Aslanova nozima hakimovna maktabga tayyorlov guruhi bolalarida matematik tasavvurlarni rivojlantirishning metodik asoslari
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XULOSA VA TAKLIFLAR
| 3-bob bo‘yicha xulosalar
Mazkur bobda tajriba sinov ishlarini tashkil etish, o‘tkazish, olingan natijalarni matematik-statistik tahlil qilish va uni o‘tkazish ishlari tahlil etildi. Tadqiqot jarayonida hamda tajriba sinov ishlaridan olingan natijalar samarali bo‘ldi. Maktabgacha tayyorlov guruhi bolalarining matematik tasavvurlarini rivojlantirishda bir qator ta’lim texnologiyalaridan unumli foydalanildi. Natijalar uslubiy ishlanmalar asosida amaliyotga tadbiq etildi.Tajriba sinov jarayonida matematika (individualma- individual, guruhli, jamoaviy) mashg‘ulotlarida bolalarga nafaqat muayyan vazifalarni hal etish, balki, ularni foydali imkoniyatlar bilan tanishtirish, qurish- yasash va konstruksiyalashda improvizatsiya qilishga o‘rgatish orqali yaxshi natijalarga erishildi. Mashg‘ulotlarda bolalarga turli darajadagi murakkab, oddiy usullardan tortib, xususiyati va xarakteri bo‘yicha yangi texnologik konstruksiya va arxitektur binolarining maketlari yaratish bo‘yicha ijodiy topshiriqlar berib borildi. Bolalar matematik faollikni rivojlanish darajasi natijalari ijobiy dinamikaga ega bo‘ldi, yaxlit olganda, nazorat bosqichida matematik faollikning rivojlanish darajasi 24 % ga ortdi. Shubhasiz, faraz tasdiqlandi: interfaol usullar orqali matematik tasavvurlarni rivojlantirish tayyorlov guruh bolalarida matematik faollikning rivojlanishida samarali vosita bo‘ldi. Chunki, bolalarga matematik amallarni o‘rgatish bo‘yicha mashg‘ulotlar tizimli tarzda olib borildi. O‘quv yili davomida matematika mashg‘ulotlari natijaviyligining ko‘rsatkichlari maktabgacha yoshdagilarning har xil tadbirlar (faoliyat markazlarida ishlash, konkurslar, festivallar va h.k.)da ishtiroklari bo‘lishi mumkin. Tadqiqotning maqsadiga erishildi va vazifalari tugal bajarildi. XULOSA VA TAKLIFLAR Respublikamiz Mustaqilligining 27 yilligini munosib kutib olish va yuqori saviyada nishonlash bayram tadbirlarida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoevning so‘zlagan ma’ruzasida mamlakatni rivojlantirishning yangi davri boshlanganligini ko‘rsatib berdi. Boshqa sohalar qatorida ta’lim tizimini tubdan isloh qilish, yoshlarga ta’lim va tarbiya berishning yangi va yangi shakllarini paydo bo‘lganligi fikrimiz dalilidir. Bunga yana bir misol tariqasida maktabgacha ta’lim tizimida bo‘layotgan o‘zgarishlarni ta’kidlab o‘tish joiz. Mazkur jarayonlarni chuqur anglagan bois mazkur magistrlik dissertatsiya mavzusini “Maktabga tayyorlov guruhi bolalarining matematik tasavvurlarini rivojlantirishning metodik asoslari” mavzusiga bag‘ishladik. Mazkur tadqiqot jarayonida matematik termin sifatida “matematik faollik” iborasini qo‘lladik. Chunki, maktabgacha ta’lim muassasasi tarbiyalanuvchilarining matematik tasavvurlarini rivojlantirish jarayonida aynan ularning matematik faolligi oshishi kuzatildi. Tadqiqot jarayonida belgilangan qoidalar sinovdan o‘tkazildi va pedagogik kuzatuv, suhbatlar