Azərba yca n mġLLĠ elm lər akadem ġyasi a. Bakixanov adina tarġX Ġnstġtutu
Yüklə 5,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
258
problemin i "tələm-tələsik qaydada" həll etmək mü mkün deyildi. Ona görə də əmək "qəhrəmanları"nı irəli çəkmək zəru rəti meydana gəldi. Beləliklə, ölkədə Aleksey Staxanovun Donbasda əmək rekordları ilə meydana gələn küt ləvi istehsalat yenilikçiləri hərəkatı baĢlandı. Staxanov hərəkatı yeni texn ikanı öyrənmək, yüksək əmək məhsuldarlığ ı uğrunda ümu mxalq hərəkat ını geniĢləndirmək məqsədilə əhəmiyyətli idi. Mərkəz Staxanov hərəkatının xalq təsərrüfatının bütün sahələrində yayılmasına xüsusi səy göstərirdi. "Pravda" qəzeti 1935-ci il 10 o ktyabr tarixli nömrəsinin "Staxanov hərəkatını təĢkil etmək lazımd ır" adlı baĢ məqaləsində yazırdı: "Sosialist əməy inin yüksək məhsuldarlığ ı uğrunda staxanovçular hərəkatını təĢkil etmək lazımdır. Bunu iĢgüzarlıq la, əzmlə, hər gün, boĢboğazlığa və zahiri gurultuya yol vemədən etmək lazımd ır. Hər bir partiya və həmkarlar Ġttifaqı təĢkilatının baĢlıca vəzifəsi indi bundan ibarətdir". "Pravda" hələ ilin əvvəlindən Azərbaycan neft sənayesində olan geriliyin aradan qaldırılmasında yenilikçilər hərəkatın ın həlledici əhəmiyyətinə diqqəti cəlb edərək yazırdı: "Staxanovçular hərəkatının Bakı və Qro znı neft sahələrin i əhatə etməsi mütləq lazımd ır. Məh z bu hərəkat elə b ir baĢlanğıc olar ki, bunun yardımı ilə bakılılar və qroznılılar neft sənayesini yenidən xalq təsərrüfatının qabaqcıl sahəsinə çıxara bilərlər" 27 .
tanıĢ olmaq üçün qabaqcıl neftçilərdən ġiĢkanov, Nəcəfov, Mehrabov, Tümenko, Parfyonov Donbasa göndərildi 28 . Həmin ilin noyabr ayında Bakıda neft sənayesi staxanovçularının Ümu mbakı toplanıĢı keçirildi və burada staxanovçular Zaxar Parfyonov, Ġsmayıl M ikay ıl, Mixa il ġiĢkanov çıxıĢ edərək, konkret fakt larla Staxanov üsulunun əməkdə yüksək göstəricilər əldə etməyə, əmək məhsuldarlığın ı artırmağa imkan verməsindən danıĢdılar. Toplantı bütün Ġttifaq neftçilərin i bu hərəkata qoĢulmağa çağırdı. Staxanov hərəkatı neft sənayesi fəhlələrinin texniki təlimin in geniĢlənməsinə səbəb oldu. Əzizbəyov neft trestində 1318 nəfər dövlət texn iki imtahanından keçdi. Lakin Staxanov hərəkatının neft sənayesində zəif artması mər kəzi narahat edirdi, hətta ÜĠK(b) M K Plenumu (21-25 dekab 1935-ci il) bunu vurğulayıb diqqət mərkəzinə çəkmiĢdi. 1936-c ilə kimi respublika neft sənayesində 4300 staxanovçu var idi, bu ara bütün fəhlələrin ü mu mi sayının 15,5 faizini təĢkil edird i 29 . Staxanov hərəkatı respublika xalq təsərrüfatının digər sahələrində də geriləy ird i. 1935-ci ildə altı min nəfərə yaxın fəhləsi olan Bakı dəmir yol qovĢağını əsas müəssisələrində Staxanov hərəkatı ilə cəmi 180 nəfər əhatə olunmuĢdu 30 .
259
Bütün ölkədə olduğu kimi, A zərbaycanda da zəhmətkeĢlərin əmək fəallığ ının artması bir ço x hallarda yaranmıĢ əlveriĢli iĢ Ģəraiti və istehsal texn ikasın ın təkmilləĢdirilməsi və ondan səmərəli istifadə edilməsi ilə yox, bu və ya digər siyasi hadisələrlə və yaxud rəhbərliyin göstəriĢləri ilə uzlaĢdırılırd ı. Məsələn, 1936-cı ildə Gəncə toxuculuq ko mb inatında SSRĠ-n in Yeni Konstitusiyası layihəsinin müzakirəsi zaman ı 250 nəfərlik dörd Staxanov briqadası təĢkil edilmiĢdi. Gəncə yağ-piy ko mb inatında isə SSRĠ yeyinti sənayesi xalq ko missarı A.Mikoyanın 1936-c ı il fevra lın 11-də göndərdiyi teleqra m əsasında, məhz onun təyin etdiyi gündə - fevralın 12-də Staxanov dekadası keçirilməsinə baĢlandı 31 . Sta xanov ili adlanan 1936-c ı ildə Azə rbaycanda Staxanov hərəkatı partiya, həmkarlar Ġttifaqı və ko mso mol təĢkilatların ın gərgin fəaliyyəti nəticəsində ayrı-ayrı adamların rekord larından kütləvi hərəkata çevrilird i. Məhz bu ildən neft sənayesində və eləcə də sənayenin digər sahələrində Staxanov növbələri, günləri, beĢgünlükləri, ongünlükləri, iy irmigünlükləri, ay lıq ları və i.a. kimi yüksək məhsuldar formalardan istifadə olunurdu. Azərbaycan neft sənayesində ilk dəfə Staxanov növbəsi Qaraçuxu r mədənin in 2-ci qazıma qrupunda tətbiq olunmuĢdu. Staxanov beĢgünlüyü keçirilməsin in isə ilk təĢəbbüsçüsü Ġliç bu xtası mədəninin kollektivi idi. Ġliç buxtası fəhlələri 1936-cı il yanvarın 18-də Len inin xatirəsinin yad edilməsi Ģərəfinə yanvar ayının 22-26-da bütün Azərbaycan neft sənayesində Staxanov beĢgünlüyünün keçirilməsin i təklif etmiĢdilər. Ġliç bu xtasının fəhlələri Staxanov beĢgünlüyündə gündəlik neft hasilatın ı 440-500 tona qədər artırır, qazıma plan ını isə hər gün 150-200 faiz ödəyirdilər 32 .
adlı baĢ məqalədə tək-tək staxanovçularm rekordlarına yüksək qiy mət verilərək, beĢgünlüyün daha böyük əhəmiyyətə malik o lması göstərilird i 33 .
staxanovçuların sayı üç dəfə artaraq 13 min nəfərə çatırd ı 34 . Neft sənayesində bütöv mədən və zavodlarda, trestlərdə Staxanov ongünlüyü, iyirmigünlüyü keçirilird i ki, bu da artıq yenilikçilər hərəkatın ın geniĢ yayıldığı böyük kollektiv lərdə Staxanov üsulunun tətbiqi demək idi. 1936-c ı il fevra l ayın ın 9-dan 19-də k neftayırma zavodlarında Sta xanov ongünlüyü keçirilirdi. 1936-c ı il iyunun 25-29-da Moskvada SSRĠ Ağır Sənaye Xa lq Ko missarlığı yanında ġura fəaliyyətə baĢladı. ġuranın iĢində daĢ kömür, neft, metallurg iya və maĢınqayırma sənayesinin adlı-sanlı adamları, professorlar, mühəndislər iĢtirak edirdilər.
Yüklə 5,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|