Az ərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi

Hazırda xəstələrə palliativ qayğı xidmətləri daha çox harada göstərilir?  Say 

Faiz 

Bizim x

əstəxanada həmin xidmətlər göstərilir 

29 

39% 

Evd

ə yaxınları onlara qayğı göstərirlər 

21 

28% 

Poliklinikada 

12 

16% 

Palliativ qayğı xidmətləri heç yerdə mövcud deyil 

12 

16% 

Ev

ə çağırış ediləndə Təcili Tibbi Yardım briqadasının həkimləri tərəfindən 

yardım göstərilir 

1 

1% 

 

Palliativ 

yardıma ehtiyac duyan xəstələri müəyyən etmək üçün tibb işçilərinə müvafiq suallar 

verilmişdi. Tibb işçiləri terminal xəstəliyi olanların böyük əksəriyyətinin (52%) 60 yaşdan yuxarı 

olduğunu bildiriblər. Maraqlıdır ki, tibb işçilərinin 13%-i terminal xəstəliyi olanların 30-39 

yaşlararası olduğunu qeyd edib.  

 

 

 

Terminal x

əstəliyi olanlar əsasən hansı yaş qrupuna aiddirlər? 

Say 

Faiz 

30-

39 yaş 

10 

13% 

40-

49 yaş 

6 

8% 

50-

59 yaş 

11 

15% 

60 yaş və yuxarı 

39 

52% 

 

Yuxarıdan  göründüyü  kimi  tibb  işçilərinin böyük  bir  qismi  (58%)  palliativ  yardımın  əsas 

m

əqsədinin xəstə  və  onun ailə  üzvlərinə  tibbi və  psixoloji  yardımın  göstərilməsində  görür. Buna 

uyğun  olaraq,  onlardan  işlədikləri müəssisələrdə  psixo-emosional problemlərin aradan 

qaldırılmasına  yardım  edə  biləcək  mütəxəssisin olub-olmadığına  dair  sual  verilmişdi. 

Respondentl

ərin 64%-i (44 nəfər) belə bir mütəxəssisin olmadığını vurğulayıb.  

 

 

13 

---

Tibb işçilərinin 55%-i işlədikləri xəstəxana (39%) və ya poliklinikada (19%) palliativ yardıma 

oxşar  xidmətlərin  göstərildiyini  bildirib.  Bununla  yanaşı,  tibb  işçilərinin  yalnız  45%-i bu növ 

xidm

ətlərin məhz şəhər/rayonun iri xəstəxanasında (27%) və  ya böyüklər üçün poliklinikalarında 

(18%) t

əşkil edilməsinə tərəfdar çıxıb.  17%-i hesab edir ki, daha yaxşı palliativ xidmətlər gündəlik 

tibbi  qayğı  göstərən xüsusiləşdirilmiş  kiçik  tibb  müəssisələrində  göstərilə  bilər.  Respondentlərin 

38%-i xidm

ətlərin evdə  göstərilməsinin  və  bu məqsədlə  səyyar  tibbi  yardım  briqadalarının  cəlb 

edilm

əsinin daha yaxşı olduğunu bildirib.   

Tibb  işçilərinin üstünlük verdiyi (38%) evdə  palliativ  yardım  xidmətlərinin təşkili  əslində 

hazırda  palliativ  qayğı  və  hospis məsələləri ilə  yaxından  məşğul  olan  beynəlxalq təşkilatların 

tövsiy

ə etdiyi modellə üst-üstə düşür. Belə ki, Dünya Palliativ Qayğı və  Hospis Assosiasiyasının 

(WPCHA) tövsiy

ələrinə  görə  xəstələrə  göstərilən  palliativ  qayğı  xidmətləri məhz  əsasən evdə 

göst

ərilməlidir.  Stasionar  qayğı  isə  müvəqqəti  olmaqla  yanaşı,  yalnız  ev  şəraitində  aradan 

qaldırılması mümkün olmayan halların və  ya ağırlaşmaların müalicəsi və  ya tənzimlənməsi üçün 

n

əzərdə tutulmalıdır.  