tashkil etildi. Olingan ma’lumotlarga muvofiq ko‘pchilik respondentlar uchun ta’limning boshlang‘ich bosqichi qiziqish uyg‘otdi. Tadqiqotchi-pedagoglarning kuchlanishi mazkur bosqichda asosan matematik ta’limga jamlandi. Eksperimental tadqiqot davomida tadqiqot muallifi hamkasblari tomonidan pedagogik amaliyotda foydalanilgan uslubiy ishlanmalar o‘z aksini topdi. Nafaqat mahalliy pedagoglarning uslubiy tajribasi, balki yevropalik pedagoglarning tajribasi ham tahlil qilindi. Ta’limni bunday usullari va yo‘llari pedagoglar tomonidan shu kabi vaziyatlar va shunga o‘xshash o‘quvchilar kontingentida qo‘llanildi. Unda tarbiyalanuvchilarning yoshi, matematik bilimlar darajasi, maktabgacha tayyorlov yoshdagilarning matematik tafakkuri va tayyorlik darajasi nazarda tutildi. Respublikamizda o‘sib kelayotgan yosh avlodning intellektua bilimlarini oshirish bilan birga ularda matematik qiziqishlarini va malakalarini oshirish maqsadida N.U.Bikbaeva ish olib bordi va natijalar asosida 1995 yilda o‘zining “Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavvurlarni shakllantirish” nomli qo‘llanmasini ishlab chiqdi. Tajriba tomonidan aniq sharoitlarda pedagogik ta’sirning tegishli usullari va yo‘llaridan foydalanilishiga sinaluvchilarning reaksiyasini aniqlovchi turli muqobil vaziyatlar yaratildi. Bunda mashg‘ulotlar natijaviyligining ijobiy dinamikasi o‘sdi, bu o‘z navbatida, dissertatsiya ishida taklif qilingan tavsiyalarning ommaviy amaliyotda foydalanishning maqsadga muvofiq ekanini ishonchli isboti hisoblanadi. Natijalarni tahlil qilganda, maktabgacha yoshdagilarning matematik tasavvurlarini turli usullar vositasida rivojlantirishdagi ijodiy dinamikasi belgilandi: yuqori daraja 26%ga ortdi va o‘rta hisobda 40%ni tashkil etdi. O‘rta daraja ulushi 15%ga kamaydi, matematikaning past darajasini ko‘rsatgan bolalar aniqlanmadi. Ushbu ishda tajriba muallifi sifatida bolalarning matematik qobiliyatlarini o‘yinlar va interaktiv usullar vositasida aniqlash va rivojlantirishning o‘ta muhimligini ta’kidlashga urinildi. Mashg‘ulotlarda matematik tushunchalardan muntazam foydalanish bolalarda faoliyatning bu turiga qiziqishni rivojlantiradi. Tarbiyalanuvchilarning matematik faolligi turli-tuman sharoitlarda: teatrlashtirilgan faoliyatda, qurish-yasash o‘yinlarida, faoliyat markazlarida o‘stirildi. Bolalarning namoyon bo‘lgan kuchli tomonlarini bilish nafaqat tahlil uchun muhim, balki ularda kelgusida kasb tanlash, matematik qobiliyatlarni rag‘batlantirish istiqbollarini belgilash imkonini beradi. Bolaning namoyon bo‘lgan qobiliyatini inobatga olish nafaqat ularni rivojlantirish uchun, balki uning iste’dodini tegishli oqimga yo‘naltirish uchun ham zarur. Ish natijalari shuni ko‘rsatdiki, o‘yinlar va interaktiv usullar bolalarning matematik qobiliyatini rivojlantirishga ko‘maklashadi, matematikada keng mo‘ljal olish va matematik taassurotlar zaxirasining to‘planishiga sharoit yaratadi, “Ilk va maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablari” vazifalarini muvaffaqiyatli hal qilishga yordamlashadi. Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|