53
Göstərici
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Ġlk dəfə sağlamlıq imkanları məhdud
hesab
edilən 18 yaĢadək uĢaqların
sayı (min nəfər)
6.2 5.8 8.5 8.8 8.9 11.2 7.9 10.1
Ġlk dəfə əlil hesab edilən 18 və yuxarı
yaĢda olan Ģəxslərin sayı (min nəfər)
18.5 20.4 20.8 22.7 38.6 31.0 27.0 31.8
Mənbə.Statistika.gov.az
Əlilərin həyat keyfiyətini yüksəltmək üçün onların potensialından istifadə
dəmühüm rol oynayır. MDB dövlətləri arasında ilk dəfə olaraq Azərbaycanda
əlillərin yaradıcılıq sərgi-müsabiqələri təĢkil edilmiĢ və onlann sənət əsərləri bu
sərgilərdə böyük uğurla nümayiĢ etdirilmiĢdir.
Bu cür islahatlar səyəsində əlil vətəndaĢlar ında həyatda hər hansı bir məqsədinə
çatması daha doğrusu cata bilməsi fikrini yaradır, və o psixi rahatlıq tapır. Digər
fərdlərdən heç də seçilmədiyini hiss elətdirir.
1996-cı ildə respublikamızda ölkənin bütün əlil idmançı lannı özündə birləĢdirən
Parolimpiya Komitəsi yaradılmıĢ və əlillərin müxtəlif idman, beynəlxalq
turnirlərdə, eləcə də ABġ-da keçirilmiĢ Parolimpiya oyunlannda da iĢtirakı tə'min
edilmiĢdir.
Ölkədə açılan Paraolimpiya Federasiyası minlərlə əlil vətəndaĢlarımızın həyatını al
rəngə boyamıĢdır. Minlərlə əlil soydaĢımız öz gücünü, bacarığını ölkəyə, hətta
dünyaya göstərmiĢdir. Misal olaraq 1980 ci il 3 mart doğumlu Ġlham Əzizağa oğlu
Zəkiyev. O cəbhə bölgəsində 1999-cu ildə snayperlə baĢından vurularaq görmə
qabiliyyətini itirmiĢ və bundan sonra cüdo ilə ciddi Ģəkildə məĢğul olmağa
baĢlamıĢdır. O paraolimpiyalı cüdoçudur. Ikiqat Paraolimpiya oyunları çempionu ,
ikiqat dünya çempiyonudur.
Son illər ilk dəfə olaraq daha bir məsələ öz həllini tapmıĢdır. Respublika
Prezidentinin birbaĢa rəhbərliyi ilə Qarabağ və 20 Yanvar əlilləri üçün minik
54
maĢınlarının alınmasından ötrü zəruri vəsait aynlmıĢ, görülmüĢ tədbirlər
nəticəsində əlilərə yüzlərlə «OKA» markalı minik maĢını verilmiĢdir. Bu tədbirlər
hazırda da davam etdirilir. Əhalinin əlil üzvləri üçün nəzərdə tutulan pensyalarda
artımlar tətbiq edilir.
Cədvəl 2.3.4. Əliliyə görə, pensia alanların sayı
2011
2012
2013
2014
2015 2016
Əlilliyə görə
325
332
338
349
366
375
Mənbə.Statistika.gov.az
Ölkədə aparılan sosial-iqtisadi islahatların həyat səviyyəsini yüksəltməsi üçün
onun məĢğulluq sisteminin inkiĢafı ilə sıx bağlı olmalı, insan ehtiyatlannın
inkiĢafına və Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında əks olunmuĢ
vətəndaĢların
əmək
hüquqlarının
təmin
edilməsinə
yönəldilməlidir.