 

 

 

 

 

Sizc

ə sadalananlardan hansı daha yaxşı xidmət göstərə bilər? 

Say 

Faiz 

H

ər bir şəhərin ən iri xəstəxanasında şöbə 

19 

27% 

Böyükl

ər üçün poliklinikaların nəzdində gündəlik palliativ yardım 

kabinetl

ərinin yaradılması 

13 

18% 

Evd

ə həmin xəstələrə qayğı və tibbi yardım göstərəcək xüsusi komandalar 

v

ə ya xidmətlərin yaradılması 

27 

38% 

Günd

əlik (ambulator) tibbi qayğı göstərən xüsusi kiçik tibbi müəssisələrin 

yaradılması 

12 

17% 

 

Maraqlıdır ki, tibb işçilərinin 94.7%-i tibbi yardımla yanaşı, psixoloji yardımın, 78.7%-i mənəvi 

v

ə emosional dəstəyin və 60%-i maliyyə dəstəyinin göstərilməsinin vacib olduğunu vurğulamışlar.  

 

14 

---

 

 

Palliativ  yardıma  ehtiyacı  olan  xəstələrin böyük bir qisminin onkoloji və  İİV/QİÇS 

x

əstəliklərindən  əziyyət çəkdiyini nəzərə  alaraq, həkimlərdən daha nələrin edilməsinin tələb 

olunduğu soruşulub. Mütəxəssislərin 57.3%-i həmin xəstələrin psixo-emosional dəstəyin, 46.7%-i 

x

əstələrin ailə  üzvlərinin maarifləndirilməsinin təşkili,  40%-i maliyyə  dəstəyi göstərilməsini və 

41%-i pulsuz olaraq opiat qrupundan olan preparatlarla t

əmin edilməsinin  əhəmiyyətli  olduğunu 

qeyd edibl

ər.  

 

 

 

Az

ərbaycanda palliativ qayğı sisteminin inkişafı üçün görülməsi tələb olunan işlərə gəldikdə isə 

müt

əxəssislərin 64%-i dövlət səviyyəsində palliativ qayğı sisteminin tanınmasının, 46.7%-i əhalinin 

m

əlumatlandırılmasının,  61.3%-i  palliativ  yardım  üzrə  standartların  yaradılmasının,  64%-i ölüm 

ayağında olan xəstələr üçün hospislərin yaradılmasının və 50.7%-i maliyyələşdirmə mexanizminin 

gücl

əndirilməsinin vacib olduğunu bildiriblər.  

15 

---

 

 

Palliativ qayğı ilə hansı əhali qruplarının əhatə edilməsinə gəlincə isə mütəxəssislərin 69.3%-i 

müalic

əsi mümkün olmayan xronik xəstəliklərdən  əziyyət çəkən xəstələri, 93.3%-i  onkoloji 

x

əstələri, 84%-i  İİV/QİÇS  xəstələrini və  52%-i  vərəm xəstələrini  vurğulayıblar.  Maraqlıdır  ki, 

h

əkimlərin 25.3%-i  və  21.3%-i müvafiq olaraq ürək və  ağciyər xəstəliklərindən  əziyyət çəkən 

x

əstələrin də palliativ qayğı ilə əhatə olunmasının tələb olunduğunu bildiriblər.  

 

 

 

Müalic

əsi mümkün olmayan xəstəliklər  adı  altında  hansı  xəstəliklərin  başa  düşüldüyünü 

mü

əyyən etmək  üçün  verilmiş  suala  həkimlərin 94.7%-i onkoloji, 84%-i  İİV/QİÇS  və  50.7%-i 

hematoloji (qan) x

əstəliklərini qeyd ediblər. Həkimlərin 1.3%-i həmçinin hepatit C, 12%-i ürək-

damar x

əstəlikləri və 1.3%-i insult xəstəliyini də bu qrupa aid ediblər. Həkimlərin 17.3%-i vərəmi 

d

ə çox ağır, müalicəsi və ya sağalması mümkün olmayan xəstəliklərə aid edib.  

 

16 

---