Aqşin Babayev
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Azərbaycan” jurnalı, 2002, N1.
Aqşin Babayev_______________________________________________ 232 premyerasını qeyd elədi. Tamaşanın librettosu Nazim Hikmətindir axı. Onun doğulduğu şəhərdə tamaşa əsl bayrama çevrildi. Baletin 1961-ci ildəki ilk premyerasında şair demişdi ki, bu əsər dünyanın çox şəhərlərini gəzəcək. Şestakoviç “Məhəbbət əfsanəsi”ni “etap-tamaşa” adlandırıb söyləmişdi ki, bu baletin böyük gələcəyi var. O vaxt həmin sözlər mənə fantaziya kimi görünürdü. Axı onları iki böyük şəxsiyyət 28 yaşlı gəncin əsəri haqda demişdi. İndi, doğrudan da, əsər dünyanı qarış-qarış gəzir. Bu baletin arxasında Yuri Qriqoroviçin və Virsaladzenin adları dayanır. Qriqoroviç İstanbulda da missiyasını uğurla yerinə yetirdi, mərhum Virsaladzenin tələbələri isə dekorasiyayla, kostyumlarla bağlı işləri müəllimlərinin adına layiq gördülər. ... Əsərin İstanbul səhnəsində qoyulması mənim üçün xüsusilə əlamətdar idi. Elə bilirəm, ustad Nazim Hikmətin ruhu qarşısında oğulluq borcumu qaytardım. O, məni həmişə “oğul” çağırırdı. Sağlığında çox arzulayırdı ki, “Məhəbbət əfsanəsi” bir gün onun doğma şəhərinə də gəlib çıxsın. Nəhayət, arzusu çin oldu. Çox xoşbəxtəm. ... Türkiyədə Nazim Hikmətin 100 illik yubileyini qeyd eləməyə hazırlaşırlar. Elə o vaxtacan əsər də repertuarda saxlanılacaq. Bu müddətdə əsərin həm də müxtəlif ölkələrə turneləri nəzərdə tutulub. ...Mən İstanbul Teatrını Paris, Moskva teatrıyla müqayisə eləmək istəmirəm. Amma səviyyə kifayət qədər yüksəkdir. Balet truppası 130-140 nəfər, xor qrupu 120 nəfərdir. Dekorasiyalar, kostyumlar isə Moskva və Peterburqdan heç də geri qalmır. İstanbul Avropayla Asiyanın qovuşağındadır, bura minlərlə turist gəlir. Şəhərin 13-15 milyon əhalisi var. Tamaşa nümayiş etdirilən gün İstanbul “Atatürk” sarayı tamam dolmuşdu. Əsər səhnələşdiriləndə ortaya heç bir problem çıxmadı nə texniki məsələlərdə, nə yaradıcılıqla bağlı. Türkiyə İş Bankı tamaşaya külli _______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 233 miqdarda pul ayırmışdı. Həm də onu görə ki, bu əsərin arxasında bir türk oğlunun – Nazim Hikmətin adı var. Ilk tamaşa pulsuz oldu. 1500-ə qədər dəvətnamə paylanmışdı.” Arif Məlikov (əvvəllər də qeyd etdiyim kimi) neçə illərdən bəridir ki, Nazim Hikmətin “Yusif və Züleyxa” əsəri üzərində işləyir. İnanıram ki, onun qəlbindən süzülən musiqi şairin eyni adlı pyesi əsasında bir baletə çevriləcək və bu əsər də dünyanın hər yerini gəzəcək. “Azərbaycan” jurnalı, 2002, N1. Aqşin Babayev_______________________________________________ 234 “Damokl qılıncı” pyesi Bələdiyyə teatrının səhnəsində Nazim Hikmətin ”Damokl qılıncı” pyesinə Bələdiyyə Teatrında böyük maraqla baxdım. Bu əsər məni altmışıncı illərin əvvəllərinə apardı. Çox aktual, günümüzlə səsləşən bu pyesə ilk dəfə Nazim Hikmətin özü ilə birlikdə Moskvada Satira teatrında baxmışdım. Sonra “Damokl qılıncı” Bakıda Səməd Vurğun adına Rus Dram Teatrında tamaşaya qoyuldu. Nazim Hikmət Bakıya