Respublikada aparılan torpaq islahattan kənd rayonlannda fermer təsərrüfatının
yaradılmasını və inkiĢafını, habelə bu sahədə məĢğulluğun təmin olunmasını zəruri
edir. Azərbaycan Respublikası üçün son zamanlar böyük əhəmiyyət kəsb edən
əmək miqrasiyasının tənzimlənməsinə və inkiĢafına yönəldilmiĢ beynəlxalq
standartlara əsaslanan hüquqi bazanın və idarəetmə sisteminin yaradılması
miqrasiya sahəsində dövlət siyasətinin əsasını təĢkil etməlidir.
MəĢğulluq siyasətinin inkiĢafı kadrların peĢə hazırlığı və yenidən hazırlıq
keçməsi sistemində dəyiĢikliklərdən asılıdır. Xatırlamalıyıq ki, islahatlann həyata
keçirilməsi birdəfəlik akt deyil. Həyat nə qədər davam edirsə islahatlar da bir o
qədər davam edəcəkdir.
55
Bütün mərhələlərdə həyata keçirilən sosial-iqtisadi islahatlar əhalinin
vəziyyətinin get-gedə yaxĢılaĢması ilə müĢayiət olunmalıdır. Bu sosial-iqtisadi
islahatlar qarĢısında duran ilkin və ən ali məqsəddir.
Bu ali məqsədə müvəffəq olmaq üçün biz islahatlann mexanizminə hərtərəfli
yiyələnməli, onlann sosial-iqtisadi mahiyyətinə dərindən bələd olmalıyıq.
Bildiyimiz kimi 1994-cü ildən bu günə kimi ölkəmizdə həyata ələrin keçirilən neft
strategiyasının uğurlu nəticəsi kimi ölkəmizdəki xarici neft Ģorkətləri ilə birgə
karbohidrogen ehtiyyatlarının irimiqyaslı istismarı və nəqli reallaĢdırılır. Bunun
nəticəsi kimi isə Azərbaycanın dünyanın enerji təminatında xüsusi çəkisi və strateji
əhəmiyyəti vaxt irəlilədikcə artır. Təqribən 16 ildir ki, “ Azəri-Çıraq-GünəĢli”
layihəsində iĢtirak edənlər “ məfəət nefti”ndən gəlir əldə edir.
Ümummili lider olan Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanan neft strategiyasının
əsas məqsədlərindən biri də ölkədə olan karbohidrogenin xarici Ģirkətlərlə birgə
istismar edərək, əldə olunan gəlirlərin toplanaraq çoxaldılması və səmərəli idarə
edilməsi, bu vəsaitin qabaqcıl sahələrin inkiĢafına, uğur əldə edəcək, sosial-iqtisadi
cəhətdən əhəmiyyətli layihələrin reallaĢdırılmasına, bunun nəticəsi əhalinin həyat
keyfiyyətinin yüksəldilməsinə yönləndirilməsini təmin etmək üçün 1999-cu il 29
dekabr tarixli sərəncamı ilə Dövlət Neft Fondu yaradılmıĢdır. Mənfəət neftindən
əldə olunan gəlirlə ölkədə iqtisadiyyatın inkiĢafına, bəzi infrostruktur layihələrin
reallaĢdırılması istiqamətində irimiqyaslı tədbirlər reaııaĢdırılır.
Azərbaycan Dövlət Neft Fondu hesabına Ġnvestisiya ġirkətinin nizamnamə kapitalı
formalaĢdırılmıĢ, Heydər Əliyev adına Bakı-Tiblisi-Ceyhan Əsas Ixrac Boru
Kəməri, Qaçqınların və məcburi köçkünlərin sosial-məiĢət və məskunlaĢma
probleminin həlli üzrə tədbirlər, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin çəkilməsi,
suvarma sistemi olan Samur-AbĢeronun yenidən qurma iĢləri və sair həyata
keçirilmiĢdir.
Bu il də Dövlət Neft Fondundan məcburi köçkünlərin və qaçqınların sosial-məiĢət
və məskunlaĢma probleminin həlli tədbirlərin üçün 90 milyon manat, Bakı –
Tiblis- Qars dəmir yolu proekti üçün 137 621 70 manat pul ayrılmıĢdır. Bu dəmir