Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

170

Uşaq sözü şah sözündǝn hökmlüdür. 

Uşaq sözün düzünü deyǝr. 

Uşağa qundaq çağında mǝhǝk daşı deyǝrlǝr. 

Uşağı süpürgǝ ilǝ döymǝzlǝr, boyu çıxmaz. 

Uşaqlar atalarının javabdehi deyil. 

Uşaqlar hǝyatın çiçǝklǝridir. 

Uşaqlı evdǝ qiybǝt olmaz. 

Uşaqlı evdǝ hǝvǝng-dǝstǝni göydǝn asarlar. 

Uşaqlıq ömrün baharıdır. 

Uşaqlıqda divara nǝrdivansız çıxardım. 

Uşaqlıqda yalan danışana böyüyǝndǝ heç kǝs inanmaz. 

Uşağa buyur, dalınja yüyür. 

Uşağı yemǝk böyütmǝz, sevinj böyüdǝr. 

Uşağın vurmamağına baxma, daşın böyüyǝndǝn yapışar. 

Uşağın giji gedǝr yol üstǝ oturar. 

 

 

 

 

Üz verdik dǝliyǝ, palçıqlı çıxdı xalıya. 

Üz verǝn, astar da verǝr. 

Üz verilǝn yerdǝn ǝrinmǝ, üz verilmǝyǝn yerdǝ görünmǝ. 

Üz vermǝ, astar da istǝr. 

Üz göstǝrsǝn qohumluq iddiası eylǝr. 

Üz döndü, göz döndü. 

Üz ki var – ǝtdǝndir. 

Üz götürüb gedǝni zǝnjir ilǝ saxlamaq olmaz. 

Üz üzdǝn utanar. 

Üz ürǝyin güzgüsüdür. 

Üzdǝ gülür, dalda hürür. 

Üzdǝn iraq! 

Üzǝ gülür, ayaqdan çǝkir. 

Üzǝrliksǝn varsan, yetmiş dǝrdǝ davasan, o yerdǝ ki, varsan, qada-

balanı  qovarsan. 

Üzrü günahından artıq. 

Üzü ağ, qǝlbi qara, mǝn belǝ dostu neylǝrǝm?! 

Üzü  nejǝdir, ürǝyi dǝ elǝdir. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

171

Üzü şeyx, astarı kafǝr. 

Üzük tanınar qaşı ilǝ, qız – qardaşı ilǝ. 

Üzük-üzük oynayan gejǝlǝr yatmaz. 

Üzüm ayağın altında! 

Üzüm qaradırsa, alnım açıqdır. 

Üzüm üzümǝ baxar qaralar. 

Üzümǝ bax, halımı sor. 

Üzümü ǝldǝ gör, çöpünü – yerdǝ. 

Üzün qaralığı yaman deyil, qǝlbin qaralığı yamandır. 

Üzünü xalqa çevirǝnin arxası möhkǝm olar. 

Üzü üstǝ gǝlǝni arxası üstǝ çevirmǝzlǝr. 

Ümid ilǝdir jahanda hǝr iş. 

Ümid hǝyatın sǝrmayǝsidir. 

Ümidsiz yaşamazlar. 

Ürǝk qulaq deyil ki, barmaqla qurdalayasan. 

Ürǝk dǝnizdǝn dǝrindir. 

Ürǝk yanar, göz yaşarar. 

Ürǝk yanmasa gözdǝn yaş çıxmaz. 

Ürǝk ki var – şüşǝdir, sındırarsan kim yamar?! 

Ürǝk öz dostunu tanıyar. 

Ürǝyim qana dönüb. 

Ürǝyimin dǝrdini tǝzǝlǝmǝ. 

Ürǝyimin daşqınını ağız dǝyǝr. 

Ürǝkdǝn ürǝyǝ yol var. 

Üstü bǝzǝk, altı tǝzǝk. 

Üstümü unlu görüb, adımı dǝyirmançı çağırma. 

Üç eşşǝk bir axurdan arpa yemǝz. 

Üç tümǝnlik eşşǝyin on beş qranlıq qoduğu olar. 

 

 

 

 

Vay bu başdan, vay o başdan. 

Vay o kişinin halına ki, yemǝyǝ, içmǝyǝ, saxlaya arvadının sonraki 

ǝrinǝ. 

Vay o gündǝn ki, adamın öz iti özünü qapa.  

Vay o gündǝn ki, varlı adam yoxsulun  ǝlinǝ düşsün.  

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

172

Vay o gündǝn ki, çörǝkçi çǝkmǝ tikǝ, çǝkmǝçi çörǝk yapa. 

Vay o sürüsünün halına ki, janavardan çobanın tǝyin edǝlǝr. 

Vay ondadır ki, varlı evinǝ yoxsul girǝ. 

