ayaqqabı nömrəsi 48-dir, belə təxmin edirəm, boyu da ayaq-
larına uyğundursa nəhəng olmalıdır, – dedi.
– Yaxşı, amma hara sivişdi?
– Süpürgə otlarının arasına qaçıb hər halda.
Müfəttişin üzündə düşüncəli ciddi bir ifadə vardı.
– Kim olursa olsun, nə istəyirsə istəsin, bu anda burada
yoxdur. Biz daha əhəmiyyətli şeylərə baxaq. İcazənizlə, indi
mən sizə evi göstərim, cənab Holms.
Evdəki bütün qonaq və yataq otaqlarını gəzdik, amma
diqqətçəkən bir şey tapa bilmədik. Aydın olan o idi ki, kira-
yəçilər ya çox az əşya gətirmişdiləri ya da heç gətirməmişdi-
lər. Evi mebelləriylə birlikdə kirayəyə götürmüş ola bilərdi-
lər. Qarderobdakı geyimlərdə “Mark & Co. High Holborn”
markası oxunurdu. Firmaya teleqram göndərəndən sonra
bunları alan adamın paltar pulunu əskiksiz ödədiyi öyrənil-
di.
Ortalıq dağınıqdı; orada burada bir neçə siqar, ispanca
iki roman, köhnə tipli tapança və hər halda özlərinə aid bir
gitara vardı.
Baynes əlindəki şamdanı otaqdan otağa dolaşdırarkən:
– Əhəmiyyətli bir şey yoxdur, – dedi. – Lakin indi cə-
nab Holms, mətbəxə diqqət yetirmənizi istəyirəm.
Mətbəx evin sol tərəfində idi; yüksək tavanlı və qaran-
lıq idi. Küncdə saman yataq vardı, görünür aşbaz burada ya-
tırdı. Masanın üstündə axşamdan qalma bir yığın çirkli qab
vardı.
– Buraya baxın! – deyə dostumu xəbərdar etdi Baynes.
– Buna nə deyirsiniz?
Əlindəki şamı mətbəx şkafının arxasındakı qəribə bir
şeyə tutdu. Qıvrılmış, büzülmüş, yumaq halına gəlmiş, nə
78
olduğu aydın olmayan bir cisim idi bu. Qaramtıl, dəri təəs-
süratı verən, hətta uzaqdan baxılanda bir cırtdanı xatırladan
bir cisim idi. Əvvəl gözlərəmin qarşısında bağlanmış zənci
körpə dayandığını düşündüm. Sonra bunu iflic olmuş yaşlı
meymuna bənzətdim. İnsanmı, heyvanmı olduğu xüsusun-
dakı şübhəm, o yığının ortasında asılmış istridyədən hazır-
lanmış gəlmiş iki sıralı zənciri gördüyümdə itmədi.
– Doğrudan çox maraqlıdır! – deyən Holms, önündəki
mumiyaya diqqətlə baxdı. – Başqa bir şey varmı?
Baynes səssizcə krana doğru getdi və daşın içini əlin-
dəki şamla işıqlandırdı. Böyük, ağ bir quşu tükləriylə birlik-
də paramparça edib oraya atmışdılar. Holms başı qoparılmış
quşun pipiyini göstərərək:
– Ağ rəngli xoruzdur! – deyə qışqırdı. – Möcüzədir!
Doğrudan çox əcaib bir vəziyyət.
Lakin cənab Baynes əsl göstərmək istədiyi şeyi ən sona
saxlamışdı. Kranın alt tərəfindən bir vedrəni çəkib çıxardı; içi
qanla dolu idi. Sonra da masanın üzərindən, içi yanaraq kö-
mür halına gəlmiş, sümük dolu bir qab götürdü.
– Nəyi isə öldürüb yandırıblar. Küllərindən anladıq.
Səhər bura bir həkim gəlmişdi; qətiliklə bunun insan külü ol-
madığını sübut etdi.
Holms gülümsəyərək əllərini ovuşturdu.
– Bu həqiqətən fövqəladə və maraqlı hadisəni araşdır-
maqda olduğunuz üçün sizi təbrik edirəm, cənab müfəttiş.
Qətiyyən şişirtmirəm, qabiliyyətləriniz imkanlarınızdan çox
üstündür.
Müfəttiş Baynesin açıq rəngli gözləri xoşbəxtlikdən pa-
rıldadı.
