şeirlər deyirdin, həm də
Dostları ilə paylaş: |