Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

166

Tikmǝk güj aparır, yıxmaq asandır. 

Tısbağaya – balası, hǝr kǝsǝ öz balası. 

Tijarǝt al-verdǝdir. 

Tijarǝt dostluq körpüsüdür. 

Tijarǝtin ǝsası – insaf, sonrası da insafdır. 

Tiflisin üstü bostan, abad olsun Gürjüstan. 

Tövbǝ – toxluqdan, qovqa – ajlıqdan. 

Tovus quşunu tükünǝ görǝ kǝsǝrlǝr. 

Toz ayrı – duman ayrı. 

Tozdan-torpaqdan dǝrman tapılmış. 

Toy-bayram bizim küçǝdǝ dǝ olar. 

Toy bǝzǝyi – gǝlindir. 

(Toy bǝzǝyi xonçadır) 

Toy borju ilǝ ev almaq olmaz. 

Toy da olsa toyuğun vayıdır, vay da olsa toyuğun vayıdır. 

Toy gününü qoyub vay gününü oynayır. 

Toy tulasıdır, arada gǝzir. 

Toya getmǝ, yasa get. 

Toya getmǝsǝn eyb etmǝz, yasa getmǝk vajibdir. 

Toya toy deyiblǝr, yasa – yas. 

Toyda oynamaz, vayda ağlamaz. 

Toydan sonra nağara? 

Toydan sonra xınanı tazıya yaxarlar. 

Toyumda oynamasan, yasımda ağlamasan, daha nǝyimǝ lazımsan? 

Toyun yaraşığı oynamaqdır. 

Toyunda oynayım! 

Toyunda xǝlbir ilǝ su daşıyım! 

Toysuz ev tapılar, vaysız ev tapılmaz. 

Tövlǝyǝ buraxmırlar ki, quşqun oğrayar. 

Toyuq anasından süd görmǝyib. 

Toyuq bir yumurtlasa xǝbǝri yüz evǝ çatar, jamış doğsa – sǝsi çıxmaz. 

Toyuq bir içǝr, bir göyǝ baxar. 

Toyuq qaz yerişi yerisǝ, öz yerişini dǝ itirǝr. 

Toyuq yumurtasına görǝ qaqqıldar. 

Toyuq ki, yumurta üstǝ oturdu, ona bıçaq yoxdur. 

Toyuq banlamasının düşǝr-düşmǝzi var. 

Toyuğun başı kǝsilǝndǝ dǝ gözü eşǝnǝkdǝ olar. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

167

Toyuğun jǝrimǝsi bir yumurtadır. 

Topal eşşǝklǝ karvana qoşulma. 

Topal ilǝ gǝzǝn axsamaq öyrǝnǝr. 

Tora düşǝn sǝbr eylǝmǝsǝ özünü fǝlǝkǝtǝ salar. 

Torbada pişik var. 

Torpaq qızıl quşdur ǝldǝn buraxdın – uçar gedǝr. 

Torpaq deyǝr: - Döy mǝni, doyurum sǝni! 

Torpaq deyǝr: - Öldür mǝni, dirildim sǝni! 

Torpaq deyǝr: - Sǝn mǝnǝ tǝr ver mǝn sǝnǝ zǝr verim! 

Torpaq kimi bǝrǝkǝtli ol ki, hamının sevimlisi olasan. 

Torpaq ovujlayan – qızıl ovujlar. 

«Torpağa bax» deyiblǝr! 

Torpaqnan oynayan aj qalmaz. 

Torpağı bir yerdǝn götürülüb. 

Torpağı sanı yaşayasan! 

Torpağın qarası üz ağardar. 

Torpağın sirrini ǝli torpaqda olandan sor. 

Tox elǝ bilǝr ki, heç ajmaz,  

Aj elǝ bilǝr ki, heç doymaz. 

Tox evin aj pişiyidir. 

Tox ikǝn yeyǝn, dişi ilǝ özünǝ qǝbir qazıyar. 

Tox it aj bǝydǝn yaxşıdır. 

Tox gedǝr, aj qayıdar. 

Tox nǝ bilir, aj nǝ çǝkir? 

Tox toyuğu ilǝ, aj soyuğu ilǝ. 

Toxum at, toxum götür. 

Topuğuna su çıxmır. 

Topuğundan vursan yıxılmaz. 

Tövbǝsi tövlǝyǝjǝndir. 

Tövbǝsini sındıran mǝl№undur. 

(Tövbǝsin sındıran kişi deyil) 

Traktora qulluq elǝ, atı yadından çıxartma. 

Tula itdǝn murdardır. 

Tulanın quyruğunu kǝsmǝklǝ köpǝk olmaz. 

Tumanı jırıq kǝndxuda, istǝyir bizi qorxuda. 

