Aqşin Babayev
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
Aqşin Babayev_______________________________________________ 260 Dedim mən bu sözü özümə soyad götürürəm. O vaxtdan soyadım “Ran” oldu.” Sonradan mən bununla əlaqədar bir çox mənbələri araşdırdım. Mənbələr bunu bir ehtimal kimi verirlər. Nazimin 100 illiyinə dünyanın müxtəlif yerlərindən dəvətlilər vardı və isimlər mətbuatda verilmişdi. “Hürriyet” qəzeti 8 fevral 2002-ci il tarixli nömrəsində yazırdı: “Beynəlxalq Nazim Hikmət Simpoziumuna qatılacaq isimlər belədir: Erik Stinus, Nedim Gursel, Richard Mckane, Monica Carbe, John Berger, Cevat Capan, Ataol Behramoğlu, Maya Pinhas Cohen, Özdemir İnce, Titos Patrikios, Erdal Alova, Oğuz Makal, Margarita Malayeva, Zehra İpşiroğlu, Antonina Sverçevskaya, Ayşegül Yüksel, Konur Ertop, Doğan Hızlan, Atilla Coşkun, Anar Rzayev, Aqşin Babayev, Turqay Fişekçi, Svetlana Uturgauri, Cengiz Aytmatov, Timur Muhittin, Feridun Andaç, Necati Sönmez. Nazim Hikmət Vəqfi 2002-ci ildə, il boyunca Nazim Hikməti bütün yönləriylə ələ alan tədbirləri həyata keçirəcək. Vəqfin mədəniyyət mərkəzlərində keçiriləcək anma mərasimlərindən başqa, Nazim Hikmətin fotoları, afişaları, sərgiləri təşkil ediləcək, Nazim Hikmət filmlərindən nümunələr göstəriləcəkdir.” Nazimin vətəndaşlığının qaytarılmasında və 100 illiyinin qeyd olunmasında Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin xidmətini Türkiyənin ədəbi ictimaiyyəti rəğbətlə qarşıladı. Şairin 100 illiyi ilə əlaqədar təşkil olunmuş komissiyanın üzvlərindən biri olduğum üçün görülən işlərə daha yaxından bələd idim. Anarın “Ədəbiyyat qəzeti”ndə çap olunmuş “Türkiyə Cumhuriyyətinin Baş Bakanı Rəcəb Tayib Ədroğana müraciət”i və onun “Zəfərin mübarək, Nazim” məqaləsi sözsüz ki, hamının yadındadır. Anar həmin məqaləni bu sözlərlə bitirmişdi: “İnanıram ki, haçansa şairin dalğa _______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 261 olub çırpıldığı Qadıköy iskələsinin ətrafında mərmər, qranit, ya tunc Nazim Hikmət, heyranı olduğu və son saatınacan sitəmini, özləmini çəkdiyi şəhərin - “çinarlı, qübbəli, mavi limanın” əbədi seyrinə dalacaq. Bu da Nazimin daha bir qələbəsi olacaq.” Anarın “Kərəm kimi” kitabının Türkiyədə nəşri və bununla əlaqədar Ankarada və Amsterdamda keçirilən təqdimat mərasimləri də Nazimin olduğu kimi tanıdılmasında böyük rol oynadı. Bu mərasimlər Hollandiya, Almaniya və Makidoniya mətbuatında işıqlandırıldı. “Hürriyyət” qəzeti yazırdı: “Nazim Hikmətin “Günəşi içənlərin türküsü” adlı kitabı 1928-ci ildə Bakıda nəşr olunduğu kimi, Anarın bizim bilmədiyimiz Nazim Hikməti anladan kitabı da ilk dəfə Ankarada basıldı.” Nazimin 2002-ci ildə 100 illiyinin YUNESKO xəttilə qeyd olunmasından sonrakı illərdə Türkiyədən şairin sevilməsinə dair xoş xəbər gəlməyə başladı: Bu xəbərlərdən biri beləydi: “Uzun müddət Moskvada yaşaması Nazim Hikmətin “kommunist düşüncəli şair” olduğu barədə yalanlara rəvac verib. Artıq yavaş-yavaş bu yalanlar sıradan çıxır. Türkiyənin Təhsil Nazirliyi yeni tədris ilində Nazim Hikmətin həyat və yaradıcılığının öyrədilməsi üçün ayrılan dərs saatını artırıb... Bu isə Nazimə öz vətənində sevginin günbəgün artdığını söyləməyə əsas verir.” Nazim Hikmət haqqında Əziz Nesinin belə bir sözü var: “Nazim Hikmət dünyanı dolaşan bir Türkiyə şarkısıdır.” Necə də sərrast deyilib. Ayrı-ayrı mətbu orqanlarda müxtəlif illərdə çap edilmiş aşağıdakı sözlər Əziz Nesinin fikrini təsdiq edir: “...Fransanın Lion şəhərində Serge Panthein səhnəyə qoyduğu “Böyük bir ürək” Nazim Hikmətin şeirlərindən və “Kamal Tahirə məktublardan” yaradılan bir teatr janrı idi.”(“Cumhuriyyət” qəzeti, 2 mart 1974) Aqşin Babayev_______________________________________________ 262 “...Sizə Nazim Hikmətin şairlər üzərindəki təsirindən söz açacağam...Parisə hər gəlişində görüşürdük... Sizə N.Hikmətdən danışa bilərəm; çünki hər kəs üçün olduğu kimi, mənim üçün də onda son dərəcə örnək bir şey vardır. Başqa sahələrdə bu nümunə (model) anlayışı ilə razılaşa bilmirəm, amma N.Hikmət, şair adı verilə biləcək hadisənin, yeniliyin nümunəsidir.”(Jan Marçenac. “Militan” jurnalı, 1976, N16) “Ünlü türk şairi Nazim Hikmətin 4 cildlik “İnsan mənzərələri” farscaya tərcümə olunub. İrac Nobehtin çevirməsilə “Dünyaya No” nəşriyyatı tərəfindən İranda yayımlanan əsərin ilk çapının tirajı 12 min olub. Məlumat üçün qeyd edək ki, Nobeht ilk dəfə Nazim Hikmətin “Günəşi içənlərin türküsü”, ardınca isə “Qan konuşmaz” romanını fars dilinə tərcümə edib. Onun sözlərinə görə N.Hikmət fars dilli oxucular tərəfindən maraqla qarşılanır və bu onu çox sevindirir. (“Ədalət” qəzeti, 25 sentyabr 2004-cü il.) “Böyük türk şairi Nazim Hikmət Ran dünən və bugün Fransanın Qrasse şəhərində düzənlənən “İlkbahar şairlər festivalı”nda yad olunub. Parisdə yaşayan türk şairi Əlif Su Alkan və yunan şairi Dmitris Kraniotis Nazimin şeirlərini fransızca oxuyublar. Tədbirdə fransız ədəbiyyatçıları da iştirak ediblər (“Ekspress” qəzeti, 16 mart 2004-cü il). Bu misalların sayını istənilən qədər artırmaq olar. Şairin əsərləri hələ sağlığında bir çox dünya dillərinə çevrilmiş və nəşr edilmişdi. Amma şeirləri Türkiyədə öz ana dilində işıq üzü görmürdü. Pyesləri bir sıra dünya teatr səhnələrində göstərilmişdi. Türkiyə teatrlarından başqa. Amma nə yaxşı ki, bugün belə deyil. Nazimin pyesləri bugün Türkiyənin teatr səhnələrini bəzəyir. Hətta “Nazim Hikmətin teatrosu” adlı bir tədqiqat əsəri də Türkiyədə işıq üzü görüb. Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|