Azerbaijani

#$!

!

9. Onlayn !fad" Azadlı#ı  

 

 

Media  ictimaiyy!ti  arasında  hiss  olunan  d!rin  pessimizm  bloqçu  v!  internet  mediası  üçün 

yazan dig!rl!rinin ölçülü enerjisi v! üstün ruh yüks!kliyi il! nisb!t!n tarazla"mı"dır. 

 

Dinamik Bloq M"kanı   

 

Missiyanın müsahibl!ri t!r!find!n missiyaya t!qdim olunan r!q!ml!rd! müxt!liflik olmu"dur. 

R!smi  r!q!ml!r!  !sas!n  !halinin  üçd!  birinin  (2.5  milyon  n!f!r)  internet!  çıxı"ı  vardır. 

#nternet Forumunun r!hb!ri Osman Gündüzün dedikl!rin! !sas!n daha çox real olan r!q!m 

!halinin  27  faizidir  ki,  bunun  da  90  faizinin  internet!  çıxı"ı  sad!c!  telefon  x!tti  il!  qo"ulma 

vasit!sil! mümkündür. Az!rbaycanın daha çox internet istifad!çil!rinin ya"adı$ı "!h!rl!ri il! 

daha  z!if  !laq!si  olan  regionları  arasında  ciddi  bir  bo"luq  vardır.  Az!rbaycanın  rayonları 

arasında  !laq!  z!if  oldu$undan,  "!h!r  v!  k!nd  yerl!rinin  !halisi  arasında  r!q!msal  bölgü 

çox geni"dir. 

 

Bloq  m!kanı  son  üç  ild!  k!skin  sur!td!  geni"l!nmi"dir.  Sad!c!  bir  neç!  yüzünün 

Az!rbaycanın  bloq  m!kanında  t!sir!  malik  olmasına  baxmayaraq  on  minl!rl!  bloqçuların 

f!al olması bar!d! m!lumatlar var.  

 

2010-cu  ilin  10  –  12  sentyabr  tarixl!ri  arasında  missiya  tamamlandıqdan  sonra  Bloqsfer 

2010,  Bloqçuların  Forumu  t!"kil  olunmu"du.  Bu  son  üç  ild!  Az!rbaycanın  bloq  m!kanında 

inki"afın  zirv!si  kimi  v!  ya  yeni  bir  ba"lan$ıc  kimi  görülür.

37

  Elnur  K!lbizad!nin  dedikl!rin! 

!sas!n  bu  t!dbird!  t!xmin!n  50  bloqçu  i"tirak  etmi"  v!  t!dbir  bloqçular,  yeni  media 

müt!x!ssisl!ri v! dig!r #nternet müt!x!ssisl!ri üçün, eyni zamanda ictimaiyy!t kimi mü!yy!n 

olunmaq  v!  öz  !laq!l!rini  möhk!ml!ndirm!k  üçün  s!naye  v!  v!t!nda"  c!miyy!tinin 

nümay!nd!l!ri  üçün  yax"ı  bir  imkan  rolunu  oynamı"dır.  R!hb!r  orqanların  nümay!nd!l!ri 

d!  t!dbird!  i"tirak  etmi"l!r.  B!zi  bloqçular  forum  müdd!tind!  h!bs!  alınmı"  iki  bloqçu 

bar!d!  m!s!l!  qaldırılmamasından  "ikay!t  etmi",  lakin  dig!rl!ri  izah  etmi"l!r  ki,  bloq 

f!aliyy!tinin sosial aspektl!ri siyasi probleml!rd!n daha üstün olmu"dur.  

