Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının professoru, tarix

49.  Zamanov Abbas Məmmədtağı oğlu (1924-1988)

50.  Zeynalov Hacıbaba Məmməd oğlu (1906-1969)

51.  İsayev Mürsəl Memmədhəsən oğlu

52.  İsmayıl  bəy  (Qutqaşmli)  Nəsrullah  Sultan  oğlu  (1806-

1869)

53.  İsrafilov Sərdar Qurban oğlu

54.  Yadigarov Həsən bəy İsrafil oğlu (1854-1934)

55.  Kazımov Səlahəddin Həsən oğlu (1920-1978)

56.  Maqsudov Oktay Maqsud oğlu

57.  Məlikyekanov Cavad bəy Rza oğlu (?-1942)

58.  Məmmədov Hüseyn Mürsəl oğlu (1906-1974)

59.  Məmmədov Kamil İsmayıl oğİu

60.  Məmmədov Xəlil Məmməd oğlu (1916-1992)

61.  Naxçıvanski  Ehsan xan  Kəlbalı  xan  oğlu  (dəqiq məlu­

mat yoxdur)

62.  Naxçıvanski Kəlbalı xan (7-1823)

63.  Naxçıvanski Cəmşid Cəfərqulu oğlu (1895-1938)

64.  Nəsirov Mustafa Cəfər oğlu

65.  Novruzlu Cahangir Yusif oğlu (1894-1958)

66.  Novruzov Abbasəli Ramazan oğlu

67.  Nuriyev Mustafa Qurban oğlu (1923-1982)

68.  Rzayev Zaur Zədir oğlu

69.  Rzayev Dadaş Qərib oğlu

70.  Rəsulov Rəsul İslam oğlu

71.  Rəfıbəyov Səməd bəy Məşədi bəy oğlu (1892-1980)

72.  Rüstəmov Əmir Məmməd oğlu

73.  Səlimov Həbib bəy Hacı Yusif oğlu (7-1920)

74.  Seyidov Tofiq Mirzə oğlu

75.  Sultanov Xosrov bəy Paşa bəy oğlu (1879-1941)

76.  Talışinski- Nağıyev Vaqif (dəqiq melumat yoxdur)

11.  Talışxanov Əsəd bəy (7-1919)

78.  Talışxanov Mirkazım xan Mirəli  xan oğlu (1855-1938)

79.  Haşımbəyov Əliyar bəy Mehdi oğlu (1856-1920)

80.  Həmidov Məmmedşərif Həbibulla oğlu (1917-1969)

62

81.  Heybətov (Züvanov) Heybət Heybət oğlu (1898-1959)

82. 

Hüseynov Bahadur Məmmədqulu oğlu

83. 

Hüseynov Firudin Rəsul oğlu

84. 

Usubov İbrahim ağa (1872-1920)

85. 

Xalıqov Əbdül  Süleyman oğlu (1916-1994)

86. 

Xaspoladov Əjdər Mahmud oğlu (1900-1986)

87. 

Xəlilov  İnayət Hidayət oğlu

88. 

Şıxlinski  Cavad bəy Məmmədağa oğlu (1875-1959)

ADMİRALLAR

89. 

Aslanbəyov  İbrahim  bəy  Allahvcrdi  oğlu -   vitse  admi­

ral  (1822-1900)

90. 

Qasımbəyov  Həmid Həbib oğlu -  vitse admiral

91. 

Cavadov  Cəlil  Məmmədəli  oğlu  -   kontr-admiral

(1916-1980)

92. 

Hüseynov  Eduard  Qəzənfər  oğlu  -   kontr-admiral

(1938-2000)

93.  Əskərov Rafiq  Hacı  oğlu  kontr-admiral

94. 

Hüseynov Tofiq  Yaqub oğlu -   kontr-admiral

Görkəmli  mühacir  Hüseyn  Baykaranın  «Azər­

baycanın  istiqlal  mübarizəsi  tarixi»  (İstanbul,  1975, 

Bakı,  1992)  kitabında  (səh.256-257)  1918-1919-cu  il­

lərdə  Azərbaycan  Xalq  Cümhuriyyəti  ordusunda  xid­

mət  etmiş  aşağıdakı  azərbaycanlı  generalların  adları 

çəkilir:

95. 

Qaytabaşı Əbdül Həmid bəy Şərif bəy oğlu (7-1920)

96. 

Əmənulla Mirzə Qacar (1862-1937)

97. 

General  Əmir Kazım Mirzə Qacar (1853-1920)

Cənubi  Azərbaycan  Milli  hökumətinin  xalq  qo­

şunlarında  1946-cı  ildə  aşağıdakı  generallar  xidmot 

etmişlər:

63

---

98.  Məmmədzadə  Cəfər  (Kavian)  -   Cənubi  Azerbaycan 

xalq qoşunları Naziri

99.  Azər Əbdülrza

100.  Əbülqasım Əzimi

101.  Qulam Yəhya

102.  Mahmud Pənahi

103.  Nəvai Abdini

104.  Mirzə Rəfi Kəbiri.

Qeyd:  Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 2002-ci  il  19 yanvar tarix­

li  fərmanı  ilə  daha  15  nəfərə  general  rütbəsi  verilmişdir:  general  -  

leytenant 7, general-mayor 7 v ə kontr admiral  1  nəfərə.