Vay ölǝnin halına. 

Var adama oyun öyrǝdǝr.  

Var axar, yox baxar.  

Var var üstündǝn gǝlǝr.  

Var evi – kǝrǝm evi, yox evi – vǝrǝm evi.  

Var günün dostu çox olar.  

Vara var deyǝrlǝr, yoxa yox. 

Vardan – yoxdan çıxıb.  

Vardır pulun – hamı qulun, yoxdur pulun – açıqdır yolun.  

Varı olan taxar, varı olmayan baxar.  

Varını verǝn utanmaz.  

Varını itirǝn az şey itirǝr, namusunu itirǝn – çox şey. 

Varlı arabasını dağdan aşırar, yoxsul düz yerdǝ yolunu çaşar. 

Varlı varından pay versǝ, varsız da varlı olar. 

Varlı yoxsullaşanda ǝlli il dǝstgahını pozmaz. 

Varlı kisǝsini döyǝr, kasıb dizini.  

Varlı olub qǝm-qüssǝ ilǝ yaşamaqdansa, kasıb olub şad-xürrǝm 

yaşamaq yaxşıdır.  

Varlı umduğunu yeyǝr, kasıb – olduğunu. 

Varlığa güvǝnmǝzlǝr.  

Varlığa nǝ darlıq?! 

Varlılığa tǝlǝsǝn yoxsulluğa tez düşǝr. 

Varlığın sonu ilǝ yoxluğun sonu birdir.  

Varlıya toxun keç, yoxsuldan qorun, keç. 

Varlının arvadı ölǝndǝ yorğan döşǝyi tǝzǝlǝnǝr, kasıbın arvadı ölǝndǝ 

yorğan-döşǝksiz  qalar. 

Varlının varı gedǝr, muzdurun janı. 

Varlının eşşǝyi dǝ yeyin gedǝr.  

Varlının ǝlini bıçaq kǝsǝndǝ yoxsul köynǝyini parçalar.  

Varlının iti harın olar. 

Varlının könlü olunjaya qǝdǝr kasıbın janı çıxar. 

Varlının malı, kasıbın övladı.  

Varlının torpağından çay keçǝr, kasıbınkından yol.  

Varlının xoruzu da yumurtlayar. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

173

Varlının çörǝyi kasıbın çǝnǝsini yorar.  

Varsa ǝgǝr hünǝrin, hara getsǝn var yerin. 

Varını verǝnin kisǝsi boş qalar.  

Vaxt atlı, biz piyada.  

Vaxt vaxtı gözlǝyǝr.  

Vaxt qǝnimǝtdir. 

Vaxt qızıldır, bir dǝqiqǝsini dǝ boş qoymaq olmaz. 

Vaxt ikǝn oxu, aşıq, el gǝlǝr, tünlük olar.  

Vaxt insana hǝr şeyi öyrǝdǝr. 

Vaxtdan gileylǝnmǝ, vaxtın gedǝr. 

Vaxtı boş olanın sözü çox olar.  

Vaxtı itirsǝn hǝdǝr, görǝrsǝn böyük zǝrǝr.  

Vaxtın qiymǝti yoxdur. 

Vaxtın qiymǝti puldan  bahadır.  

Vaxtında atılan tüfǝngin sǝsi vaxtsız atılan topun sǝsindǝn üstündür. 

Vaxtında görülmǝmiş iş hǝmişǝ görülmǝmiş qalar. 

Vaxtını itirǝn bǝxtini itirǝr. 

Vaxtsız açılan gül tez solar.  

Vaxtsız banlayan xoruzun başını kǝsǝrlǝr.  

Vaxtsız qonaq öz kisǝsindǝn yeyǝr.  

Ver abbasını, ye halvasını. 

Verdiyi abbasıya bax, etdiyi tǝlǝbǝ. 

Verdiyi anda bax, gördüyü işǝ. 

Verdiyin ǝl ilǝ al! 

Verdiyin iki şahı, zǝrbaf çıxmayajaq ki! 

Verdiyin sǝnindir, vermǝdiyin özgǝnin. 

Verdim bir dana, aldım bir sona, ay qız anası, qal yana-yana 

Verdin – doydur, vurdun – yıx.  

Verǝn ǝl alan ǝlin üstündǝ olar. 

Verǝn ǝl aj qalmaz.  

Verǝn ǝli dǝ var, vuran ǝli dǝ.  

Verǝn ǝli hǝr kǝs öpǝr. 

Verǝndǝ imam olur, alanda Şümür. 

Verǝndǝ elǝ verǝr, alanda belǝ alar. 

Verǝndǝ yaxşısan, vermǝyǝndǝ pis. 

Verǝrsǝn adındır, yeyǝrsǝn dadındır – dala qoyulanı it yeyǝr. 

---