 

Canlı Onlayn Media  

 

Obyektiv TV v! ANTV v! Kanal 13 kimi #nternet televiziya stansiyaları da daxil olmaqla canlı 

v! inki"af ed!n onlayn medianın ümidverici sübutları vardır. Hesabat verm!k,  kampaniya v! 

ya m!lumat verm!k üçün r!q!msal mediadan istifad! ed!nl!r g!l!c!k üçün müsb!t stimul 

ver!n optimizm nümayi" etdirirl!r. G!ncl!r internetin potensialının 2.0 !l! keçirmi"l!r. Tac.az 

kimi  !n  çox  m!"hur  olan  internet  "!b!k!l!rinin  b!zil!ri  Az!rbaycan  g!ncliyin!  uy$un  olan 

probleml!r!  cavab  verm!y!  ba"lamı"lar.  Havaodsutorpag.com,  open.az,  contact.az,  v! 

irfs.az  kimi  "!b!k!l!rin  d!  maraqlı  auditoriyası  var.  Facebook  "!b!k!sinin  indi  ölk!d! 

t!xmin!n 170.000 istifad!çisi vardır ki, bunların da !ks!riyy!tini 18 – 30 ya"lı insanlar t!"kil 

edir.  Missiya  üçün  müsahib!  alınan  bloqçuların  m!lumatlarına  !sas!n  baxmayaraq  ki, 

#randa  ba"  ver!n  “Ya"ıl  #nqilab”  bu  "!b!k!nin  Az!rbaycanda  daha  çox  tanınmasına  "!rait 

yaratmı"dır, Twitter daha az m!"hurdur.  

 

%n!n!vi media vasit!l!ri hökum!tin n!zar!ti altında oldu$u v! ya r!hb!r orqanlar t!r!find!n 

t!zyiq! m!ruz qaldıqları halda onlayn media bo"luqları doldurmu" v! hal-hazırda ba" ver!n 

hadis!l!rin maraqlı t!svirini t!min etm!y! nail olmu"dur.  

 

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

37

http://elnurkelbizadeh.azeriblog.com/2010/09/15/bloqosfer-2010-azerbaycana-ne-verdi

 

---

#%!

!

2009-cu  ild!  Dövl!t  Neft  Akademiyasında  ba"  ver!n  silahlı  basqın  zamanı  yeni  medianın 

reaksiyası  !n!n!vi  mediadan  daha  üstün  olmu"du.  Hadis!nin  videoları  silahlı  basqından 

d!rhal sonra yayınlanmı" v! m!lumatların yenil!nm!si davamlı t!min olunmu"du. Bu hadis! 

onlayn  media  v!  bloqçular  üçün  dönü"  nöqt!si  v!  düzgün  m!lumatın  t!min  olunmasında 

onların töhf!l!rini göst!rm!l!ri üçün imkan rolunu oynamı"dı.  

 

Özünün  8-ci  açılı"ında  Az!rbaycanın  C!bh!  X!tti  Klubu  2010-cu  ilin  May  ayında  Turan 

#nformasiya Agentliyi v! Obyektiv TV t!r!find!n layih! üçün video ekranla"dırmı"dır. Bu bir 

neç! m!rk!zi regionlarda (Sabirabad, #mi"li v! Kürd!mir) Kür çayının da"masından sonrakı 

da$ıntıları  göst!rirdi.  Videoda  da"qının  t!sirin!  m!ruz  qalanlara  yardım  t!min  etm!k  üçün 

n!z!rd!  tutulan  s!lahiyy!tli  orqanlar  arasında  rü"v!txorluq  !ks  olunmu"du.  Yerli  r!smil!r 

b!rpa  t!dbirl!ri  üçün  Dövl!t  t!r!find!n  ayrılmı"  maddi  v!saitin  !ks!r  v!  ya  bir  hiss!sini 

saxlamaqla günahlandırılmı"lar.  

 

Yeni  medianın  h!ssas  v!ziyy!tl!ri  n!  q!d!r  !ks  ed!  bil!c!yi  v!  senzuranın  h!dl!rini 

sıxı"dıraca$ı  v!  eyni  zamanda  qalan  dig!r  media  v!  c!miyy!tin  s!m!r!si  üçün  n!  q!d!r 

u$urlu olaca$ını gözl!m!k qalır.  

