Aynur Bəşirli Aynur K
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sual
- Sual 1. Bu cihazdan n ə m əqs ədl ə istifad ə olunacaq v ə n ə onun ön əmi n ədir Cavab
- Sual 2. Cihazdan istifad ə ed ən ölk əl ər, xüsusil ə Erm ənistan hansı üstünlükl ər qazanıb Cihazın sosial ön əmi n
- Sual 3. Radioteleskopun hazırlanması neç əy ə ba şa g əlir Cavab
2) Erciyes universiteti radio teleskopunun otomatik takip sisteminin və 1420 MHz frekansta çalışan nötr hidrojen alıcısının geliştirilmesi; 2003-de başlanan bu projenin 1-ci hissesinin 1-ci qismı ( 1 teleskopun inşası) 1-2 ay öncə bitdi. Projenin 2-ci hissesinin 1-ci qismi ( kompyuterle avtomatik kontrol) isə bu günlərdə bitmək üzrədir. Avqust ayında, teleskopun sazlanması bitəndən sonra onun açılışının olması gözlənilir. Sual: bunları daha aydın yazmaq olarmı? Oxucu üçün bu, maraqlıdırmı? e. Mənbələr – Erciyez Universitetinin Bilimsəl Araşdırma Projeleri bölümünün və I.Yusifovun web.səhifələri: http://www. yusifov.info və http://proje.erciyes.edu.tr/2003fen.htm . nformasiyanı saf-çürük edəndən sonra bəzi suallar çıxır. Bizə lidi gücləndirmək üçün radioteleskop layihəsinin önəmi barədə daha geniş informasiya lazımdır. smayıl müəllimə göndərdiyimiz suallara bu cavabları alırıq: Sual 1. Bu cihazdan nə məqsədlə istifadə olunacaq və nə onun önəmi nədir? Cavab: Kainatı sadəcə optik dalğalarda müşahidə edəndə elə bil bir gül bağçasına ağ-qara televizordan baxırsan. Kainat haqqında, oradakı mənbələr haqqında (ulduz, qalaktika, kvazar və s.) ətraflı məlumat almaq üçün hər dalğada müşahidə aparılsa, daha yaxşı olur. Müxtəlif dalğalarda müşahidə edəndə oradakı fiziki şərait haqqında daha ətraflı məlumat almaq olur. Sual 2. Cihazdan istifadə edən ölkələr, xüsusilə Ermənistan hansı üstünlüklər qazanıb? Cihazın sosial önəmi nədir ? Cavab: Hər bir elmin, ayrı-ayrı sahələri, istiqamətləri, kafedraları və ya şöbələri var. Fizikada: atom fizikası, kvant fizikası, optika, təbabətdə: uşaq xəstəlikləri; daxili xəstəliklər ve s. Bənzər olaraq, astronomiyada da, səma mexanikası, astrofizika, optik astronomiya kimi şöbələr var. Bunlardan biri də radioastronomiyadır. Radioteleskop hazırlamaq və ya almaq çox baha başa gələn bir sahədir. Ancaq kifayət qədər güclü dövlətlərin radioteleskopu var. (Rusiya, Amerika, ngiltərə, Almaniya və s.). Teleskop olmayanda kadr yetişdirmək, elmin bu sahəsində araşdırmalar aparmaq olmur. Radioteleskop olanda ölkənin bu sahədə öz mütəxəssisləri olur. Xarici ölkələrlə birgə araşdırmalar aparmaq gerçəkləşir. Radioteleskopun ermənilərə qazandırdığı üstünlük budur. Bəzənsə tərsinə olur. Kadr var, amma maliyyə yoxdur. 1976-1978-ci illərdə Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında (ŞAR) radioastronomiya sahəsində işlərə başlasaq da, iqtisadi çətinliklər üzündən bu iş yarımçıq qaldı. Türkiyədə iqtisadi vəziyyət pis deyil, amma kadrsızlıq ucundan indiyə qədər radioteleskop hazırlaya bilməyiblər. Mən belə bir layihəni həyata keçirməyə razılıq verdim. Layihənin qaynaq, tokar işlərinin çertyojlarını, radioteleskopun fəaliyyətinə nəzarət edən kompyuter proqramlarını mən hazırlamışam. Sual 3. Radioteleskopun hazırlanması neçəyə başa gəlir? Cavab: 2-mlik radioteleskopu ukraynalılar Türkiyəyə 40 min dollara satıblar. Konstruksiyanı sadələşdirərək mən 5m-lik radioteleskopun qiymətini 20 min dollara saldım. Rusiyada və ya Amerikada bənzər radioteleskopların qiyməti 1-2 milyon dollardır. ndi isə xəbəri yazmağa başlayaq. Təklif olunan lidlər bunlardır: • Türkiyənin ilk radioteleskop layihəsi avqust ayında tamamlanacaq. • Kayseri Erciyes Universiteti Astronomiya fakültəsinin hazırladığı Türkiyənin ilk radioteleskop layihəsi yaxın 10-15 gündə tamamlanacaq. Amma bu lidlərin hamısında söhbət yalnız radioteleskop layihəsinin başa çatmaqda olduğundan gedir. Özümüzü oxucunun yerinə qoyaq. Belə bir lid ona nə deyir? Oxucu bu lidi oxuyub soruşacaq: “Layihənin nəticəsi nədir?” Cavab sadədir. Bu layihənin nəticəsi radioteleskopdur. Demək, liddə radioteleskopun hazırlandığı yazılmalıdır: Türk dünyasının ilk radioteleskopu yaxın günlərdə Türkiyənin Erciyez Universitetinin Astronomiya bölümündə hazır olacaq. ndi isə lidin izahına və gücləndirilməsinə keçək. Türkiyəni radioastronomiyada Rusiya, ABŞ, Almaniya, Böyük Britaniya kimi dövlətlərlə bir sıraya çıxaran bu cihaz vasitəsilə kainat daha dərindən incələnəcək. Bu cümlədən sonra “dərindən incələmə nədir?” sualına cavab sitat vasitəsilə verilsə, lid daha da qüvvətlənər. smayıl müəllimin cavabından istifadə edək: “Kainatı sadəcə optik dalğalardan müşahidə edəndə elə bil gül bağçasına ağ-qara televizorun ekranından baxırsan. Radioteleskop isə kainatı bütün rəngləri ilə görməyə, onun sirlərini öyrənməyə, ulduzlar, qalaktika haqqında ə traflı məlumat toplamağa imkan verir,“- radioteleskop layihəsinin Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|