Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. Kütləvilik xassəsi.
- 4. Nəticəlilik və sonluluq xassəsi.
- Blokun təsviri Blokun adı Başlanğıc/son blok Hesablama və ya əməliyyat bloku
45 Alqoritmlər çox rəngarəng olsalar da, onların hamısı aşağıdakı ümumi xassələrə malikdir: 1. Diskretlilik xassəsi. Hər bir alqoritm məsələnin həll prosesini sadə addımların yerinə yetirilməsi ardıcıllığı şəklində ifadə edir və hər bir addımın yerinə yetirilməsi üçün sonlu zaman fasiləsi tələb olunur, yəni başlanğıc verilənlərlə icra olunan hesabi və məntiqi əməliyyatların yerinə yetirilməsi və nəticənin alınması zamana görə diskret yerinə yetirilir. 2. Müəyyənlik xassəsi. Hər bir alqoritm dəqiq, birqiymətli olmalıdır. Bu xassəyə əsasən alqoritm yerinə yetirildikdə istifadəçinin və onun istifadə etdiyi kompüterdən asılı olmayaraq eyni nəticə əldə edilməlidir. 3. Kütləvilik xassəsi. Müəyyən sinif məsələnin həlli üçün qurulmuş alqoritm bu sinfə aid olan yalnız başlanğıc qiymətləri ilə fərqlənən bütün məsələlərin həllini təmin etməlidir. Məsələn, 0 2 = + + c bx ax kvadrat tənliyi üçün qurulmuş alqoritm a,b, c – nin ixtiyari qiymətləri üçün məsələni həll edir. 4. Nəticəlilik və sonluluq xassəsi. Alqoritm sonlu sayda addımdan sonra başa çatmalı və verilmiş məsələnin həlli tapılmalıdır. Alqoritm aşğıdakı üsullarla təsvir olunur: • Sözlə • Blok-sxemlə • Alqoritmik dillə • Qrafalarla Alqoritmlərin ən sadə təsvir forması təbii dillə - sözlə yazılış formasıdır. Alqoritmin mahiyyətinin izahını vermək üçün bu üsul çox əlverişli olur. Məsələn, verilmiş iki A və B ədədlərindən böyük olanının tapılması alqoritmini sözlə ifadə edək: 1. A ədədindən B ədədini çıxın. 2. Nəticədə mənfi qiymət alınarsa, B ədədinin böyük olmasını bildirin. 46 3. Müsbət qiymət alınarsa, A ədədinin böyük olmasını bildirin. 4. Sıfır alınarsa, hər iki ədədin bərabər olduğunu bildirin. Alqoritmi əyani təsvir etmək üçün onu blok-sxem şəklində vermək məsləhətdir. Bu təsvir forması sözlə yazılışa nisbətən daha yığcam və dəqiqdir. Blok-sxem blok adlanan aşağıdakı standart həndəsi fiqurlardan ibarət olur: Blokun təsviri Blokun adı Başlanğıc/son blok Hesablama və ya əməliyyat bloku Daxiletmə bloku Dövr bloku Altproqram bloku Çap bloku Fayl bloku Səhifələrarası birləşdirici 47 Hər bir blokda alqoritmin konkret bir və ya eyni tipli bir neçə əmrini təsvir etmək olar. Bloklar bir-birilə şaquli və ya üfüqi xətlərlə və ya oxlarla əlaqələndirilir. Şaquli xəttlər üçün istiqamət olaraq yuxarıdan - aşağıya, üfüqi xəttlər üçün isə soldan- sağa qəbul olunmuşdur. Blok-sxemi Proqram Sənədlərinin Vahid Standartı əsasında tərtib edilməlidir. Məsələn, bu standarta əsasən hesablama və ya əməliyyat blokunun minimal eni 10 mm olmalı, bir blok-sxemdə verilən eyniadlı blokların ölçüləri eyni olmalıdır. Məntiqi blok istisna olmaqla digər bloklardan yalnız bir xət və ya ox çıxa bilər 1 . Məntiqi blokdan isə iki xətt və ya ox çıxmalıdır. Blok - sxem bir səhifəyə sığışmadıqda səhifələrarası birləşdirici vasitəsilə blok-sxemi növbəti səhifədən davam etdirmək olar. Səhifələrarası birləşdiricidə birləşdirci xəttin və ya oxun haradan haraya istiqamətləndirildiyini göstərmək lazımdır. Alqoritmin alqoritmik dillə təsvir üsulu onun kompüterdə icrası üçün tərtib olunur. Alqoritmin belə yazılışı – kompüter üçün proqram adlanır. Alqoritmlər xətti, budaqlanan və dövrü struktura malik ola bilər: Heç bir mərhələsi buraxılmadan və təkrarlanmadan, bütün mərhələləri tam ardıcıllıqla yerinə yetirilən alqoritmə xətti alqoritm deyilir. Məsələn, Ücbucağın sahəsinin hesablanması məsələsinin alqoritmi xətti alqoritmidir. 1 Lakin bir neçə ox girə bilər. 48 Qoyulmuş şərtdən asılı olaraq alqoritm məsələnin həlli variantlarından birini seçməyə imkan verirsə, belə alqoritmə budaqlanan alqoritm deyilir. Budaqlanmadan iki halda istifadə olunur: 1. Alqoritmdə elə addımlar olur ki, müəyyən şərtdən asılı olaraq onları buraxmaq lazım gəldikdə; 2. Müəyyən şərtdən asılı olaraq alqoritim müəyyən əməliyyatlardan birini yerinə yetirdikdə. Blok-sxemdə budaqlanma şərti məntiqi blokla göstərilir və ondan iki ox çıxır: "hə" oxu şərt ödəndikdə, "yox" oxu isə şərt ödənmədikdə yerinə yetiriləcək bloku müəyyən edir. Məsələn, kvadrat tənliyin həqiqi kökünün hesablanması alqoritmi budaqlanan alqoritmdir. S=a*b S Başla a, b Son Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|