 

#nternet  eyni  zamanda  radio  v!  ya  televiziya  kanallarına  yol  tapa  bilm!y!n  v!  ya 

rü"v!txorluq  v!  t!hqirl!r  bar!d!  t!qsirl!ndirm!l!rini  çatdırmaq  üçün  öz  etiraz  s!sl!rini 

ucaltmaq m!qs!di il! müxalif!t t!r!find!n istifad! olunmaqla ölk!d! mobilizasiya vasit!sin! 

çevrilmi"dir.  M!s!l!n,  yük  avtomobilinin  sürücüsü  N!qliyyat  Nazirliyinin  i"çil!ri  t!r!find!n 

döyülmü"dür.  Yoldan  keç!n  bir  "!xs  bunu  videoya  ç!k!r!k  YouTube  "!b!k!sind! 

yayınlamı"dır.  Bir  çox  n!"rl!r  sonradan  bununla  !laq!dar  m!qal!l!r  çıxarmı"dır.  Eyni 

zamanda  Adnan  Hacızad!  v!  Emin  Millinin  azadlı$a  buraxılmasına  ça$ırı"  üçün  onlayn 

"!b!k!l!rd! video müraci!tl!r dövr edir.  

 

Az!rbaycan,  Erm!nistan  v!  Gürcüstan  bloqçuları  arasında  b!zi  onlayn  dialoqlar  ba" 

vermi"dir.  2010-cu  ilin  sentyabr  ayının  20-d!n  22-!  q!d!r  Budape"td!  t!"kil  olunan 

Beyn!lxalq  konfransda  çıxı"  ed!n  bir  bloqçunun  dedikl!rin!  gör!  !g!r  Az!rbaycandakı 

bloqçuların  ba"ına  n!  is!  m!nfi  bir  hadis!  g!l!rs!  Erm!nistan  v!  Gürcüstan  kimi  qon"u 

ölk!l!r bundan nümun! götür!c!kl!r.

38

 

 

Qar"ıda g!l!n 2010-cu ilin noyabr parlament seçkil!ri il! !laq!dar #lqar M!mm!dov

39

 v! ya 

qrup  üzvl!ri  artıq  400-d!n  çox  olan  v!kil  Erkin  Q!dirli  kimi  siyasi  analitikl!r  v!  potensial 

namiz!dl!r  olan  siyasi  xadiml!r  t!r!find!n  yaradılmı"  b!zi  Facebook  qrupları  v!  s!hif!l!ri 

meydana  çıxmı"dır.

40

  Media  plüralizminin  olmama$ı  v!  siyasi  müxalif!t  üzvl!ri  t!r!find!n 

mediaya  giri"  probleml!ri  il!,  onlayn  v!  sosial  media  hökum!t  t!nqidçil!rin!  özl!rini  ifad! 

etm!k üçün yeni imkanlar t!min ed! bil!r. 

 

Facebook  eyni  zamanda  seçkil!r  dövründ!  n!zar!tçi  rolunu  oynaya  bil!r.  2010-cu  ilin  20 

sentyabrında V!t!nda" C!miyy!ti Namin! yerli yardım v! m!sl!h!t m!rk!zi seçki gününd! 

könüllü mü"ahid!çil!ri ça$ırmaq üçün Facebook s!hif!si yaratmı"lar.

41

  

 

Özünü senzura 

 

Missiya t!r!find!n müsahib! aparılmı" bir çox bloqçuların optimizmin! baxmayaraq internet 

"!b!k!sinin m!zmunu üçün özünü t!nqid d! probleml!rd!n biridir. Adnan Hacızad! v! Emin 

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

38

 

https://sites.google.com/a/pressatgoogle.com/internet-at-liberty-2010/

!

39

 

http://www.facebook.com/group.php?gid=135421166488943

!

40

 

http://www.facebook.com/group.php?gid=132385643466167&ref=ts

!

41

 

http://www.facebook.com/event.php?eid=159803137367707&index=1

 

!

---