çətinliklərə baxmayaraq, xalq öz müstəqilliyini davam etdi
rəcək və dünya xalqları ailəsində özünün bərabərhüquqlu
müstəqil dövlətini möhkəmlədərək, inkişaf edəcəkdir.
1993-cü ildə Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyət
qayıtması bu ümüdləri artırdı.
Fəlsəfə elmləri doktoru, professor Ramiz Mehdiyev
Azərbaycan xalqının müstəqillik əldə etdikdən sonrakı on
illik dövrünü aşağıdakı üç mərhələyə bölür;
1992-
1993-cü ilər: kütləvi şüurda aydınlaşma, dərket
mə mərhələsi.
1993-
1995-ci illər :müstəqillik və dövlətçilik şüurunun
qələbəsi mərhləsi
1995-ci ildən sonrakı dövr: tammiqyaslı hüquqi demo
kratik dövlət və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu mərhələsi1
Müstəqillik dövrünn bütün çətinliklərinə baxmayaraq
dünya miqyaslı böyük siyasətçi Heydər Əliyev Azərbaycanı
demokratiyaya sadiq dövlət kimi bütün dünyaya tanıtdı və
Ermənistanın həkim dairələrinin, xüsusilə daşnaqların sepa
ratçılığı və işğalçılıq siyasətinin nəticəsi olaraq Azərbaycan
ərazilərinin 20% işğal edilməsi və bir milyona qədər azər
baycanlı əhalisinin öz doğma yurdlarından vəhşicəsinə qo
vulmalarının səbəbkarı erməni faşizminin tarix qarşısında
cavab verməli olacağını faktlarla sübüt etdi.
Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyev bütün dünyaya
boyan etdi ki, erməni terrorizmi lokal hadisə deyildir. Bu ter
ror çoxşaxəlidir və bəşəriyyətə qarşı yönəlmişdir. İndi hamı
üçün təmamilə aydındır ki, Qafqaz böhranın da yaranmasın
da erməni separatizmi mühüm rol oynamışdır. Erməni sepc-
ratizmi Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində hərbi
əməliyyatlara başladıqdan sonra, Gürcüstanın Ermenistanla
həmsərhəd olan rayonlarında yaşayan ermənilər də ərazi
1
184
Ramiz Mehdiyev. Azərbaycanda müstəqil dövlət quruculuğu təcrü
bəsi: uğurlar,problemlər və perspektivlər, «XXI əsr, Dirçəliş» jurna
lı; iyun, 2001, səh. 20.
iddiaları ilə çıxış etməyə başladılar. Son illərdə ermənilərin
Şimali Qafqaza (xüsusisilə Armavir zonasına) mühacirət
axını geniş miqyas almışdır və bu axın Kuban qazaklarını
narahat etməyə bilməz.
2000-ci ilin 7 sentyabrında Nyu-Yorkda keçirilən mi
nilliyin zirvə toplantısındakı çıxışında prezident Heydər Əli
yev demişdir: «Biz çox çətin dövrdə yaşayırıq, düzgün olma
yan bircə addım vəziyyəti alt-üst edər və keçmişə, faciəli
qayıdışa səbəb ola bilər. Ədalətli və təhlükəsizlik dünya
qaydası yaratmaq üçün çətin yol keçmək lazım gələcək və
biz hamımız bu məqsədə can atmalıyıq. ■.
Təcavüzkarlıqdan, ərazi işğallarından və etnik təmizlə
mələrdən, təcavüzkar separatizmdən və terrorizimdən əzab
çəkən dövlətlər tam hüquqla gözləyirlər ki, Birləşmiş Mil
lətlər Təşkilatı ədalətli sülhün və təhlükəsizliyin bərqərar
edilməsi və BMT nizamnaməsi prinsiplərinin müdafiəsi
üçün maksimum səmərəli tədbirlər görəcəkdir»1.
Bu xəbərdarlıqdan düz bir il sonra, 2001-ci ilin II
sentyabrında dünyanın ən güclü dövləti olan Amerika Bir
ləşmiş Ştatlarının özü genişmiqyaslı terrora məruz qaldı.
Nyu-Yorkda və Vaşinqtonda onmindon çox insanın həlak
olması ilə nəticələnən terror əməliyyatı baş verdi. Həmin
terror hadisəsinin baş verməsi ilə əlaqədar olaraq Azərbay
can prezidenti Heydər Əliyev xüsusi bəyanatla çıxış etdi. Bu
Bəyanatda deyilir: «Terrorçuluğun qorxunc və acı nəticə
lərini öz üzərində dəfələrlə hiss edən Azərbaycan xalqı bu.
gün döst Amerika xalqının istirab və sarsıntılarını hamıdan
yaxşı anlayır və onun sonsuz kədərinə şərik çıxır» .
