Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.1 Kompüterl ər v ə onların inkişaf tarixi
6 hissələri haqqında məlumat verilir, fərdi kompüterlərin proqram təminatının təsnifatı şərh olunur. Birinci fəsildə həmçinin alqoritm anlayışı, alqoritmin xassələri və strukturu izah olunur, alqoritmik dillər haqqında məlumat verilmiş, komputer şəbəkələrinin təsnifat, topologiyası, arxitekturası, şəbəkə avadanlıqları şərh olunmuşdur. Dərsliyin ikinci fəslində əksər dünya ölkələrində proqramlaşdırmanın əsaslarını öyrətmək üçün əsas öyrədici alqoritmik dil kimi istifadə olunan Turbo Pascal 7.0 alqoritmik dili şərh olunmuşdur. Dilin struktur elementləri- əlifbası, işçi sözlər, standart adlar, identifikatorlar, ifadələr, proqramın strukturu, sabitlər və dəyişənlər, onların tipləri və proqramda elan olunması şərh olunmuşdur. Dilin operatorları, onların proqramda istifadə qaydaları misallarla izah edilmiş, prosedur və funksiya altproqramları, massivlər, coxluqlar, fayllar, obyektlər haqqında məlumat verilmişdir. İkinci fəsildə həmçinin göstəricilər, modullar, standart prosedur və funksiyalar, dilin qrafiki imkanları mövzuları verilmişdir. Qeyd edək ki, müəlliflər izah etdikləri mövzuları sadə və geniş oxucu kütləsinin başa düşəcəyi dillə şərh etməyə çalışmışlar və ümüd edirlər ki, təkcə tələbələr deyil, geniş oxucu kütləsi, xüsusilə proqramlaşdırmanın əsaslarını öyrənmək istəyən hər bir şəxs bu kitabdan özü üçün maraqlı informasiya əldə edə biləcək. Fəsil 1 Kompüterlərin texniki-proqram təminatı 8 BU FƏSİLDƏ ♦ Kompüterlər və onların inkişaf tarixi ♦ Kompüterlərin təsnifatı ♦ Masaüstü fərdi kompüterin tərkib hissələri ♦ Alqoritm anlayışı, alqoritmin əsas xassələri, tipləri və təsvir üsulları. ♦ Kompüterlərin proqram təminatı ♦ Alqoritmik dillər ♦ Kompüter şəbəkələri 9 1.1 Kompüterl ər və onların inkişaf tarixi Kompüterlər müvafiq proqram təminatı vasitəsilə rəqəmli informasiyanın yaradılmasını, emal edilməsini, etibarlı saxlanılmasını və operativ mübadiləsini təmin edən universal qurğudur. Başqa sözlə, kompüterlər informasiya ilə işləmək üçün nəzərdə tutulmuş proqramla idarə olunan elektron qurğu- lardır. Kompüterlərin yaradılması və istehsalı ilə müasir sivilizasiyanın ən mühüm nailiyyətlərindən biri hesab olunan kompüter texnologiyası meydana gəlmişdir. Kompüter texnologiyası öz növbəsində bəşər tarixində analoqu olmayan böyük sürətlə inkişaf edərək, elmi-texniki, iqtisadi tərəqqinin, ictimai-siyasi münasibətlərin inkişafetdirici qüvvəsinə çevrilmişdir. Məhz onun sayəsində cəmiyyət öz inkişafında yeni mərhələ hesab olunan – informasiyalaşmış vətəndaş cəmiyyəti quruculuğuna qədəm qoymuşdur. Kompüter texnologiyası informasiyalaşmış vətəndaş cəmiyyətinin əsas göstəricisi olan qlobal informasiya mühitinin yaradılmasında, informasiyanın əmtəəyə çevrilməsində, informasiya və bilik bazarının yaradılmasında və inkişafında, təhsil sisteminin təkmilləşməsində, beynəlxalq, milli və regional səviyyədə informasiya mübadiləsi sistemlərinin imkanlarının genişlənməsi hesabına cəmiyyətin peşə və ümumi mədəniyyət səviyyəsinin artmasında aparıcı rol oynayır. İlk kompüterlər böyük həcmli və yüksək dəqiqlik tələb edən hesablamalar aparmaq, hesablama proseslərini avtomatlaşdırmaq zərurətindən yaradılmışdır 1 . Onların isteh- salından yetmiş ilə yaxın vaxt keçməsinə baxmayaraq, bu müddət ərzində kompüterlərin istehsalı cox böyük kəmiyyət və keyfiyyət dəyişikliyinə məruz qalmışdır. Kompüterlər böyük həcmli, xidmət üçün çoxsaylı yüksək ixtisaslı işçi heyəti tələb edən və yalnız hesablama əməliyyatı aparmağa qadir olan, 1 Kompüter sözü ingilis dilindən tərcümədə hesablayıcı deməkdir. 10 istehsalı və istismarı böyük xərc tələb edən “lampalı nəhənglərdən” kiçik ölçülü, kütləvi istehsal edilən, maya dəyəri az, insan fəaliyyətinin bütün sahələrinə nüfuz etmiş bir “əmək alətinə” çevrilmişdir. Kompüterlərin sürəti, böyük həcmli informasiyaları qəbul etmək, saxlamaq və emal etmək qabiliyyəti kəskin surətdə yüksəlmiş, onlar istifadəçi ilə əlverişli ünsiyyət, kommunikasiya xidməti, özünü diaqnostika, nasazlıqların aradan qaldırılması, optik obrazların və insan nitqinin tanınması, multimedia və s. imkanlar əldə etmişlər. Kompüterlərin əsas iş prinsipləri XX əsrin 40-cı illərində Amerika alimləri Con Fon Neyman, Q.Qoldsteyn və A.Beris tərəfindən verilmişdir. Həmin prinsiplər 1946-cı ildə ABŞ-ın Pensilvaniya ştatında Con Mokli və Presper Ekkertin rəhbərliyi altında ENIAC 1 adlı universal kompüterin yara- dılması ilə həyata keçirilmişdir. Məhz həmin tarix kompüterlərin yaranma tarixi hesab olunur. Lakin, qeyd etmək lazımdır ki, bir sıra ədəbiyyatlarda ilk kompüterin 1943-cü ildə məhşur alim Allan Turinqin rəhbərliyi altında Böyük Britaniyada yaradıldığı və ikinci dünya müharibəsində alman məxfi məlumatlarının “oxunması” üçün istifadə edilən «Collos» kompüterinin olması iddia olunur. Lakin əksər alimlər «Collos» kompüterinin texniki imkanlarının zəif olması səbəbindən onu yalnız kompüter yaradılmasında atılan önəmli addımlardan biri hesab edərək, “kompüter erasının” məhz ENIAC kompüterilə başlandığını qəbul edirlər. Kompüterlər sürətli təkamül yolu keçmişlər və bu gün də təkmilləşməkdə davam etməkdədirlər. Kompüterlərin təkamülü beş mərhələ ilə xarakterizə olunur: I nəsil kompüterlərin istehsal olunması. Bu mərhələ ENIAC kompüterinin yaradılması ilə başlayır və 1946-1958-ci illəri əhatə edir. Birinci nəsil kompüterlərin element bazası çoxsaylı elektron lampalar idi. Onlar elmi-texniki məsələlərin həlli üçün istifadə olunurdu. Həddən artıq baha olduğundan 1 Electronic Numerical Integrator and Computer Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|