Az ərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi

T

ədqiqatın metodologiyası 

T

ədqiqat Səhiyyə  Nazirliyinin 07.03.2016-cı  il  tarixli  16  nömrəli  əmri ilə  təsdiq  edilmiş 

“Az

ərbaycan Respublikasında qeyri-infeksion xəstəliklərlə mübarizəyə dair 2015-2020-ci illər üçün 

Strategiyanın  həyata keçirilməsi üzrə  Səhiyyə  Nazirliyinin Fəaliyyət  Planı”nın  9.3.1  və  Səhiyyə 

Nazirliyinin 24.04.2014-cü il tarixli 30 nömr

əli əmri ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikası 

S

əhiyyə  Nazirliyinin 2014-2020-ci illər  üçün  Strateji  Planı  üzrə  Fəaliyyət  Planı”nın  3.3.11-ci 

b

əndlərinin icrası ilə əlaqədar keçirilib.  

Araşdırmada həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət tədqiqatı metodları tətbiq olunmuşdur: 

►

 

Müvafiq s

ənədlərin təhlili 

►

 

Sorğu 

►

 

F

ərdi müsahibələr 

►

 

Fokus qrup müzakir

ələri 

Respondentl

ər 

1.

 

Benefisiantlar - x

əstəlikdən əziyyət çəkən şəxslər və ya xəstənin yaxınları; 

2.

 

Qeyri-benefisiantlar - ail

əsində və əhatəsində bu halla qarşılaşmayan şəxslər; 

3.

 

İxtisaslaşmış  tibb  işçiləri  -  xəstəliyin son mərhələsində  olan və  ya  çox  ağır  xəstələrə  tibbi 

yardım göstərən (onkoloq, ftiziatr, reanimotoloq, pulmonoloq) şəxslər; 

4.

 

Tibb işçiləri - müvafiq xəstəxanalarda çalışan şəxslər; 

5.

 

Din xadiml

əri. 

Coğrafi əhatə 

►

 

Bakı 

►

 

Sumqayıt 

►

 

Quba 

►

 

Şəki 

►

 

L

ənkəran 

►

 

G

əncə  

►

 

Göyçay 

►

 

Şirvan 

 

Sorğu  2016-cı  ildə  ümumilikdə  325 nəfər  arasında  aparılmışdır.  Onların  161 nəfəri  palliativ 

yardımdan bəhrələnə biləcək və ya yaxınlarının ölüm prosesini izləmiş şəxslər olmuş, 164 nəfəri isə 

qeyri-benefisiant  v

ə ya hazırda ağır sağalmaz xəstəliyi olmayan, yaşı gənc olan və ölüm prosesini 

yaxından  izləməmiş  şəxslər olublar.  Sorğuda  iştirak  etmiş  tibb  işçilərinin  ümumi  sayı  223  nəfər 

olub. Onların 75 nəfəri ixtisaslaşmış tibb işçiləri, 148 nəfəri isə terapevt, ailə həkimi və orta tibb 

işçiləri olublar. 

3 

---

ƏHALİ ARASINDA APARILMIŞ SORĞUNUN NƏTİCƏLƏRİ 

Əhali  arasında  aparılmış  sorğu  əslində  iki fərqli qrupu əhatə  etmişdir.  Sorğunun  dizaynı 

dövründ

ə belə bir hipoteza irəli sürülmüşdü ki, daha yaşlı, o cümlədən ahıl yaşda olan insanların 

ağır sağalmaz xəstəlik və  ya ölümə münasibəti və bu sahədəki düşüncələri  yaşca daha gənc olan 

insalardan 

əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Güman edilmişdir ki, yaşlı insanlar artıq ömürləri ərzində 

ağır xəstəliyi olan (valideynlər, qohumlar və  ya digər  yaxın insanlar) və ya müxtəlif səbəblərdən 

öl

ən insanlarla yaxın təmasda olduqlarından, onların həmin məsələlərə yanaşması fərqli ola bilər. 

Eyni il

ə, daha gənc  yaşlı  insanların  bu  məsələlərdə  şəxsi təcrübələri  az  olduğundan  (məsələn, 

valideynl

əri hələ sağdır), onların yanaşması özünəməxsus ola bilər. Potensial fərqi müəyyən etmək 

v

ə həmçinin insan yaşlaşdıqca onun həyatın sonu, ölüm və ağır xronik xəstəliyə olan münasibətinin 

nec

ə  dəyişdiyini  öyrənmək olduqca əhəmiyyətlidir. Belə  ki, bu fərqlər  daha effektiv və  hədəfli 

maarifl

əndirmə və məlumatlandırma kampaniyalarının qurulmasına yardımçı ola bilər.  

Bel

əliklə, sorğuda iştirak üçün həm yaşlı, həm də gənc insanlar dəvət edilmişlər. Yaşlı insanlar 

h

əm xəstəxanada intervü  edilmiş,  həm də  tibb müəssisələri  ətrafında  olan  şəhər və  kənd 

icmalarında. Gənc yaşlı əhali üzvləri isə şəhərin mərkəzində, tibb müəssisələrindən kənar yerlərdə 

intervüy

ə cəlb edilmişdir.  

 

Yaşlı əhali arasında sorğunun nəticələri 

Aşağıdakı cədvəllərdə gənc yaşlı və hazırda özündə və yaxın qohumunda heç bir ağır xəstəliyi 

olmayan respondentl

ərin sosial-demoqrafik xüsusiyyətləri qeyd edilib.  

 

Benefisiantlar qrupundan olan respondentl

ərin sosial-demoqrafik göstəriciləri 

Cins 

 

Faiz 

 

Kişi 

 

49.69% 

 

Qadın 

 

50.31% 

 

 

Yaş 

 

Faiz 

 

50-

55 yaş 

 

36.02% 

 

56-60 y

aş 

 

26.09% 

 

61-

65 yaş 

 

24.84% 

 

66-

70 yaş 

 

13.04% 

 

 

T

əhsil  

Faiz  

Natamam orta  

5%  

Tam orta  

23.6%  

Orta ixtisas  

31.1%  

Ali  

38.5%  

 

İntervüyə  cəlb  edilmiş  yaşlı  və  ahıl  insanlar  arasında  palliativ  yardım  barədə  məlumatlılığın 

aşağı səviyyədə olduğu müəyyən edilmişdir.  

Bel

ə  ki, respondentlərin 34%-i  ümumiyyətlə  palliativ  yardımın  nə  olduğunu  bilmədiyini 

de

mişdir. Bununla yanaşı, rəyi soruşulanların 25%-i palliativ qayğının sağalmaz xəstəyə göstərilən 

yardım  və  22%-i  isə  ağır  xəstəliyi olan və  ya  həyatlarının  son  dövrünü  yaşayan  insanlara  tibbi, 

sosial, psixoloji v

ə s. yardım olduğunu qeyd etmişlər.   

4 

---