Aynur Bəşirli Aynur K
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Amerika – Az
- Yadda ş: Balansa nec ə çatmalı
mənbələri) dəqiq verilməsi anlanılırsa, digər tərəfdən press-relizlərə və mənbələrə düzgün istinad etmək, insanların baxışlarını dəqiq əks etdirmək nəzərdə tutulur. Qeyri-dəqiqlik oxucunun gözündə qəzetin çəkisini salır, onun səriştəsizliyinin göstəricisinə çevrilir. Başlıcası isə, oxucularla jurnalistlər arasında inamın qırılmasına gətirib çıxarır. Elə buna görə də dəqiqlik bizim öz əməyimizə və oxucuya verdiyimiz qiymətin ən vacib göstəricilərindən biri olaraq jurnalistin peşə etikasında mühüm yerlərdən birini, bəlkə də, birincisini tutmalıdır. lk baxışda dəqiqlik xəbərə verilən, yerinə yetirilməsi ən asan başa gə- lən tələblərdən sayılsa da, əslində, dəqiqliyə heç də həmişə rahatlıqla nail ol- maq olmur. Yaddaş: dəqiqliyə necə çatmalı? Dəqiq olmaq üçün jurnalist karyeranızın əvvəlindən çalışın ki, aşa- ğ ıdakılar sizin üçün vərdişə çevrilsin: • Adların yazılışını təkrar-təkrar yoxlamaqdan usanmayın. Bunun üçün sorğu kitabçalarına baxmağa ərinməyin. Əgər ikidilli qəzetdə işləyirsi- nizsə və yazınız tərcümə olunursa, çalışın ki, özünüz də tərcüməni oxuya- sınız. Redaktorlara arxayın olmayın. Azərbaycan dilində cinslərin olma- ması rus dilinə tərcümədə mexaniki səhvlərə, qadının kişi, kişinin isə qa- dın kimi təqdim olunmasına gətirib çıxara bilər (Məsələn, Arzu, zzət, Afət, Qüdrət kimi adlarda). • Əcnəbilərin adları Azərbaycan dilində tələffüz edildiyi kimi yazılsa da, bütün ehtimallara qarşı onların adlarının orijinalda necə yazıldığını öyrə- nin. Bunun üçün qonağın vizit kartını almaq daha məqsədəuyğundur. Məşhur adamların adlarında və vəzifələrində şübhəniz olduqda nternetdə axtarış verin. • Dəqiqləşdirmək üçün yanınızdakı jurnalist həmkarınıza deyil, mənbənin özünə üz tutun. • Əgər bir gündə eyni yerdən iki xəbər hazırlamısınızsa (Məsələn, prezi- dentin iki nümayəndə heyətini qəbul etməsi barədə), qonaqların təqdima- tını, adlarını təkrar-təkrar yoxlayın. Adları və vəzifələri dəyişik salmadı- ğınıza əmin olun. • Mənbələrlə ehtiyatlı olun. Kimsə nəyisə deyirsə, bu hələ deyilənin həqi- qət olması deyil. • Yazını özünüz təkrarən oxuduqdan sonra onun daha iki redaktor tərəfindən oxunulduğuna əmin olun. Bilin ki, kənar göz daha itidir. • Qeydlərinizi aydın götürün. Hər dəfə diktofona arxayın olmayın. Dikto- fon sizi sığortalamaq üçündür. • Səhvlərinizi etiraf edin. Qəzetdə düzəliş getməsinə nail olun. Çalışın ki, düzəliş son səhifələrdə digər yazıların arasında “ört-basdır” olunmasın, əksinə, ilk səhifələrdə verilsin. Əgər çox ciddi qeyri-dəqiqliyə yol vermi- sinizsə, onda bu məsələyə aydınlıq gətirmək üçün yeni bir yazı yazmaq- dan çəkinməyin. Amerika – Azərbaycan: təcrübələrin müqayisəsi Amerika təcrübəsində bir çox qəzetlərin qərarlaşmış düzəliş səhifələri var. Məsələn, “Nyu York Tayms”ın düzəlişləri üçüncü səhifədə yerləşdirilir. Öz nüfuzunu əziz tutan və qoruyan