CAPPADOCIA JOURNAL OF HISTORY AND SOCIAL SCIENCES VOL.13-october 2019
ISSN-2199-353X
Online only at http://www.cahij.com/
13
1. 7. Joseon Hanedanlığı Dönemi (1392-1910)
Joseon’un altyapısı, bu yeni hanedanlığın kurulmasında General Yi’ye yardım
eden toprak
sahibi Konfüçyüsçü devlet adamları tarafından belirlenmiştir. Joseon, Çin ve kısmen de Japonya
dışında dış dünyaya karşı soyutlayıcı bir politika benimsemiştir. Korelilerin kültürel olarak
kendilerinden aşağıda gördüğü Japonlara karşı Joseon hükümeti sınırlı iletişimde bulunmuştur. Çin’e
haraç verme yükümlülüğünün
bilincinde olan Joseon, Japonya’ya ait Tsushima Adası’nın yoksul
halkının sadece Kore’nin güneyindeki belirli limanlarda Koreli tüccarlardan gereksinimlerini
karşılamalarına müsaade etmiştir (Lew, 2000: 15).
Joseon Yeni Konfüçyüsçülüğü ortak din olarak belirlemiş ve diğer
inanç sistemlerini ikincil
plana düşürmüştür. Bunun sonucunda Budizm Kore dini hayatındaki egemenliğini yitirmiştir.
Şamanizm ve daha sonrasında Hristiyanlık gibi diğer inançlar Joseon devleti tarafından yasa dışı
olarak tanımlanmıştır. Ekonomik açıdan, Joseon devlet adamları tek ekonomik dayanak olarak tarıma
yatırım yapıp endüstri, ticaret ya da dış ticaretin gelişimine çok az önem vermişlerdir.
Konfüçyüsçülüğün tüccarlık ve ticareti reddetme özelliğini yansıtan bu politikasına bağlı kalmak,
Kore’nin Joseon Hanedanlığı boyunca zayıf bir tarım devleti olarak kalması demekti (Lew, 2000: 15).
Joseon toplumu, sosyo-politik istikrarını ülke geneline yayılmış devlet okulu ve özel okullarda
teşvik edilen Konfüçyüsçülük temelli eğitim sistemiyle yakalamıştır. Adayları memuriyet sınavına
yönelik eğiten Joseon eğitim kurumları, Seul’deki Ulusal Konfüçyüs Okulu, devlet okulları
ve belli
yerel eyaletlerdeki özel akademiler ve çok sayıda özel başlangıç seviyesi dersi veren okullardan
oluşmaktaydı. Devlet dini olarak Yeni Konfüçyüsçülüğe olan sıkı bağlılık ve okullardaki
Konfüçyüsçülüğe yönelik eğitim Joseon’un bir Konfüçyüs devleti
modeline dönüşmesiyle
sonuçlanmıştır. Joseon dönemindeki yoğun entelektüel ortam, Konfüçyüsçülük düşünce okulu Chu
Hsi’nden (Zhu Xi) pek çok ünlü filozof çıkarmıştır (Lew, 2000: 15). Ancak Konfüçyüsçülük fikrinin
baskınlığından dolayı entellektüel alanda çeşitlilik veya yaratıcılık yok diye düşünülmemelidir. Kore
kültürüne yönelme ve onu muhafaza etme arzusu 1443’te yerli Korece’nin yazılı
sembolü olarak
oluşturulan fonetik yazı sistemi
Han'g
ǔ
l’
ın
42
(Muhteşem Korece Alfabe) icadına yol açmıştır.
Han'g
ǔ
l
,
günümüzde “Koreliliğin” koruyucusu olarak görülen Büyük Kral Sejong
43
’un (1418-1450) desteğiyle
oluşturulmuş bir alfabedir. Kral Sejong’un hükümdarlığı Joseon’un siyasi, kültürel ve nüfuz olarak
tamamıyla gelişmesine tanıklık etmiştir. Yağışölçer gibi pek çok bilimsel aletin icadını da teşvik
etmiştir. Ancak dünyanın diğer taraflarındaki gelişmelerle karşılaştırılacak olursa bunlardan en kayda
değer olanı taşınabilir kalıpların kullanılarak yazıldığı büyük ölçekli kitaplardı.
Kitap basmak için
taşınabilir metal matbaanın dünya üzerinde yaygın olarak ilk kullanımı, kralın eğitim alanında daha
fazla ilerleme kaydetme planının bir parçası olarak kullanılan sekiz matbaa projesiyle Kral Sejong
döneminde Kore’de gerçekleşmiştir (Lew, 2000: 16).
42
‘Muhteşem’ olarak nitelendirilen Kore alfabesi, Orijinali 28 olsa da Kuzey Kore’de ‘Joseon Muntcha’ şeklinde
adlandırılan, toplamda 24 (14 sessiz, 10 sesli) harften oluşan alfabe. Sessiz harfler köşeli ya da kavisli;
sesli
harfler ise dikey ya da yatay düz çizgilerden oluşmaktadır (www.britannica.com).
43
Kral Sejong (6 Mayıs 1397-18 Mayıs 1450): 1418-1450 yılları arasında tahtta kalmıştır. Kore Joseon
Hanedanlığının dördüncü yöneticisidir. Kore’nin ünlü alfabesi ‘Hangul’un oluşturulması emrini veren Kral
Sejong, bir halk kahramanı olup, oldukça iyi düzeyde eğitimli ve askeri açıdan
ise yetenekli idi
(www.newworldencyclopedia.org).
CAPPADOCIA JOURNAL OF HISTORY AND SOCIAL SCIENCES VOL.13-october 2019
ISSN-2199-353X
Online only at http://www.cahij.com/
14
Ne yazık ki, Joseon Krallığı 1592 ve 1598 yılları arasında yedi yıl süren yıkıcı Japon
(Hideyoshi) istilalarının ardından zayıflamaya başlamıştı. Hemen ardından 1627 ve 1636’da Mançu
44
istilaları başlamıştır. 1636’da Joseon Mançu’nun egemenliği altına girdi. Mançuların Çin’de Qing
Hanedanlı
45
ğını kurmalarının ardından Joseon, 1895 yılında Japonya ilk Sino-Japon Savaşı
46
’nda
Qing’i mağlup edene kadar, bu istilacı devlete sadık ve haraç ödeyen bir krallık olarak varlığını
sürdürmüştür (Lew, 2000: 16). Joseon Hanedanlığı modern Kore’nin coğrafi sınırlarında, her ne kadar
çok sayıda yabancı tehditle karşılaşmış olsa da, belirleyici olmuştur. Japon korsanlarının baskınları,
ardından Japonya’nın 1592 ve 1598’deki büyük istilaları ekonomik ve sosyal bakımdan Joseon
Hanedanlığını güçsüz bırakmıştır. Joseon kralları bu tehditleri yalnızca 1630’larda Mançurya
saldırılarıyla yüzleşebilmek adına bastırmaya çalışsalar da Japonya tarafından emperyalist tehditlerle
karşı karşıya kalmıştır. Japonya, 1910 yılında beş yüz yaşındaki Joseon Hanedanlığını
ortadan
kaldırmayı başarmıştır (Shultz, 2002: 15).
Dostları ilə paylaş: