Azərba yca n mġLLĠ elm lər akadem ġyasi a. Bakixanov adina tarġX Ġnstġtutu
Yüklə 5,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan zəhmətkeĢlərinin beynəlxalq əlaqələri.
361
1941-c i ilin fevralında çağırılmıĢ XVIII Ümu mittifaq partiya konfransı sənayenin və nəqliyyatın inkiĢafı məsələlə rin i mü zakirə edərək, ölkəni daha ço x təmin etmək məqsədilə partiya təĢkilatları qarĢısında neft planını yerinə yetirməyi sürətləndirmə k üçün bütün qüvvələri səfərbər etmə k tələbini qoydu 94 . Azərbaycanın fəhlə sinfi, onun qabaqcıl dəstəsi olan neftçilər müdafiə sənayesinin ehtiyaclarını təmin etmək üçün əllərindən gələn hər Ģeyi etdilər. Hərbi dairələrdə, o cümlədən Zaqafqaziya dairəsində gərgin hərbi- təĢkilati və tədris-döyüĢ iĢləri görü lürdü. O dövrün ən vacib tədbirlərindən biri yerli milli hissələrin yenidən təĢkili oldu. ÜĠK(b)P və SSRĠ XKġ-nin 1938-ci il martın 7-də qəbul etdiyi qərarla və SSRĠ XMK həmin il aprelin 16-da verdiyi əmrlə Qızıl orduda hərbi hissələrin ko mplektləĢdirilməsi üçün vahid sistem yaradıld ı. Bu, respublikalarda milli hərbi hissələrin ləğv olunması demə k idi. Lakin sonralar bu səhv h esab edildi və müharibənin gediĢində milli hərbi hissələr yaradıldı. 1938-ci il mayın 5-dən iyunun 1-nə qədər Zaqafqaziya hərbi dairəsi ərazi prinsipi nəzərə alın madan yenidən quruldu 95 . KeçmiĢ Azərbaycan diviziyası 77-c i piyada diviziyası adlandı. Həmin vaxtdan orduya çağırılmıĢ azərbaycanlılar qulluq keçmək üçün təkcə 77-ci d iviziyaya deyil, Qızıl ordunun baĢqa diviziyalarına da göndərilirdilər. Div iziyaların, həmçinin digər hərbi hissələrin hazırlan ması döyüĢ bölgələrinə olduqca yaxın Ģəraitdə həyata keçirilirdi. 1940-cı ildə Zaqafqaziya hərbi Dairəsi Hərbi ġurasın ın keçird iyi baxıĢlarda 77-ci diviziya taktiki hazırlıq cəhətdən yaxĢı nəticələr nü mayiĢ etdird i 96 .
kadrların, həmçinin azərbaycanlı ko mandirlərin hazırlan masına ciddi fikir verilirdi. Respublikada qırmızı ko mandirlərin əsas hazırlay ıcısı Serqo Orconikid ze adına piyada məktəbi id i. 30-cu illər ərzində o, 779 gənc qırmızı ko mandir bura xmıĢdı. Onların sırasında Böyük Vətən müharibəsində ĢöhrətlənmiĢ, tank qoĢunları general-mayoru, iki dəfə Sovet Ġttifaqı Qəhrəman ı H.Aslanov, general-mayor A.Abbasov, qvardiya polkovnikləri H.Z.Hüseynov və A.F.Vəzirov, podpolkovnik, Sovet Ġttifaqı Qəhrəmanı Z.M.Bünyadov və baĢqaları olmuĢdular. Ən vacib və təxirəsalın maz vəzifələrdən biri hava hücumundan müdafiəni gücləndirmə k id i. 1940-cı ildə müəssisələrdə və yaĢayıĢ evlərində yerli hava hücumuna və yanğına qarĢı sanitar dəstələri yaradıldı. Rayon və Ģəhərlər miqyasında ardıcıl o laraq həyəcan siqnalları verilib hazırlıq məĢqləri keçirilird i. Hava hücumundan müdafiəni gücləndirməy in döyüĢ tələbinə uyğun olaraq zenitçi ko mandirlər hazırlamaq üçün Bakıda xüsusi zenit -artilleriya məktəbi yarad ıld ı 98 .
362
Bakıda neft sənayesində yanğına qarĢı mübarizə xid məti yaxĢılaĢdırıldı, mədənlərdə könüllü yanğın cəmiyyətlərinin ö zəkləri təĢkil edildi. Azərbaycan zəhmətkeĢlərinin beynəlxalq əlaqələri. Müharibə ərəfəsindəki mü rəkkəb beynəlxalq Ģəraitdə Azərbaycan zəh mətkeĢlə ri özlərinin xarici ölkə xalq ları ilə əlaqələrini saxlamağı davam etdirird ilər. "Dəmir hasar" siyasətinin həyata keçirilməsilə bağlı bir ço x səbəblər, həmçinin qonĢu Türkiyə, Ġran və digər ġərq ölkələrinin hakim dairələrinin siyasəti nəticəsində Azərbaycanın həmin ölkələrlə əlaqələri zəifləmiĢ, seyrəkləĢmiĢdi. Bununla bərabər Sovet Azərbaycanının zəhmətkeĢləri həmiĢə baĢqa xarici ölkələrin xalq ları ilə ənənəvi əlaqələr saxlamağa çalıĢ mıĢ, bu ölkələ rin xalq larının qabaqcıl qüvvələri ilə həmrəy liy ini b ild irmiĢdi. 1938-ci ildə Azərbaycanda BĠKT (Beynəlxalq Ġnqilabçılara Kö mək TəĢkilatı) günü ispan fəhlələrinə kö məyi gücləndirmək əlaməti ilə qeyd olunmuĢdu. 1938-ci ilin may ında Bakıya gəlmiĢ ispan fəhlələrin in nümayəndələri, Ġspaniya xalqına faĢist irt icasına qarĢı mübarizədə kö məyə görə bakılıla ra öz təĢəkkürlərini bildirmiĢdilə r 99 . Azərbaycan BĠKT-i antifaĢist mübarizədə və beynəlxalq həmrəy liy in in kiĢafında xeyli iĢ görmüĢdü. FaĢizm qurbanları ilə həmrəylik formalarından biri onların adına zərbə briqadalarının yaradılması idi. 1938-1940-cı illərdə respublikanın sənaye müəssisələri və kolxo zlarında E.Telman ın, K.Setkinin və R.Lüksemburqun və b. Ģərəfinə zərbə briqadaları yaradılmıĢdı 100
. Azərbaycan BIKT-i xarici ölkələrin siyasi dustaqlarına kö mək etmiĢdi. O, dekabrda Bo lqarıstan həbsxanasına məktub göndərmiĢ Santyaqo (Portuqaliya), Anqalt (A lmaniya) həbsxanalarındakı dus taqları himayəyə götürmüĢ, himayədarlıq etdikləri Ġtaliya, Bo lqarıstan, PolĢa dustaqlarına yardım göndərmiĢdi 101 .
və maddi kö mək yolu ilə himayəsində olan dustaqxanalarla əlaqə saxlamağı qərara almıĢdı 102 .
Lenin rayonunun (indiki Sabunçu) BĠKT -i Ġtaliya, Alman iya, Yaponiya və Ġspaniyanın dörd dustaqxanası ilə əlaqə yaradaraq, onların dustaqlarına maddi və mənəvi kö mək etmiĢdi 103
. 1940-c ı il ma rtın 8-də Azərbaycan BĠKT -i "Kap italın dustaqlarına kö məyi gücləndirmək haqqında" xüsusi qərar qəbul etdi 104
. Bu, respublika zəh mətkeĢləri tərəfindən müdafiə olundu. Qərar barədə məlu mat almıĢ Xan lar (indiki Göygöl), Xaçmaz, VartaĢen (indiki Oğu z), Göyçay və baĢqa rayonların zəh mətkeĢləri b ildird ilə r ki, onla r yeni qüvvə ilə xarici siyasi dustaqlara kö mə k Yüklə 5,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|