Az ərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
Palliativ yardım nədir Say Faiz Bilmir
əm 55
34% Sağalmaz xəstələrə yardım 41 25%
Ağır xəstəliyi olan və ya həyatının son dövrünü yaşayan xəstələrə tibbi, psixoloji, sosial yardım 35 22%
Ağır xəstəliyi olan və ya həyatının son dövrünü yaşayan xəstələrə tibbi yardım
22 14%
Ağır xəstəliyi olan və ya həyatının son dövrünü yaşayan xəstələrə psixoloji yardım 6 4%
H əyatın sonunda qayğı ilə bağlı düşüncələr
Dünyanın bir çox yerlərində, o cümlədən Azərbaycanda ölüm və ölüm prosesi barədə açıq müzakir ələrin aparılması qadağan olmasa da, heç də yaxşı qarşılanmır. Bəzi mədəniyyətlərdə ölüm haqqında danışmaq hörmətsizlik hesab edilir. Qərbdə və Şərqdə ölüm o dərəcədə emosional sarsıntı yaşadır ki, bir çox insanlar onun barəsində danışmaqdan çəkinir və ya həmin mövzuda müzakirədən qaçırlar. Məhz bu cür yanaşma palliativ yardıma olan müraciətlərin gecikməsinə və ya ümumiyyətlə insanların müraciət etməməsinə gətirib çıxara bilir. Məsələn, Çində palliativ qayğı xidmətləri əlçatan olsa da, ölüm prosesi ilə bağlı edilən müraciətlərin sayı aşağıdır. Geniş ictimaiyyət arasında h əyatın sonu ilə bağlı müzakirələrin aparılması baxımından ÜST-nin hesabatında Çin ən aşağı yerl ərdən birini tutub. Az ərbaycan əhalisi arasında ölüm ayağında olan xəstələrin qayğısı ilə bağlı rəyi soruşulanlardan aşağıdakı cavablar alınmışdır. Xüsusi vurğulanmalıdır ki, respondentlərin böyük əksəriyyəti v əziyyəti ağır və ya ölüm ayağında olan xəstənin əlavə köməyə ehtiyac duyduğunu vurğulamışdır. T əəccüblü deyil ki, respondentlərin 87.6%-i xəstələrin məhz həkimə və 55.3%-i tibb bacısının yardımına ehtiyac duyduğunu bildiriblər. Bununla yanaşı, həmin xəstələrin qayğısında ailə üzvlərinin rolunu danmaq mümkün deyil. Bu da respondentl ərin cavablarında öz məntiqi nəticəsini tapıb. Belə ki, rəyi soruşulanların 64%-i x əstənin ölüm ayağında məhz ailə üzvlərinə ehtiyac duyduğunu bildirib. Psixoloji yardımın isə tələb olunduğu yalnız 39.8% respondent tərəfindən vurğulanıb. Sosial işçilərə ehtiyac olduğunu isə 27.3% respondent qeyd edib. Burada ehtimal etmək olar ki, cavablar regionlarda sosial işçilərin olmaması, bu kateqoriyadan olan mütəxəssislərin rolu və v əzifələrinə dair əhali arasında məlumatsızlıq, habelə xəstələrin real həyatlarında onların iştiraksızlığından qaynaqlanır. 5
Ağır və ya ölüm ayağında olan xəstələrin ehtiyac duyduqları yardımı almalarında ən mühüm əngəllər və ya problemləri aşkar etmək üçün respondentlərə müvafiq sual verilmişdir. Rəyi soruşulanların 34%-i bunun palliativ yardım göstərən xüsusi müəssisələrin, 18%-i isə müt
əxəssislərin olmaması ilə əlaqələndirmiş, 19%-i isə həmin xəstələrin xəstəxanalar tərəfindən q əbul edilməməsi ilə izah etmişdir.
Sizc ə çox ağır xəstəliyi olan və ya xəstəliyin son mərhələsində olan (terminal) x əstələrə yardım göstərilməsində ən böyük problem nədir? Say Faiz Palliativ yardım göstərən xüsusi müəssisələrin olmaması 55 34%
X əstələrin ehtiyacları və buna uyğun qulluqetmə haqqında məlumatsızlığı 40 25%
X əstəxanaların həmin xəstələri qəbul etməməsi 30 19%
H əmin xəstələrə yardım göstərə biləcək mütəxəssislərin olmaması 29 18%
Heç kim
ə sir deyil ki, ağır və ya ölüm prosesində olan xəstələrə qayğı və qulluğun əsas və əksər hallarda yegan ə ağırlığı onun yaxınlarının çiyninə düşür. Xəstənin yaxınlarının ehtiyaclarını öyr
ənmək üçün respondentlərə müvafiq sual ünvanlanmışdır. Bu suala cavab verən respondentlərin 45.3%-i
əsasən xəstələrin ehtiyaclarına uyğun qayğı və qulluğun göstərilməsinə dair müvafiq bilik v ə bacarıqlar barədə məlumatın vacib olduğunu bildirmişdir. 64.6%-i evdə ağır və ya ölüm ayağında olan xəstələrə qulluq üçün səriştəli (müvafiq bacarıqlara malik) köməkçinin olmasını ist
əyir. Göründüyü kimi xəstələrin yaxınları ölüm prosesində olanlara yardım etmək üçün daha 6
d ərin bilik və bacarıqlara malik olmağa və ya bu sahədə daha təcrübəli birinin olmasına üstünlük verirl ər.
Bununla yanaşı, respondentlərin 78.3%-i maliyyə vəsaitinə ehtiyac duyduqlarını bildirmişdir. Yalnız respondentlərin 45.3%-i əlavə maliyyə yardımına ehtiyac duyduqlarını bildirib. Xəstəyə qulluq ed ən ailə üzvlərinin psixoloji yardıma ehtiyac duyduğu respondentlərin 39.8%-i din xadiml ərinin yardımına cəmi 16.8% ehtiyacın olduğunu bildirib. Ağır və ya ölüm prosesində olan xəstələrə qayğının harada təşkil edilməsinin daha əlverişli və yaxşı olduğuna dair verilən suala aşağıdakı cavablar alınıb. Respondentlərin 35%-i bunun üçün şəhər/rayon xəstəxanasında müvafiq şöbənin yaradılması, 27%-i böyüklər üçün poliklinikalarda günd əlik palliativ xidmət kabinetlərinin təşkili ilə daha əlverişli olacağını qeyd etmişlər. Bununla yanaşı, respondentlərin 26%-i bildirib ki, xəstələrə evdə qayğı və tibbi yardım göstərmək üçün xüsusi mobil briqa daların yaradılması daha əlverişli ola bilər. Rəyi soruşulanların yalnız 8%-i x əstələrə ən yaxşı qayğının xüsusi yaradılmış gündəlik kiçik palliativ mərkəzlərdə göstərilməsinin daha yaxşı olduğunu bildirmişdir.
Göründüyü kimi, h ətta ağır və ya ölüm ayağında olan xəstələrin tibbi yardıma ehtiyac du ymasını, habelə əvvəlki sualda da məhz həkim və tibb bacısının ən effektiv yardım göstərən olduğunu nəzərə alaraq, palliativ xidmətlərin məhz xəstəxana və/və ya poliklinikalarda təşkili (~62%) daha m əqsədəuyğundur.
7 Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|