gəldi. Məşhur rejissor Məhərrəm Haşımovun hazırladığı bu əsərə baxdı və bəyəndi. Şair-dramaturq öz xatirələrində sonralar belə yazırdı: “Damokl qılıncı”nı 1959-cu ildə Praqada yazdım... Göstərmək istədim ki, atom bombası insanlığın başı üstündə qədim yunan əfsanəsindəki Damokl qılıncı kimi nazik bir ipdən asılmışdır və bu ip hər dəqiqə qırıla bilər. “Damokl qılıncı”, pyeslərimin arasında ən xoşqədəm pyeslərdən biridir. İndiyə qədər onlarla ölkədə, onlarla teatrda oynanılmaqdadır. Bu əsərə bir çox teatrlarda tamaşa etdim, bir çoxu xoşuma gəldi. Bakı Rus Dram Teatrının tamaşası da onlardan biridir”. Mən deyərdim ki, Bələdiyyə teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulmuş bu əsər Nazim Hikmətin sağlığında həm Moskvada, həm də Bakıda oynanılan “Damokl qılıncı”ndan heç də geridə qalmır və daha maraqlıdır. Bu maraqlılıq nədədir? Hər şeydən əvvəl tamaşanın səhnə həllində. Quruluşçu rejissor Oruc Qurbanovun, rəssam Mürsəl Veysəlovun yaradıcılığında və ümumiyyətlə, aktyorların oyun tərzində. Məlumdur ki, “Damokl qılıncı” pyesində hadisələrin cərəyan etdiyi yer və obrazların adları göstərilməmişdir. Yəni əsərdəki hadisələr dünyanın istənilən nöqtəsində baş verə bilər. Bəşəri mövzuda qələmə alınmış bu _______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 235 pyesin ilk səhnəsi əsərin leytmotivinə tam uyğun əks etdirilmişdir. Pyesin əvvəlindən sonuna qədər tamaşaçını özünə cəlb edən dekorasiyalar – Azadlıq heykəli, piramidalar, Eyfel qülləsi, məscidlər və başqa təsvirlər bu mövzunun hər hansı konkret ölkəyə deyil, bütün ölkələrə, ayrıca götürülmüş bir fərdə deyil, bütün insanlığa aid olduğunu bariz şəkildə nəzərə çarpdırır. Səhnədə Nazim Hikmətin portretlərinin verilməsi, yeri gəldikcə onun şeirlərinin səsləndirilməsi də əsərin ana xəttinə xidmət edir. Əgər nəzərə alsaq ki, Nazim Hikmətin dramaturgiyası məhz şairin dramaturgiyasıdır, onda rejissor Oruc Qurbanova bir daha haqq qazandırmaq olar. Maraqlı sujet xəttinə malik olan bu pyes müharibə əleyhinə yazılmış bir əsərdir. Damokl qılıncı insanlığın başı üzərində böyük bir təhlükə kimi verilmişdir. Nazik bir ipdən asılmış bu qılınc hər dəqiqə yerindən qopub düşə bilər. Əsər A.B.adlı talesiz bir insanın məktubu ilə başlayır. Məktubda atom bombası ilə havada keşik çəkən, yaşamaqdan cana doymuş A.B. məktəb yoldaşı Arxitektora bildirir ki, saat səkkizdə o, bombalar atıb bütün bəşəriyyəti məhv edəcəkdir. O, yazır: “Bombalar atacağam. Ondan sonra qiyamət qopacaqdır. Mən intiqam Allahıyam. Mən hər şeyi darmadağın edən, günahların təmizlənməsini tələb edən bir Allaham. Düz səkkiz tamamda... Siz əvvəlcə motorun uğultusunu eşidəcəksiniz. Əvvəlcə sizin şəhəriniz yox ediləcəkdir. Sonra isə müharibə başlanacaq. Bütün dünya darmadağın ediləcək”. A.B. yoxsul adamdır. Hələ uşaqkən sinif yoldaşları həmişə onu ələ salarlarmış. Vaxtilə onunla bir məktəbdə oxumuş Arxitektor isə həmişə A.B.-yə yaxşı münasibət bəsləyibmiş. Elə ona görə də əsərin qəhrəmanı ən Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|