73
Lianlar
Köklü tekoma (nar gülü)
Compsis radicans
Filbahar (qlisiniya)
Wisteria
Saatçiçəyi
Passiflora
Qızüzümü
Parthenocissus
Çoxçiçək qızılgül
Rosa multhiflora
Yapon doqquzdonu
Lonisera japonica
Kölgəyədavamlı bitkilər
Belə bitkilər günəşli ərazilərlə bərabər kölgəli yerlərdə
də normal böyüyüb inkişaf edə bilirlər.
Ağaclar
Qaraçöhrə (həmişəyaşıl)
Taxus
İkiayalı kinqo
Ginkgo biloba
Ardıc (həmişəyaşıl)
Juniperus
Atşabalıdı
Aesculus
Dəmirağacı
Parrotia persica
Quşarmudu
Sorbus
Dəfnəalbalı (həmişəyaşıl)
Laurocerasus
Yemişan
Grataegus
Əzgil
Mespilus
Heyva
Cydonia
Dəfnə (həmişəyaşıl)
Laurus
Qızılağac
Alnus
Vələs
Carpinus
Kollar
Qışda yarpağın tökənlər
Zirinc
Berberis
Horizontal dovşanalması
Cotoneaster horizontalis
Doqquzdon
Lonisera
Ərküdə
Vitex
Forzitsiya
Forsythia
Yapon heyvası
Chaenomeles
Moruq
Rubus
Qarağat
Ribes
Adi birgöz
Ligustrum vulgare
İtburnu
Rosa
74
Həmişəyaşıllar
Buxur kolu
Cistus
Dovşanalması
Cotoneaster
Yukka
Yukka
Rozmarin
Rozmarinus
Kolvari jasmin
Jasminum fruticans
Azaliya (Rododendron)
Rhododendron
Mərsin
Murtus
Mahoniya
Mahonia
Kameliya
Camelia
Şümşad
Buxus
Osmantus
Osmanthus
Yapon gərməşovu
Evonyumus japonica
Otlar (çiçəklər)
Sürvə
Salvia
Bənövşə
Viola
Kanna
Canna
Kentrantus
Centranthus
Meşənovruzu
Cyclamen
Payızgülü
Chrysanthemum
Şamdangülü
Geranium
Nanə
Manthapiperitta
Reyhan
Osimum kasilicum
Bədrənc (ballı nanə)
Melissa
Lianlar (sürünənlər)
Daş sarmaşığı
Hedera
Qızüzümü
Parthenocissus
Karbobrotus
Carpobrotus
Mezembrantemiya
Mezembryanthemum
Qıfotu
Vinca
Turş reaksiyalı torpaqda becərilə bilən bitkilər.
Bitkilərin həyatında torpaq məhlulundakı hidrogen ionlarının
qatılığının rolu böyükdür. Torpaqda hidrogen ionlarının
75
qatılığının göstəricisi pH-la müəyyənləşir. pH 6-6,5 olduqda
torpaq neytral, 6,5-dən çox olduqda qələvi, 6,5-dən az
olduqda isə turş torpaqlar adlanır. Turş torpaqlarda
karbonatlar (xüsusilə CaCO
3
) asanlıqla yuyulur ki, belə
torpaqlarda əksər bitkilər zəif inkişaf edir. Ona görə də
turşuluğun dərəcəsindən asılı olaraq belə torpaqlara sönmüş
əhəng verilməlidir (hər m
2
sahəyə 200-500 q).
Bütün bitkilər filogenetik (əmələ gəldiyi vaxtdan
indiyədək) inkişaf tarixində müəyyən torpaq mühitinə
uyğunlaşmışlar. Yer kürəsində turş torpaqlar ən çox
iynəyarpaqlılar yayılmış zonalarda və təbii yağıntıların daha
çox düşdüyü ərazilərdə rast gəlinir. Respublikamızda cənub
zonanın torpaqları turş torpaqlar hesab olunur.
Azərbaycanda geniş becərilən aşağıdakı bitkilər əsasən
turş reaksiyalı torpaqları sevirlər.
Ağaclar (qışda yarpağını tökənlər)
Alça (gavalı, göyəm)
Prunus
Zoğal
Cornus
Nar
Punica granatum
Ağcaqayın
Acer
Dəmirağacı
Parrotia persica
Azatağacı
Zelcova
Akasiya
Robinia
Yemişan
Grataegus
Söyüd
Salix
Qovaq
Populus
Həmişəyaşıllar
Maqnoliya
Maqnolia
Daş palıd
Quercus ilex
Mantar palıd
Quercus suber
Evkalipt
Eucaliptus
Çiyələk ağacı
Arbutus
76
Bütün iynəyarpaqlılar (cədvəl verilmir)
Kollar
Kameliya
Camelia
Rododendron
Rhododendron (Azalia)
Erika
Erica
Fotiniya
Fotinia
Hortenziya (yapon gülü)
Hydrangea
Mahoniya
Mahonia
Osmantus
Osmanthus
Buddleya
Buddleja
Aktinidiya
Actinidia
Aristoloxiya
Aristolochia
Otlar (çiçəklər)
Qızçiçəyi
Bellis
Şəbbugülü
Matthiola
Buynuzbaş
Palonia
Georgin (kartofgülü)
Dahlia
Kentrantus
Centranthus
Alman süsəni
İris Germania
Boz santolin
Santolina chamaecyparissus
Bənövşə
Viola
Bitkilərin yuxarıdakı qruplaşmaları ilə yanaşı, yaddan
çıxarmamalıyıq ki, bütün tip torpaqların (hətta bataqlaşmış
torpaqların belə) fiziki-mexaniki xüsusiyyətlərini aqrotexniki
tədbirlər kompleksi (torpaqların yuyulması, qurudulması,
mineral və üzvi gübrələrin tətbiqi və s.) vasitəsilə tam
dəyişmək, yaxşılaşdırmaq mümkündür.