Azad Mətbuatın Ölüm-Dirim Mübarizəsi
Yüklə 1,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zümrüd Məmmədova
- Fərahim İlqaroğlu
- Fəsil 2: Qanundan istifadə etməklə ifadə azadlığının boğulması
- İnformasiya azadlığının məhdudlaşdırılması
2012-ci ili Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu 14 Amma sonra fotoaparatda pozulmamış şəkillərin qalmasını əsas gətirərək, onu yenidən saxlayıblar və fotoşəkillər pozulduqdan sonra o sərbəst buraxılıb.
Oktyabrın 17-də müstəqil jurnalist Zümrüd Məmmədova respublika hərbi prokurorluğu qarşısında peşə fəaliyyətini yerinə yetirərkən təzyiqə məruz qalıb. Jurnalistin dediklərinə görə, hərbi xidmət zamanı qeyri-döyüş şəraitində vəfat etmiş əsgər İsmayıl İbayevin anası İradə İbayeva hərbi prokuror Xanlar Vəliyevin qəbuluna düşmək üçün müraciət edib, amma ona icazə verilməyib, nəticədə əsgər anası kobudluqla üzləşib. Jurnalist bildirib ki, o, baş verən hadisəni telefonla çəkməyə başlayan zaman prokurorluğun binasından çıxan bir əsgər onun üstünə şığıyaraq ona zərbələr endirib və telefonu əlindən almağa çalışıb. Hücum edən şəxs jurnalisti təpiklə vurmağa başlayanda oradan keçən şəxslər və əsgərin valideynləri köməyə gəliblər və nəticədə əsgər qaçıb binaya daxil olub. Z. Məmmədova məsələ ilə bağlı DİN qaynar xəti olan “102” xidmətinə də məlumat verildiyini, sonradan isə hadisə ilə bağlı ərizəsinin alınması və tibbi ekspertizadan keçməsi üçün polisə dəvət olunduğunu bildirib.
Noyabrın 17-də (Milli Dirçəliş Günündə) Bakının mərkəzində icazəsiz aksiyalar zamanı tətbiq edilən cərimələrin artırılmasına etiraz olaraq müxalifətin təşkil etdiyi aksiya polis tərəfindən zorakılıqla dağıdıldı. Polis jurnalistlərə qarşı da kobud rəftar etdi. Aksiya zamanı “Yeni Müsavat” qəzetinin əməkdaşı Fərahim İlqaroğlu, “Turan” informasiya agentliyinin əməkdaşı Etimad Budaqov, “Media forum” saytının əməkdaşı Amid Süleymanov və RATİ əməkdaşı Rasim Əliyev aksiyanı işıqlandırarkən polis təzyiqinə məruz qalıb. Polis əməkdaşları əyinlərində ”PRESS” yazılmış gödəkcələrin olmağına baxmayaraq jurnalistlərə təpik və yumruq zərbələri endiriblər. Polis digər jurnalistlərin də işləməsinə ciddi maneçilik törədib, onlara qarşı kobudluq edib.
2012-ci ili Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu 15
azadlığının boğulması
İnsan hüquqları ilə bağlı olan beynəlxalq müqavilələrə qoşularkən Azərbaycan dövlətinin üzərinə götürdüyü öhdəliklərdə, həmçinin yerli qanunvericilikdə ifadə azadlığını qorumaq və ona hörmət etmək nəzərdə tutulsa da, əməldə ölkə hakimiyyəti bu hüquqa hörmət etmir. Əksinə, hökumət qanundan tənqidçiləri və dissidentləri susdurmaq üçün istifadə edir. Bəzi qanunlar, məsələn diffamasiyanın cinayət əməli hesab olunması haqqında müddəalar media ictimaiyyəti arasında qorxu hissi yaratmaqla ölkədə özünü senzura hallarının artmasına səbəb olur. Digər qanunlardan da tənqidçi jurnalistləri, bloggerləri və fəalları cəzalandırmaq üçün siyasi üsulla istifadə olunur- bununla bağlı həbslər barədə hesabatın üçüncü fəslində geniş məlumat verilir.