qəzetlər, bir qayda olaraq, düzəlişləri ilk səhifələrə çıxarır, onları qəzetin son səhifələrində ört-basdır etmirlər. Bu həm də oxucuya hörmətin təzahürüdür. Oxucu düzəlişi axtarmaq üçün bütün qəzeti ələk-vələk etmir. Azərbaycan milli mətbuatında səhvlər barədə qəzetin növbəti sayında məlumat verilsə də, düzəlişlər üçün xüsusi səhifə ayrılmayıb. _______________________________________________________ Amerika – Azərbaycan: təcrübələrin müqayisəsi 3. Vicdanlılıq Sizcə, fakta təməllilik və dəqiqlik vicdanlı olmaqdırmı? Xəbər fakta əsaslanmış və dəqiq ola bilər, amma vicdanlı olmaya bilər. Dəqiqlik və Vicdan bir-birinə çox yaxın mənalar daşısalar da, eyni deyillər. Vicdanlı olmaq yalan və uydurmaya yol verməmək, Allahdan qorxmaq və yalnız olaya birbaşa dəxli olan faktlardan yararlanmaqdır. Vicdanlılığı hadisənin dəqiq xəbərlənməsi deyil, onun necə xəbərlənməsi, hansı baxış bucağından təqdim olunması müəyyənləşdirir. Siz qəsdən vacib faktı unudub, ikinci dərəcəli faktı qabarda bilərsiniz. Yaxud münaqişəyə cəlb olunmuş tərəflərdən birinin mövqeyi açıqlamaya bilərsiniz. Elə buna görə də vicdanlılıq həm də hadisəni müxtəlif baxış bucaqlarından təqdim etmək cəhdi, balansı - tarazlığı gözləmək deməkdir. 4. Balanslılıq Balanslı olanda vicdanlı olmaq çətin deyil. Balanslılıq plüralizm, çoxsəslilik, baxış müxtəlifliyidir. Balanslılıq başlıca qaynaqdan götürülmüş hakim baxışla yanaşı, əks (alternativ), fərqli və tamamlayıcı baxışların xatırladılmasıdır. Balanslı və vicdanlı olmaq siyasi hadisələrin, xüsusilə seçki kampani- yalarının işıqlandırılmasında çox vacibdir. Bu, o demək deyil ki, hamıya eyni dərəcədə yer verilməlidir. Bu, o deməkdir ki, hamıya eyni imkan veril- məlidir ki, öz mövqeyini açıqlaya bilsin. Əgər bir tərəf digərini ittiham edir, nədəsə suçlayırsa, onda siz qarşı tərəfin də mövqeyini bildirməsinə, onun özünü müdafiə etməsinə şərait yaratmalısınız. Balanslı olanda tərəfsiz olur- sunuz, çünki bir yox, bir neçə tərəfə, yaxud bütün tərəflərə söz verirsiniz. Qərəzsiz olmadan tərəfsiz olmaq mümkün deyil. Yaddaş: Balansa necə çatmalı ? • Bütün tərəflərin rəylərinin əks olunmasına çalışın. Birmənbəli xəbərlərlə işləyəndə ehtiyatlı olun. Mütləq digər tərəfin mövqeyini öyrənin. • Hadisənin iki yox, bəzən bir neçə tərəfi ola bilər. Əmin olun ki, aşkar və gizli bütün məqamlar nəzərdən qaçırılmayıb. • Maliyyə marağınız olan hadisələr barəsində yazmayın. • Ətrafdakılara istənilən məsələdə tərəfkeş mövqe tutmağınız, neytral olmamağınız barədə mülahizələr yürütməyə imkan verən addımlar atmayın. Məsələn, maşınına və ya yaxana hər hansı bir siyasi aksiyanı, ya da partiyanı dəstəklədiyini bildirən nişanlar taxma. • Xəbər otağında, yaxud başqa bir yerdə uzun-uzadı rəy bildirən söhbətlərə qoşulma. • Yazmaq istədiyin təşkilatlardan və insanlardan heç zaman pul alma! Pul əvəzinə hər hansı bir hədiyyə, yaxud xidmət qəbul edilməsi də yolverilməzdir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|