79
– Haqlısınız, cənab Holms. Bu qəsəbədə xərclənirik. Bu
hadisə mənim üçün bir şansdır. Ümid edirəm altından çıxa-
ram. Bu kiçik sümüyə nə deyirsiniz?
– Ya quzu ya da çəpiş sümüyüdür.
– Ağ xoruz nə mənanı verir o zaman?
– Maraqlıdır, cənab Baynes, çox maraqlıdır, hətta föv-
qəladədir.
– Bəli cənab, burada yaşayan insanların çox qəribə
adətləri ola bilər. İçlərindən biri yaşamır… Yoldaşlarımı onu
öldürdü? Əgər elə isə onları tutmaq çətin olmayacaq, çünki
adamlarımız bütün sahilləri nəzarətə alıb. Lakin mən hadi-
səni fərqli şəkildə görürəm. Bəli cənab, mənim fikirlərim baş-
qadır.
– Elə isə ehtimalınız var.
– Bəli amma bunun üzərində tək başıma çalışmaq istə-
yirəm, cənab Holms. Öz özümə söz verdim. Sizin adınız,
şöhrətiniz var. Mən də özümə ad qazanmalıyam. Bir dəfə
“Bu işi kimsənin köməyi olmadan öz başıma həll etdim!” de-
-yə bilsəm, elə xoşbəxt olaram ki…
– Tamam müfəttiş! – deyən dostum, ağayana bir rəftar-
la müfəttişim çiyininə vurdu: Öz yolunuzdan ayrılmayın! İs-
təsəniz, mənim tapdığım ipuclarından hər vaxt faydalana bi-
lərsiniz. Mən bu evdə görəcəyimi gördüm, zamanımı başqa
yerdə qiymətləndirmək istəyirəm. Salamat qalın və bol şans-
lar, əzizim!
Holmsun üzünə baxar-baxmaz, başqalarının rahatlıqla
gözdən qaçıra biləcəyi bəzi işarələrdən ciddi ipucu tapmış
olduğunu anladım. Hadisələrlə maraqlanmırmış kimi gö-
rünsə də, mən onun açıq rəngli gözlərindən və canlı hərəkət-
lərindən daxilən necə qaynadığını oxuya bilirdim; ovuna
80
çox yaxınlaşmasına baxmayaraq içindəki coşğunu və gər-
ginliyi gizlədirdi. Hər zaman olduğu kimi danışmadı, mən
də hər zaman olduğu kimi sual vermədim. Ovun yaxalan-
masına yüngülcə köməyim olsa belə, bu işin fiziki tərəfi
mənə çatırdı; Holmsun normaldan artıq çalışan beynini də
boş-boşuna qarışdırmaq istəmirdim. Necə olsa hər şeyi za-
manı gəlincə öyrənəcəkdim.
Ona görə gözlədim amma bu bihudə gözləmək məni
xəyal qırıqlığına uğratdı. Günlər bir-birinin ardınca keçir
amma dostum bir addım da irəliləyə bilmirdi. Bir səhər şə-
hərə endi; necəsə söhbəti alındığı üçün, o günü “British Mu-
seum”da keçirdiyini öyrəndim. Bundan başqa müxtəlif za-
manlarda ya uzun səfərlərə çıxır ya da kənd çayxanalarında
dedi-qodulara qulaq asırdı.
Holms bir gün bezgin baxışlarını önümdəki əşyalara
dikib:
– Belə həftəlik kənd həyatı sənin üçün də qiymətsiz bir
şey ola bilər, Uatson! – dedi. – Güllərin qönçələrini, fındıq
ağaclarına dırmaşan pişik balalarını seyr etmək elə xoşdur
ki! Əlinə bir kürək, bir tənəkə qutu, bir də botanika kitabı al-
san təbiətdən çox faydalı şeylər öyrənə bilərsən.
Özü daha sonrakı günlərdə bu söylədiklərini edərək
gəzməyə davam etdi. Axşamları evə qayıdanda, yığmış ol-
duğu çiçəklər olduqca az idi.
Gəzintilərimiz əsnasında bəzən müfəttiş Baynesə rast
gəlirdik. Dostumuz salam verərkən, qıpqırmızı, tombul sifə-
tindəki gülümsəmə ağızından qulaqlarına qədər yayılır, ki-
çicik gözləri tərtəmiz parlayırdı. Tək-tük söhbətlərindən, on-
un da əldə edilən nəticələrdən çox məmnun qalmadığını an-
alyırdıq. Buna baxmayaraq etiraf etməliyəm ki, cinayətin be-
81
Dostları ilə paylaş: |