Azer-dili 5s Derslik 2016 Layout 1
Yüklə 3,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qılman İlkin 1.
- SÖZ EHTİYATI acığı tutmaq – рассердиться SÖZLÜK
- LEYLƏK Rəsul Rza 11.
- SÖZLÜK yazbaşı – ранняя весна SÖZ EHTİYATI özünü yetirmək – успеть Çap üçün deyil Çap üçün deyil
- Çap üçün deyil Çap üçün deyil
Nənənin sözləri Nur lanın xoşuna gəl mə di. Atasına da acığı tutdu: “Başqa yer yoxdur ki, evi gərək elə orada tiksinlər...” O, bütün günü pən cə rənin qabağından çəkil mədi . Ata və ana leylək teztez uçub gedir və bir azdan dimdiklər ində yem qayıdırdılar. Onlar yuvanın qırağında oturan kimi üç dənə qırmızı dimdik onlara tərəf uzanır və ağızlarını açırdılar. Balalarını yedirdikdən sonra leyləklər yenə uçub gedirdilər. Nurlan fikirləşirdi ki, bəs yuvaları uçuru landan sonra onlar balalarını harada yemləyəcəklər? Axşam işdən qayıdan atası oğlunu çox qüssəli gördü ... Qılman İlkin 1. Nurlanın əhvalının pozulmasına səbəb nə idi? Mətnin məzmununa əsasən fikirlərinizi əsaslandırın. 2. Nurlan necə oğlandır? Onu xarakterizə edən sözlər seçin və cüm lələrdə işlədərək yazın. 3. Siz mətni necə davam etdirərdiniz? Variantlarınızı təqdim edin. 4. Mətnə aid birbirinizə hansı sualları vermək istərdiniz? Sualları təqdimat formasında hazırlayın və səsləndirin. 5. Cümlələri mətndəki məzmuna uyğun olaraq ardıcıl sıralayın: 1) Nurlan evdəkilərdən küsmüşdü. 2) Leyləklər teztez uçub gedir və dimdiklərində yem qayıdırdılar. 3) İki hündür ağacın yerində təzə ev tikməyə hazırlaşırdılar. 4) Ağacın başında leylək yuvası var idi. 5) Ananın vacib işi olduğu üçün mətbəxə keçdi. 6. Mətndə altından xətt çəkilmiş sözü aşağıdakılardan hansı ilə əvəz etsək, məna də yişməz? Fikrinizi əsaslandırın. a) yalvardı b) şikayət etdi c) deyindi d) acıqlandı 95 SÖZLÜK'>SÖZ EHTİYATI acığı tutmaq – рассердиться SÖZLÜK leylək – аист vacib – важный gileylənmək – жаловаться dimdik – клюв qüssəli – грустный Çap üçün deyil Çap üçün deyil BUNLARI BİLİRSİNİZMİ? Dilimizdə elə sözlər də var ki, əşyaların miqdarını və ya sırasını bildirmək üçün işlədilir. Məsələn: dörd kitab, üçüncü cərgə, yüz ağac, əllinci səhifə... Əşyanın miqdarını və ya sırasını bildirən sözlər say adlanır. Saylar neçə?, nə qədər?, neçənci? suallarından birinə cavab verir. Nümunələrdən gördüyünüz kimi, saylar aid olduğu sözdən əvvəl işlənir. 7. Verilmiş sayları sözlə yazın. 7, 8, 9, 20, 50, 56, 80, 115, 1926, 2013 8. 14853 sayını ifadə etmək üçün neçə sözdən istifadə edilir? Həmin sayı sözlə yazın. a) 4 b) 5 c) 6 ç) 7 9. Mətndə qırmızı rəngdə verilmiş sözləri hansı sözlərlə əvəz edə bilərsiniz? Cümlələri tapdığınız sözlərlə yenidən oxuyun və rus dilinə tərcümə edin. 10. Necə bilirsiniz, mətndə göy rəngdə verilmiş sözlərin kökündəki son samit niyə “y” samitinə keçməmişdir? Fikirlərinizi əsaslandıra bilər si niz mi? LEYLƏK Rəsul Rza 11. Leyləyin xarici görünüşünü dəftərinizdə təsvir edin. Təsvirinizdə əlamət bildirən sözlərdən istifadə edin: KÖMƏKÇİ: quyruq, gödək, ayaq, dimdik, upuzun, ağ, qara, uzun, böyük, xeyirli, tək, gəzmək 12. Biz leyləyə hansı fəsildə daha çox rast gəlirik? 96 Leylək qışa qalmadı; köçdü isti ellərə. Yazbaşı yenə döndü , özünü ilk baharın bayramına yetirdi. Uzaquzaq , uşaqlara hədiyyə – leylək nağıl gətirdi. Şaqşaq dodaqlı leylək! Uzun ayaqlı leylək! Yuvan səni gözləyir, uçub getsən də hara. Ancaq ... Ancaq nağılın qəmlidirsə, leyləyim, danışma uşaqlara! SÖZLÜK yazbaşı – ранняя весна SÖZ EHTİYATI özünü yetirmək – успеть Çap üçün deyil Çap üçün deyil 13. Yazılışı ilə tələffüzü fərqlənən sözləri şeirdən seçib yazın. Onların qarşısında tələffüz şəklini göstərin. 14. Aşağıdakı birləşmələri tərcümə edin və cümlədə işlədərək yazın: длинноногий аист, длинный клюв, полезная птица, пустое гнездо, короткий хвост 15. Köçəri quşlar haqqında məlumat toplayın və yoldaşlarınıza çatdırın. 16. Leyləyin xarici görünüşünün təsviri verilmiş cümlələri şeirdən tapıb səsləndirin. 17. Aşağıdakı cümlələri Azərbaycan dilinə tərcümə edin və dəftərinizə yazın. Yazarkən sayların orfoqrafiyasına fikir verin. 1) Весной в свои гнезда вернулись два аиста. 2) Один из них об новил старое гнездо. 3) У них появились четыре птенца. 4) Трое детей решили помочь птицам. 5) Через каждые два дня они прино сили корм. 6) Дети организовали группу помощи птицам из девяти человек. 18. Aşağıdakı misralarda qırmızı hərflərlə verilmiş söz hansı sayı bildirir? Xeyirli quşdur leylək Dənlənir çöllərdə tək . a) 1 b) çox c) 2 19. Şeirdəki sarı boşluqda hansı sözü yazmaq lazımdır? a) ellərdən b) kəndlərdən c) şəhərlərdən d) ölkələrdən 20. Şeirdə qırmızı rəngdə verilmiş sözü başqa hansı sözlə əvəz etsəniz, məna dəyişməz? § 21. LEYLƏK YUVASI 2ci hissə Ertəsi gün atası yemək fasiləsində evə gəlmişdi. Gedəndə Nurlanı da özü ilə apardı. İş yerinə çatanda iki nəfər gənc fəhlə əllərində mişar atanı göz ləyirdilər. – Hə, hazırsınız? – atası soruşdu. – Biz çoxdan hazırıq, səni gözləyirik. Atası kranına qalxdı. Bir azdan kranın çalovunu lap aşağı endirdi. Əl lərində mişar olan fəhlələr çalova oturdular və atası onları yuxarı qaldırdı. Əvvəlcə fəhlələr yuvanın yerləşdiyi budaqları altdan mişarladılar. 97 Çap üçün deyil Çap üçün deyil Yüklə 3,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|