Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının professoru, tarix
Yüklə 1,94 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İsrafil İsmayılov, Azərbaycan Moskva uğrunda döyüşlərdə, B, 1991 (rus dilində); Azərbaycanlıların 11 dünya müharibəsində iştirakı, B
- GENERAL-LEYTENANTLAR
bolşeviklər bu xidməti bilərəkdən qiymətləndirmədilər. Xalqımızın bu cahanşümül xidmətinə hələ də beynəlxalq sə viyyədə layiqli qiymət verilməmişdir. Bu xidmət üçün Azərbaycan xalqına böyük bir abidə ucaldılmalıdır. Bu abidə ansamblında kimyaçı alim Yusif Məmmədəliyevin mü haribənin qələbəsini təmin etmək naminə hərbi təyyarələr üçün yüksək oktanlı yanacaq yaratma üzrə etdiyi ixtiraların da geniş şərhi verilməlidir. Görkəmli kimyaçı alim Yusif Məmmədəliyev mühari bənin ilk aylarında Sovet hərbi təyyarələrini yüksək key fiyyətli (oktanlı) yanacaqla (benzolu propilenlə zənginləş dirmək yolu ilə) təmin edilməsinə nail olaraq öz elmi kəşfi ilə faşizm üzərində qələbədə misilsiz xidmət göstərmişdir. Böyük Vətən müharibəsi illərində Azərbaycanda siya si fikrin inkişafında en böyük xidmət sahibi filosof, profes sor Heydər Hüseynov olmuşdur. Həmin illərdə o, «Faşist cəlladlarının fəlsəfəsi» (1942), «Azərbaycan ziyalıları Vətən müharibəsi günlərində» (1943) adlı əsərlərini nəşr etdirdi. Onun redaksiyası ilə «Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi»nin 1 və II cildləri (1943-1944), «Azərbaycan tarixinin qısa oçerki» (1945), «Azərbaycanca-rusca lüğət» (1941) çapdan çıxdı. 1940-1945-ci illərdə SSRİ Elimlər Akademiyasının Azərbaycan filialının rəyasət hey’əti sədrinin müavini olan Heydər Hüseynov az sonra filialın sədri seçilmişdi. Azərbaycan ziyalılarının II dünya müharibəsi illərində geniş fəaliyyəti müəllifin digər əsərlərində ətraflı şərh edilmişdir'.
İkinci dünya müharibəsinin ən ağır və uzunmüddətli mərhələsi olan Böyük Vətən müharibəsi mövzusu, eləcə də xalqımızın tarixən yetişdirdiyi generallar və admirallar haq qında da oxucuya məlumat verməyi tələb edir. Bu arzuya uyğun olaraq müəllif Azərbaycanlılar içəri sindən son iki əsrdə yetişmiş 100 nəfərdən çox generalın və admiralm adlarını və soyadlarını, dünyasım dəyişmişlərin isə həm də yaşadıqları illər haqqında məlumatı oxucuya tə qdim edir. Azərbaycan xanlıqlarını XIX əsrdə Rusiya təsirində saxlamaq üçün Rusiya çarları bu xanlıqları idarə edən xanla rın bir hissəsinə general rütbələri vermişdir. Məsələn, Qara bağ hakimi İbrahimxelil xana general-leytenant, Şəki hakimi Cəfərqulu xana general-leytenant, Qarabağlı Məmmədhəsən ağaya, Mehdiqulu xana, Cəfərqulu ağaya general-mayor rütbələri verilmişdir. Böyük vətən müharibəsi illərində Azərbaycanlı zabit lər içərisindən on nəfərdən çoxuna general-mayor hərbi rüt bəsi verildi. XX əsrin 70-ci illərində Rusiyada xidmət edən azər baycanlı generallardan T.Ağahüseynov, H.Rəsubəyov və V. Bərşadlı, vitse-admiral H.Qasımbəyov Azərbaycanda xid mətə dəvəti qəbul edərək, respublikaya gəldilər. Müəllifin 1997-ci illərdə nəşr etdirdiyi «Dünya azər baycanlıları XX əsrdə» adlı kitabında ilk dəfə olaraq Azər baycan generalları və admirallarınm siyahısı verilmişdir. Müəllif bundan sonra da bu mövzu üzərində işini davam et dirmiş və oxucuya təkdim edilən yeni tərkib daha genişdir.