Müstəqilliyinin 10 illiyini inamla qeyd edən Azər
baycan xalqı beynəlxalq birliyin bərabərhüquqlu üzvü kimi
hələ 1992-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatına daxil olmuş
« A z ə r b a y c a n » q a z e t i,
12
s e n ty a b r
2000
- c i il
« A z ə r b a y c a n » q ə z e t i
13
s e n ty a b r
2001
185
və bundan sonrakı illərdə dünyanın bütün beynəlxalq təşki
latlarına qəbul olunmuşdur.
Avropa ilə Asiya qitələrinin dövlətləri arasında böyük
strateji məkan sayılan Azərbaycan 2001-ci ilin 25 yanvarın
da Avropa şurasına tamhüquqlu üzvü kimi qəbul olundu. Qi
tənin 43 ölkəsini təmsil edən Avropa Şurası yüksək iqtisadi,
hərbi və mədəni-intellektual qüvvəyə malik bir qurumdur.
Müasir dövrdə Dünya miqyasında həyatın bütün sahə
ləri üzrə qloballaşma prosesi genişlənir və bu proses daha
çox iqtisadiyyat sahəsini əhatə edir. Keçmiş imperiyalar
dövründə imperiya tərkibinə daxil olan ölkə və xalqların iq
tisadi-siyasi-mədəni əlaqələrə cəlb edilməsindən fərqli ola
raq, müasir qlabollaşma prosesi bütün dünyanı əhatə etmək
dədir.
Azərbaycanın neft strateqiyası esasvnda xarici ölkələ
rin şirkətləri ile bağladığı müqavilələr, Traseka proqramında
iştirakı, tarixi ipək yolu üstündə olması onun beynəlxalq iq
tisadi əlaqələri üçün geniş imkanlar yaratmışdır.
Mətbuatda bildirilmişdir ki, Azərbaycanın «Mədəniy
yət siyasəti üzrə Milli məruzəsi» Avropa Şurasının Mədə
niyyət Komitəsində müzakirə ediləcəkdir və bu məruzənin
hazırlanmasında Avropa Şurasının beş nəfər eksperti iştirak
etmişdir1.
Bununla belə indi hiss olunur ki, milli mədəniyyətimi
zin bütün sahələrinin ahəngdar inkişafına nəzəri və metodo-
loyi istiqamətlərdə rəhbərlik etmək üçün müəyyən bir qu
rumun yaradılması məqsədəuyğun addım olardı. Təkcə onu
demək kifayətdir ki, milli musiqi mədəniyyətimizin bəzi
klassik janrlarının son illordo müəyyən dərəcədə sıxışdırıl-
ması xalqımızın mədəni irsdən istifadədə varislik prinsiplə
rinə xələl gətirə bilər.
186
«Xalq» qəzeti, 3 fevral 2002-ci il
X II fəsil
AZƏRBAYCANIN MÜSTƏQİLLİYİNİN
ON İLİNİN İLK YEKUNLARI VƏ
XALQIN SİYASİ MƏDƏNİYYƏTİNİN
İNKİŞAFI
«...Bu on illik yubiley, bayram gə
rək bizim xalqımızda dostluq, mehri
banlıq əhval-ruhiyyəsi yaratsın.
Azərbaycan dövlətinin başçısı ki
mi, Prezident kimi bunu istəyirəm,
bunun üçün çalışıram».
HEYDƏR ƏLİYEV
Azərbaycanın son əsrlik tarixi ümumbəşəri tarix ilə vo
onun mədəni dəyərləri ilə bilavasitə əlaqədar olmuşdur.
Respublika prezidenti Heydər Əliyev demişdir: «Azərbaycan
Şərqlə Qərbin, Avropa ilə Asiyanın kəsişdiyi nöqtədə yerlə
şən, dinlərin, tarixlərin və mədəniyyətlərin qovuşduğu mər
kəzə, iki qitə və iki sivilizasiya arasında körpüyə çevrilmiş-'
dir. Azərbaycan xalqı öz Şərq köklərindən ayrılmayaraq,
Qərb sivilizasiyanın sintezinə əsaslanan nadir bir mədə
niyyət yaratmış, Qərbin mütərəqqi dəyərlərini Qafqazda,
Yaxın və Orta Şərqdə yaymışdır»1.
Bunun nəticəsidir ki, müsəlman şərqində ilk qəzet,
Avropa tipli ilk məktəb və ilk teatr da Azərbaycanda təşkil
«Xalq» qəzeti, 26 yanvar 2001-ci il.
187