Azərbaycanın hüquq sistemi kontinental Avropa hüquq sisteminin sovet kommunist hüquq sistemindən qalma müəyyən elementlərlə sintez olunmuş formasıdır. Post kommunist dönəmdə Azərbaycanın azad iqtisadiyyata, plüralist siyasi sistemə, insan haqlarının qorunmasına yönəlik addımların atılmasına baxmayaraq bu hüquq sistemi köhnə ənənələrini qoruyub saxlamaqda davam etməkdədir. Qanunun aliliyinin olmaması səbəbindən vətəndaşların siyasi və mülki hüquqlarını sərbəst şəkildə həyata keçirmələrini təmin edən effektiv mexanizmlər yoxdur.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası 1995-ci ildə qəbul edilib. Ona sonrakı dövrlərdə (2002-ci və 2009-cu illərdə) iki dəfə referendum yolu ilə dəyişikliklər edilib. 1 Konstitusiya vətəndaşların insan haqlarını və fundamental azadlıqları, o cümlədən fikir və söz azadlığını (maddə 47), sərbəst toplaşmaq azadlığını (maddə 49), informasiya əldə etmək hüququnu (maddə 50), və birləşmək azadlığını (58) qoruyur.
Konstitusiyanın 12-ci maddəsi insan hüquqlarının təmin edilməsini dövlətin ali məqsədi olduğunu bəyan edir və əlavə edir ki, “Bu Konstitusiyada sadalanan insan və vətəndaş hüquqları və azadlıqları Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə uyğun tətbiq edilir.”
2012-ci ildə qanunvericiliyə ifadə və məlumat azadlığı məhdudlaşdıran dəyişikliklər edilmişdir. Sərbəst toplaşma haqqında qanunvericiliyə də ifadə azadlığına təsir edəcək mürtəce dəyişikliklər edilmişdir.
2005-ci ildə Azərbaycan BMT-nin Korrupsiyaya qarşı Konvensiyasını 2 ratifikasiya etmiş, bununla da dövlət idarəçiliyində şəffaflığın artırılması üçün tədbirlər görmək öhdəliyini qəbul etmişdir.
Azərbaycan Açıq Hökumət Tərəfdaşlığına (AHT) üzv dövlətdir- 2012-ci ilin sentyabrında AHT üzrə milli fəaliyyət planı qəbul edilmişdir 3 . Bu kontekstdə öhdəliklərinə əməl etmək əvəzinə, Azərbaycan hökuməti “İnformasiya Əldə Etmək haqqında”, “Hüquqi Şəxslərin Dövlət Qeydiyyatı və Dövlət reyestri haqqında” və “Kommersiya Sirri haqqında” qanunlara bir sıra dəyişikliklər qəbul etmişdir. İyulun 6-da prezident İlham Əliyev parlamentin 12 iyun tarixində qəbul etdiyi hüquqi şəxslər barəsində informasiyaya çatımlılığı məhdudlaşdıran qanunvericilik dəyişikliklərini imzaladı. Şəffaflıq tərəfdarı olan şəxslər tərəfindən ciddi tənqidlə qarşılanan bu dəyişikliklər kommersiya hüquqi şəxslərin rəhbərləri, onların nizamnamə kapitalındakı payı və digər oxşar məlumatlara cəmiyyətin çatımlılığını məhdudlaşdırdı. Əlavələr oktyabr ayında qüvvəyə mindi. “İnformasiya əldə etmək haqqında” qanuna edilmiş dəyişikliklərə görə isə, informasiyanın əldə edilməsinə o şərtlə icazə verilir ki, bu, Azərbaycan Respublikasının siyasi, iqtisadi, hərbi, maliyyə-kredit
1 http://bit.ly/Ya42Ta 2 http://bit.ly/129qvDx 3 http://bit.ly/SG9l97 Yüklə 1,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|