Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının professoru, tarix
Yüklə 1,94 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əlihəsən Şirvanlı
- Bəxtiyar Vahabzadə. Şəhidlər, Bakı, 1990, s.13. 87 Kfəsil
- HEYDƏR ƏLİYEV § 1. Müstəqilliyin elan olunmasından sonrakı ilk aylarda Azərbaycanda siyasi vəziyyət
- Bu haqda geniş şərh müəllifin əvvəlki əsərlərində verilmişdir: Bax: İ.İsmayılov. Azərbaycanın XX əsrdə dövlətçilik siyasəti məsələləri.
- "Xalq " qozeti, 7 noyabr 1991-ci il. 89
Əzilmiş cəsədlər uzanıb orda Küçələr bomboşdu, bu nə həyatdı, Bax, şəhidlər təkcə oğullar deyil, Qanlı ulduzlar da dənizdə batdı. Almancadan çevirən:
1990-cı ilin 21 yanvarında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri Elmira Qafarova xalqa müraciətlə çıxış etdi və bildirdi ki, Bakıya Hərbi qüvvələr Azərbaycan Res publikası Ali Sovetinin razılığı olmadan yeridilmişdir. Həmin qanlı feeiə günlərində Azerbaycan xalqına baş sağlığı verən yeganə şəxs, Moskvada «göz dustağı» şəraitin də yaşayan Heydər Əliyev oldu. O, yanvarın 21-də (1990) Moskvadakı Azərbaycan nümayəndəliyinə gələrək kəskin bəyanat ilə çıxış etdi və göstərdi ki, M.Qorbaçov hakimiyyə ti tərəfindən Azərbaycan xalqına qarşı açıq təcavüz və qanlı cinayət törədilmişdir. Bakıda törədilmiş bu qanlı faciə Azərbaycan xalqının milli mənlik şüurunu xeyli gücləndirdi. Şəhidlərin dəfnində iştirak edən bir milyonluq dinc insan seli dünyanı heyrətə gətirdi. Yanvar faciəsi şəhidləri 1918-ci ilin mart faciəsi şə hidlərinin dəfn olunduqları dağüstü parkda torpağa tapşırıldı lar.
Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin bu faciə günlərində yazdığı «Şəhidlər» poemasında dövrün siyasi vəziyyəti və xalqımızın siyasi şüurunda əmələ gəlmiş böyük qətiyyət us talıqla göstərilmişdir. Bu isə xalqda yetişməkdə olan müstə qillik ideyasının yaxın zamanda reallaşacağından xəbər ve rirdi. 86
Qəzəbdən köpürüb daşdı millətim. O şənbə gecəsi ürəyindəki Qorxu hasarım aşdı millətim. * * *
... Bu ölüm, bu qırğın dərs olsun bizə Deməyək boş yerə candan keçdilər. Onlar şəhid olub millətimizə Qorxmamaq dərsini təlim keçdilər1. Özlərini bəzən xalq hərəkatının başçıları sifəti ilə qə ləmə verən indiki müxalifət başçıları yanvar faciəsino siyasi qiymət verməkdə heç bir təşəbbüs göstərmədilər. 1990-ci ilin yanvar faciəsinə dövlət miqyasında hüqu qi, siyasi qiymət Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin təklifi ilə 1994-cü ildə Azərbaycan Res publikasının Milli məclisində uzun müzakirələrdən sonra verirdi. Əvvəlki müzakirələrdən fərqli olaraq Milli Məclis öz qərarında 20 yanvar faciəsində Moskva rəhbərliyi ilə ya naşı Azərbaycanın homin dövrdəki partiya rəhbərliyi və Xalq Cəbhəsi başçılarını bu faciənin törədilməsində ittiham etdi.