§5. Müharibədən sonrakı dövrün təzadlı 

siyasi həyatı və 

xalqın siyasi mədəniyyəti

Almaniya  faşizminin  hərbi  qüvvələrinin  darmadağın 

edilməsi  və Böyük Vətən müharibəsində qələbə,  böyük itki­

lərə  və  iqtisadi çətinliklərə  baxmayaraq,  xalqda ruh yüksək­

liyi  yaratmışdı.  Sovet dövlətinin partiya rəhbərliyi  ideoloji iş 

sahəsində  əsas  vəzifəni  bu  məzmunda  formalaşdırdı:  «Öl­

kədə  ideoloji  işi  Vətən  müharibəsində  əldə  edilmiş  böyük 

qələbə səviyyəsinə qaldırmaq  lazımdır».

Bu  sahədə  ilk  tədbir  olaraq  kosmopolitizmə  qarşı  mü­

barizə -  Qərbin burjua mədəniyyətinə müsbət yanaşan ziya­

lıların qərbə sitayişdə ittiham edilməsinə başlandı.  Görkəmli 

ədəbiyyatşünas  prof.  Mikayıl  Rəfıli  Qərb  ədəbiyyatına  alu­

dəçilikdə,  dilçi  alim  professor Ə.Dəmirçizadə  «Kitabi  Dədə 

Qorqud»  dastanım  Azerbaycan dilinin ilk mənbəyi  kimi  qiy­

mətləndirməkdə  ittiham  edildi.  Görkəmli  filosof  akademik 

Heydər  Hüseynov  Şimali  Qafqazın  dağlı  xalqlarının  milli-

64

azadlıq hərəkatına və  Şeyx Şamilin fəaliyyətinə düzgün  qiy­

mət  verməkdə  əsassız  olaraq  ittiham  edildi  və  bu haqsızlıq­

lara dözməyən vətənpərvər alim intihar etdi.

Bütün  bunlar və  buna  oxşar  əsassız  ideoloji  qadağalar 

Azərbaycanın  siyasi  həyatında gərginlik yaratmışdı.  Təxmi­

nən  onillik  bir  dövrü  əhatə  edən  bu  siyasi  gərginlik  əhvali- 

ruhiyyəsinin sonunda SSRİ  rəhbərliyi  daha iki  ideoloji  gərg­

inlikdən  istifadə  etdi.  Xalqımızın  böyük  oğlu  N.Nərima- 

novun  guya  millətçiliyi  haqqında  bir  qədər  zəifləmiş  itti­

hamlar  yenidən  qabardıldı  və  respublikada  Azərbaycan  tari­

xinin  və Azərbaycan  dilinin rolunun guya şişirdilməsinə  qar­

şı  tədbirlər görülməyə  başlandı.  Azerbaycan partiya təşkila­

tında  ideoloji  sahə  üzrə  MK  katibi  V.Səmədovun  əvəzinə 

həmin  vəzifəyə  Moskvada  MK-da  şöbə  müdiri  işləmiş  V. 

Semiçastnı  göndərildi.  O,  Xruşşov-Mikoyan  dəstəsinin  tap­

şırığı  ilə  Azərbaycanı «düzəltməyə» göndərilmişdi.

1941-1945-ci  illər  müharibəsindən  sonrakı  dövrdə 

SSRİ-də  «Sovet  adamı»  anlayışı  insanlara  geniş  aşılanmağa 

banlanmışdı.

Xalqların  siyasi  mədəniyyəti  onlann  hər  birinin  milli 

mədəniyyətinin  tərkib  hissəsi  olmasına  baxmayaraq,  SSRİ 

miqyasında  böyük  ciddiyyətlə  geniş  təbliğ  edilən  «Sovet 

mədəniyyəti»,  «beynəlmiləl  (SSRİ  çərçivəsində)  mədə­

niyyət»,  «çoxmillətli  sovet  mədəniyyəti»  üslubları  ölkənin 

bütün  xalqlarının  beyninə  yeridilərək,  son  nəticə  kimi  «So­

vet adamı» üslubunun  hamı  tərəfindən  həzm  edilməsinə  yö­

nəldilmişdi.

Bu  siyasətə  keçid  hər  şeydən  əvvəl  bütün  idarələrdə 

rəhbər  və  həlledici  vəzifələrdə  əsasən  rusların  və  rusdilli 

ziyalıların  yerləşdirilməsi  vasitəsilə  təmin  edilirdi.  Bütün 

bunlar millətlərdə  (o  cümlədən  Azərbaycan  millətində)  Və­

tən  və  milli  vətənpərvərlik  hissini  kütləşdirmək  məqsədinə 

xidmət  edirdi  və  bu  sahədə  tədbirlər  80-ci  illərin  ortalarına 

qədər davam etdi.

65

---