Aşıq Şəmşirin anadan olmasının
Yüklə 3,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Babek Gurbanov THE HISTORICAL AUESTETICAL ASHUG MUSIC
- Key words
- Ключевые слова
392
nistanda, Dağıstanda, eyni zamanda Orta Asiya respublikalarında geniş bir ölçüdə yayılması, sevilməsi tez-tez səslənməsi və bəzən hətta ona mənsub nümunələrin öz mədəniyyətlərinə aid olma- larını, öz milli mədəniyyətlərinin məhsulu olaraq qəbul etmələrini göstərən hadisələrin də şahidi oluruq. Bəzi musiqi alətlərimizin, məsələn Sadıqcan tərəfindən mükəmməlləşdirilmiş və "Azər- baycan tarı" 17 kimi qəbul görmüş bir alətin yuxarıda adı çəkilən bölgələrdə səsləndirilməsi, eyni zamanda Azərbaycan kaman- çasının, nağara, goşa nağara, dəf kimi zərb alətlərinin 18 bu
xalqların musiqi həyatında tutduğu yeri və əhəmiyyəti söylə- diklərimizi isbatlamaqdadır. Xatırladaq ki, bu təsiri etiraf etməkdən çəkinməyən bir çox tədqiqatçı alimlərin fikirlərinə rast gələ bilərik. Qafqaz xalqları mədəniyyətləri əsnasında bu mövzunu araşdıran tanınmış folklorcu Zeynəlabidin Makasın nümayiş etdirdiyi bir çox nümunə bu baxımdan maraq doğurur. O, yazır ki: "Gürcü əsilli E.Tağaişvili, Çar dövründə Ahıska türklərinin yaşadıqları bölgəyə etdikləri səfər əsnasında bölgədə yaşayan gürcü və ermənilərlə etdikləri söhbətlərdə əlaqəli olaraq gündəliyində bu təəccüblü məlumatlara yer verir: "Bu bölgədə gürcü və erməni dilini səhvsiz danışan gürcü və erməniyə rast gələ bilmədik. Amma kiçikdən böyüyə hər kəs evlərində belə çox gözəl Tatarca (Türkçə) danışırdı. Hətta yol yoldaşım Gürcü əsilli Mark belə yol boyunca Türkçə mahnılar söylədi. Səbəbini soruşduqda Gürcü dilini bilmədiyini söylədi. Çiharuli kəndi olan Alantada hər kəs Türkçə danışırdı. Çiharula, Koteliya, Bavra, Hoqumo və Kartımı kəndlərində də vəziyyət bundan fərqli deyildi. Əsərin digər bir yerində yazar lazımlı sənədlərə həm Azəri-Türk alimlərinin, həm də xarici, bu sırada erməni, gürcü və s. elm adamlarının fikirlərinə əsaslanaraq haqlı olaraq yazır ki, on
17 Abdulkasimov V. Azerbaycan Tarı. Ankara,1998 18
Quliyev O. Azərbaycan halq çalğı alətləri orkestri. İşıq, Bakı, 1980.
393
yeddinci əsrdən etibarən Azəri aşıq ədəbiyyatının təsir sahəsinə girən Erməni aşıqları bu sənəti mənimsəyib müxtəlif yerlərdə yarı rəsmi aşıq məktəbləri meydana gətirdilər 19 . Bu kimi gerçəkliklər bir daha tarixi, mənəvi-estetik dəyərlərimizə, həmçinin ozan aşıq sənətinə sahib çıxmağımızın, onun aktual, nəzəri məsələlərinin araşdırılmasına, təbliğinə yönəlmiş çoxyönlü fəaliyyətimizin da- ha geniş çapda aparılmasının nə qədər mühüm olmasını göstərir.
Nazim Hidayətoğlu. Aşıq Qərib, Trabzon, 1999 Nazim İrfan Tanrıkulu. Aşıqlar Divanı. İstanbul, 2000 Bax.:Е.Елдарова. Музыкал6но-поетический термино- логический словарь Азербайджанских ашуэов. Аз ЕА-нын няшрийаты, Бакы, 1968 Gəzənfər Paşayev. Bu sevda ölüncədi. Oskar, Bakı, 2001. Kafkasyalı A. İran Türk aşıqları və milli kimlik. Erzurum, 2007. İmamverdiyev İ. Azərbaycan və İran Türklərinin aşıq ifaçı- lıq sənətinin qarşılıqlı əlaqələri, “Nafta-press”, Bakı, 2008 Abdulla K., C.Lyuis, Vilhelm Grim, Laura Melikof-Sayar, Orhan Şaik Gökay və b Bax: The Book of Dede Korkud. Translated, with an İntro- duction and Notes, by Yeoffrey Lewis, Penguin Boks, 1974 : Азербайджан за рубежом. Elm, Baku, 1975, № 4, s.41 Mürsel Həkimov. Aşıq Sənətinin Poetikası. Seda neşriyya- tı. Bakı, 2004 Babek Kurbanov. Kalmuklar ve Kahramanlık Destanı Can- gar. Türkeli, 25 Haziran, 2,9, Temmuz 1997. Abdulkasimov V. Azerbaycan Tarı. Ankara,1998
19 Zeynelabidin Makas.Türk dünyasından masallar. Kitabevi, İstanbul, 2000
394
Quliyev O. Azərbaycan halq çalğı alətləri orkestri. İşıq, Bakı, 1980. Zeynelabidin Makas.Türk dünyasından masallar. Kitabevi, İstanbul, 2000
Music is importasnt in turkic people’s life as the all kind of art in the historical prosses. Many kind of ozan-ashug songs proved the artistic-aesthetic value of song which are have come up today. The many-colouredness of ashug art at the same time the wealth of the ashug-ozan art with maintenance is showed that ashug art has come a long historical way Key words: turkish peoples, azerbaijan music, history, folk-lore
ИСТОРИЧЕСКАЯ ЭСТЕТИЧЕСКАЯ АШЫГСКАЯ МУЗЫКА В жизни туркских народов, музыка , как и другие виды искусства, в процессе исторического развития заняла особое место. Наша вера в истинность этих выражений растет, каж- дый, когда мы обращаемся к озано-ашыгскому искусству, до- шедшего до нас через века. Дошедшие до наших дней озано- ашыгские мелодии, песни, и их высокая художественно-эс- тетическая ценность классических образцов доказывают это. Разнообразность поэтических и музыкальных жанров (видов) ашыгского искусства, одновременна идейное содержание с точки зрение темы, будучи очень богатым, несомненно пока- зывает прохождение длинной исторической дороги. Ключевые слова: туркские народы, азербайджанская музыка, история, фольклор Yüklə 3,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|