Prezident Heydər Əliyevin bilavasitə iştirakı ilə Bakı da Dağüstü parkda 20 yanvar şəhidlərinin xatirələrinə 22 metr hündürlüyündə abidə ucaldılmışdır. Yanvar faciəsini nadanlıq səviyyəsində saxtalaşdıran da tapıldı. Fars şovinisti Qulamrza İnsaipur (həqiqətdə isə insafsız) 1990-cı ilin 20 yanvarında Bakıda törədilmiş qanlı faciəni Azərbaycan xalqının guya İrana qovuşmaq istəyi ki mi qələmə verir. Bu səviyyədə siyasi həyasızlıq tarixdə çox az təkrar olunur. Həmin Qulamrza eyni zamanda Azər baycanı İrandan qoparılmış bir ərazi hesab edir. Bəxtiyar Vahabzadə. Şəhidlər, Bakı, 1990, s.13. 87 Kfəsil AZƏRBAYCANIN MÜSTƏQİLLİYİNİN BƏRPASI VƏ MÖHKƏMLƏNDİRİLMƏSİ DÖVRÜNDƏ XALQIN SİYASİ MƏDƏNİYYƏTİ (oktyabr 1991-2001) SSRİ tərkibində olduğu 70 ildə «Azər baycan xalqımızın, millətimizin daxili potensialını hərəkətə gətirərək inkişaf etmiş, böyük nailiyyətlər əldə etmiş və müstəqilliyini elan edərkən böyük iqti sadi və intellektual potensiala malik olmuşdur. Azərbaycanın müstəqil döv ləti onun böyük iqtisadi və intellektual potensialı üzərində qurulubdur». HEYDƏR ƏLİYEV § 1. Müstəqilliyin elan olunmasından sonrakı ilk aylarda Azərbaycanda siyasi vəziyyət SSRİ-nin dağılması şəraitində' digər 12 respublika ki mi Azərbaycan da öz müstəqilliyinə nisbətən yüngül müba rizə yolu ilə nail odldu. 1991-ci ilin 18 oktyabrında Azərbaycan Respublikası-
nın Ali Soveti Azərbaycanın Dövlət Müstəqilliyi haqqında Kosntitusiya Aktı qəbul etdi. Həmin Kosntitusiya Aktı 6 bölmədən və 32 maddədən ibarətdir1. Kosntitusiya Aktının giriş hissəsində Azərbaycan Res publikasının müstəqilliyinin varisliyi xüsusi olaraq qeyd olunmuşdur. Burada deyilir: «Azərbaycan 1806-1808-ci il lərdə və 1920-ci il aprelin 27-28-də Rusiya tərəfindən işğal edilmiş və onun müstəqilliyinə son qoyulmuşdur. Sonralar SSRİ tərkibində 70 il ərzində Azərbaycan Respublikasına qarşı əslində müstəmləkəçilik siyasəti yeridilmiş, onun təbii ehtiyatlan amansızcasına istismar olunmuş və talan edilmiş dir». Daha sonra, Kosntitusiya Aktının giriş hissəsində deyi lir: «Azərbaycan Respublikasının Dövlət müstəqilliyinin bərpası haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 1991-ci il avqustun 30-da qəbul etdiyi Bəyannaməsini rəh bər tutaraq bu Konstitusiya aktını qəbul edir və müstəqil Azərbaycan Respublikasının dövlət quruluşunun, siyasi və iqtisadi quruluşunun əsaslarını təsis edir». Kosntitusiya Aktının 3-cü maddəsində deyilir: «SSRİ- nin təşkili haqqında 1922-ci il 30 dekabr tarixli müqavilənin Azərbaycana aid hissəsi imzalandığı andan etibarsızdır». Burada eləcə də SSRİ-yə münasibət də öz əksini tap mışdır. Sənədin 7-ci maddəsinin əvvəlində deyilir: «SSRİ- nin Azərbaycan Respublikası ərazisindəki bütün daşınar və daşınmaz mülkiyyəti Azərbaycan Respublikasının Dövlət mülkiyyətidir...» Kosntitusiya Aktının 12-ci maddəsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edən bir məsələyə həsr olunmuşdur. Burada deyilir: «Azərbaycan Respublikasının suverenliyi şəriksizdir və onun bütün ərazilərinə şamildir». Kosntitusiya Aktının 14-cü maddəsi də xüsusi əhə miyyət kəsb edən bir məsələyə aydınlıq gətirdi. Burada dey-
Yüklə 1,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|