Turp ǝkdim, şǝlqǝm çıxdı. 

Turş alçadır – görǝnin ağzı sulanar, yeyǝnin dişi qamaşar. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

168

Tut ağajı ǝkǝn ipǝk dǝrǝr. 

Tutdu qatıq, tutmadı ayran! 

Tutdu göv, tutmadı – kǝlǝm başı! 

Tutu, çiyǝlǝyi birdǝn dǝyib. 

Tutivarı ǝzbǝrlǝyǝndir. 

Tutu quşu danışar, amma insan olmaz. 

Tutmadı bostan, olmadı qarpız. 

Tutmusan ujundan, gedirsǝn ujuzluğuna. 

 

 

 

 

Uzaq yerin arpasından, yaxın yerin samanı yaxşıdır. 

Uzaq yerin bir parça kağızı, yaxın yerin bir kǝlmǝ sözü. 

Uzaq yerin halvasını hola ilǝ yeyǝrlǝr. 

Uzaqdan baxana dava asan görünǝr. 

Uzaqlaşmaq yaxınlaşmaq üçün vasitǝdir. 

Uzan, gözünǝ dǝrman töküm! 

Uzun adamın ağlı dabanında olar. 

Uzun danışanın ömrü az olar. 

Uzun yolun bu başında yalan danışan, o başında özü dǝ inanar. 

Uzun kösöv ǝl yandırmaz. 

Uzunsaqqal axmaq olar. 

«Uzunqulaq» eşşǝyǝ deyǝrlǝr. 

Uzundraz, binamaz – xeyrǝ, şǝrǝ yaramaz. 

Uyuşar – qatıq yeyǝrik, uyuşmaz – süd içǝrik. 

Ulağa güjü çatmır, ajığını palanına tökür. 

Ulaya-ulaya it öz başına qal gǝtirǝr. 

Ulamağını bilmǝyǝn köpǝk, sürüyǝ qurd gǝtirǝr. 

Ulduz hesabı ilǝ gǝmiçi yol aparır. 

Ulduz çoxsa, ay birdir. 

Ulduzu barışmayan gǝlinin salamı da savaşdır. 

Ulu sözünǝ baxmayan, ulaya-ulaya qalar. 

Uma-uma döndüm muma. 

Uman yerdǝn küsǝrlǝr. 

Umaj – burdan ye, ordan – ajı. 

Unumu ǝlǝdim, ǝlǝyimi asdım. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

169

Usta ǝli dǝymǝyǝn iş haramdır. 

Usta görǝn şagird, hǝr mǝqamda yorğalar. 

Usta görmǝyǝn şagird ondan-bundan qarmalar. 

Usta meymun qamçısız oynar. 

Usta oğlundan şagird olmaz. 

Ustadına gǝj baxanın, gözlǝrindǝn qan damar. 

Ustadına kǝm baxan, ruzusunu az görǝr. 

Ustakarın qapısı qırıq olar. 

Ustakarın oğurluğun tutmaq olar. 

Utan utanmazdan, qorx – qorxmazdan. 

Utanırsan, üzünǝ rübǝnd sal. 

Utanjaqın eşşǝyini qurd yeyǝr. 

Uçan quşa da borju var. 

Uçuq ev xarabasından mǝlum olar. 

Uja ol, ujalara qarış. 

Ujuz alan aldanar. 

Ujuz alan, baha alır, baha alan aldanır. 

Ujuz aldın – quyruğunu düyünlǝ. 

Ujuz ǝtin şorbası olmaz. 

Ujuz satan tez satar. 

Ujuzdur – var illǝti, bahadır – var hikmǝti. 

Ujuzluqda alanın, bahalıqda satanın üzünü görmǝ. 

Ujuzluqda alıjının üzünü görmǝ, bahalıqda yadıma düşmür. 

Uşaq ağlaya-ağlaya böyüyǝr. 

Uşaq adamı qanlı qapısına  aparar. 

Uşaq arasına girmǝzlǝr. 

Uşaq atasından güjlüsünü bilmǝz. 

Uşaq aşığı oynamaq üçün yığar. 

Uşaq böyüklǝrindǝn öyrǝnǝr. 

Uşaq böyük olunja, böyüyü yumaq olar. 

Uşaq vardır-yoxdur bilmǝz. 

Uşaq evdǝ böyüyǝr, balıq – göldǝ. 

Uşaqla yola çıxma, eşşǝyi yıxılsa ağlar, eşşǝkdǝn yıxılsan gülǝr. 

Uşaq yemǝyini bilmǝz. 

Uşaq yıxıldığı yerǝ baxar. 

Uşaq gördüyünü istǝr. 

Uşaq nǝdir, bıçaq nǝdir?! 

---