GENERAL-POLKOVNİKLƏR 1.
Abbasov Namik Rəşid oğlu 2.
Ağahüseynov Tofiq Yaqub oğlu 3.
Əbiyev Səfər Axundbala oğlu 4.
Mehmandarov Səməd bəy Sadıq bəy oğlu (1857-1931) 5.
Usubov Ramil İdris oğlu GENERAL-LEYTENANTLAR 6.
Ağayev Fərəc bəy (1811-1891) 7.
Bakıxanov Cəfərqulu ağa (1799-1867) 8.
Bərşadlı Saleh Əyyub oğlu 9.
Qasımov Əbülfəz Əsədulla oğlu 10. Ərəblinski Balakişi Əlibəy oğlu (1828-1902) 11. Kərimov Kərim Abbasəli oğlu 12. Məmmədov Məmməd İsmayıl oğlu 13. Naxçıvanski İsmayıl xan Əhsən xan oğlu (1819-1908) 14. Naxçıvanski Hüseyin xan Kəlbəli xan oğlu (1863- 1919) 15. Rəsulbəyov Hüseyn Cümşüd oğlu (1917-1984) 16. Heydərov Arif Nəzər oğlu (1926-1978) 17. Sadıxov Nurəddin Sadıx oğlu 18. Xoyski İskəndər xan (yaşadığı illər haqqında dəqiq məlumat yoxdur) 19. Şıxlinski Əliağa İsmayıl oğlu (1863-1943) 20. Yusifzadə Ziya Məmmədiyə oğlu 60 GENERAL-MAYORLAR 21.
Abbasov Akim Əli oğlu (1911-1992) 22. Avşarov Ağası bəy (Peterburqda 1897-1902-ci illərdə süvari məktəbinin rəisi olmuşdur, yaşadığı illər haq qında dəqiq məlumat yoxdur) 23. Ağabeyzadə Məmmədsadıx İsmayıl oğlu (1865-1944). 24. Ağalarov Həsən bəy (1812-?) 25. Ağayev Fərəc bəy (dəqiq məlumat yoxdur) 26. Aslanov Həzi Əhəd oğlu (1910-1945) 27. Bakıxanov Həsən ağa Cəfərqulu oğlu (dəqiq məlumat yoxdur) 28.
Əbilov Mahmud Əbdulrza oğlu (1898-1972) 29. Əliyev Heydər Əli Rza oğlü 30. Əliyev Məhərrəm Abış oğlu 31. Əliyarbəyov Tərlan Abdulla oğlu (1892-1956) 32. Əzizbəyov Əzizağa Məşədi oğlu (1903-1966) 33. Ərəblinski Balakişi boy Əlibəy oğlu (dəqiq məlumat yoxdur) 34.
Ələkbərov Xanlar Səfər oğlu 35.
Əsədov Məhəmməd Nəbi oğlu (1941-1991) 36.
Əhmədov İbrahim Seyfulla oğlu (1927-1997) 37. Əfəndiyev Süleyman bəy Süleyman oğlu (1864-1919) 38. Bağırov Məmmədbağır Hadi oğlu (1901-1946) 39. Bayramov Mikayıl Bahadur oğlu 40. Bunyatov Teymur Nağdalı oğlu (1911-1974) 41.
Vəzirov Qambay Məhəmməd oğlu (1899-1937) 42.
Vəkilov İbrahim ağa Paşa oğlu (1854-1936) 43.
Vəzirov Firudin bəy (1850-1925) 44. Vəliyev Cəfər Cəbrayıl oğlu 45. Qayıbov İsmət İsmayıl oğlu (1942-1991) 46.
Quliyev Elçin İsaağa oğlu 47.
Quliyev Yaqub Allahqulu oğlu (1900-1942) 48. Quliyev Murtuz Heydər oğlu (1920-1978) 61 Yüklə 1,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|