Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti

58 

 

Beləki,  təyin  edilmişdir  qalıq  balans  ehtiyatı  97%  , 

çıxarılabilən  ehtiyatı  isə  3%  təşkil  edir.  Yatağın  ehtiyatının 

kifayət  qədər  olması  əsas  verirki  burada  müasir  üsullardan 

geniş istifadə olunsun. Tədqiq etdiyimiz Pirallahı yatağında bu 

üsullardan lay daxili yanma üsulu tətbiq edilmişdir. 

İlk  dəfə  Lay  daxili  yanma  üsulunun  tətbiqi  Şimal 

qırışığının  quru  sahəsində  208  saylı  (horizont  QDü)  quyuda 

12.11.1973-cü  ildə  həyata  keçirilmişdir.  Quyuya  əvvəlcə 

gündəlik  10-12  min  m

3

  hava  vurulmuş,  1974-cü  ilin  mart 

ayında  hava  vurulmasını  gündəlik  5000  m

3

-dək  azaltmışlar. 

27.07.1974-cü 

ildə 

quyuya 

KTQH-10 

qurğusu 

ilə 

elektrikqızdırıcı  617m  dərinliyə  endirilmiş  və  qızdırılacaq 

intervalda  temperatur  210-220

 

C

0

  çatdırılmışdır.  Cihazlar 

quyuda  (Termoparada)  temperaturun  750-780  C

0

  qalxdığını 

qeydə  almışlar.  Proses  başlanandan  32  saat  sonra  qızdırıcı 

söndürülmüşdür.  Qızdırıcı  söndürülüb  qaldırıldıqdan  3,5  ay 

keçdikdən  sonra  belə,    mütəmadi  olaraq  hava  vurulmasına 

baxmayaraq quyudibində temperatur 120

 

C

0

 təşkil etmişdir. 

Ümumilikdə bu prosesin tətbiqindən 1987-ci ilin oktyabr 

ayına  qədər  müxtəlif  kustlar  üzrə  15  quyuda  (208,  800,  801, 

148,  813,  830,  844,  512,  451,  464,172,  628,  843,  220  və  660 

saylı quyularda) tətbiq edilmişdir. 

  Prosesin  həyata  keçirildiyi  ildən  2009-cu  ilin  hesabat 

dövrünə qədər 158,4 min ton əlavə neft əldə edilmişdir. 

  Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  LDY  prosesinin  tətbiq  və 

inkişaf  etdirildiyi  müddətdə  qum  tıxaclarının  yaranması 

səbəbindən  quyulardan  stabil  maye  hasilatının  alınması 

mümkün  olmamışdır.  İstilik  «dilləri»nin  işlək  quyulara  tərəf 

yönəlməsi  nəticəsində    bu  quyularda  quyudibi  zonasının 

dağılması,  quyuların  texniki  səbəbdən  sıradan  çıxması,  və 

həmçinin sıxılmış havanın çatışmaması səbəblərindən prosesin 

həyata keçirilməsi dayandırılmışdır. 

Lakin  gördüyümüz  kimi  LNA  üsullarının  tətbiqi 

nəticəsində xeyli miqdarda əlavə neft əldə etmək mümkündür, 

---

59 

 

bu  səbəbdən  lokal  zonaları  təyin  edib  və    oraya  uyğun  gələn 

termiki  üsulların  digər  modifikasiyalarının  istifadəsi  məqsədə 

uyğun hesab edilə bilər. 

 

ABŞERON-BALXANYANI ZONASINDA QALA LAY 

DƏSTƏSİNİN SEDİMENTOLOJİ ƏSASLARI 

Tələbə:                                     Elmi rəhbər: 

Seyidova Aytən Anar qızı       ARDNŞ Geologiya Geofizika və                                                           

IV kurs, qrup 173.4                 üzrə vitse-prezidentinin müşaviri                                                                       

                                                 E.B.Bağırov                 

 

 

İşimizin əsas məqsədi öyrənilən ərazidə  Qala lay dəstəsini 

sedimentoloji 

təhlil 

etməkdir. 

Əlimizdə  olan  karotaj 

məlumatlarının  əsasında  Qala  dövründə  Abşeron-Balxanyanı 

zonasında ÇTŞ, burada ayrılan tsikllər  araşdırıldı və nəticədə 

neft-qazlılıq cəhətdən perspektivliyi müəyyən etmək üçün əldə 

edilən məlumatlarlar analiz edildi. 

Qala lay dəstəsinin sedimentoloji tədqiqatını bir antiklinal 

xətt  üzrə  beş  yataqda  –  Çilov,  Həzi  Aslanov,  Palçıq  Pilpiləsi, 

Neft  Daşları,  Günəşli  və  Neft  Daşları  ilə  Günəşli  arasında 

yerləşən Oğuz strukturunda apardıq. 

Qala  dövrü  qısa  geoloji  müddəti  əhatə  etməsinə 

baxmayaraq,  araşdırma  zamanı  altı  müxtəlif  çöküntütoplanma 

şəraitinin eyni amanda baş verməsi müəyyən etdik. Deməli bu 

dövrdə çöküntütoplanma çox mürəkkəb şəraitdə baş verib. Bu 

çöküntütoplanma şəraitləri aşağıdakılardır: 

Tək  kanallar  -  yalnız  bir  qol  və  bircinsli  qumlarla 

xarakterizə olunur. 

Şaxələnmiş  kanallar  -  daha  mürəkkəb  litoloji  tərkibə 

malikdir və çoxlu qollara parçalanmış olur. 

Proqradasiya  -  dəniz  səviyyəsinin  sabit  qalması  şərti  ilə 

onun  sahilə  doğru  irəliləməsi  və  dəniz  dibinə  doğru  getdikcə 

gilliliyin artması. 

---

60 

 

Barlar  -  böyük  qum  kütlələridir,  laqun  şəraitinin 

formalaşmasında mühüm rol oynayır. 

Sahilyanı -  əsasən   iqlim    dəyişiklikləri  ilə  əlaqədar  üç  

fazanın təkrarlanması ilə qum-gil çöküntülərinin növbələşməsi 

ilə xarakterizə olunur. 

Laqun  –  laqunalar,  okeana  yalnız  bir  çıxışı  olan,  barlarla 

əhatələnmiş qalın gil çöküntülərinə malik ərazilərdir. 

 

УГЛЕВОДОРОДНЫЙ ПОТЕНЦИАЛ ГЛУБОКО                                  

ПОГРУЖЕННЫХ СТРУКТУР ЮЖНО-

КАСПИЙСКОЙ ВПАДИНЫ 

 

Cтудент:                                       Научный руководитель: 

Шубина Софья Сергеевна           дос. Е.Ю.Погорелова 

II курс, группа 104.5 

 

Южно-Каспийская  впадина  является  крупнейшим 

бассейном  осадконакопления,  который  занимает  южную, 

глубоководную,  часть  Каспийского  моря.  С  востока  в  нее 

продолжается  Западно-Туркменская  и  с  запада  Нижне-

Куринская  низменности.  Апшеронский  порог  (зона 

субдукции) 

является 

Северной 

границей 

Южной 

Каспийской  впадины.  Повышенная  сейсмичность  и 

молодой неоген-четвертичный вулканизм  характеризуют 

западную,  а  также  южную  границы  Южно-Каспийской 

впадины (микроплиты). 

Преимущественно  крупные  месторождения  газа  и 

нефти в море приурочены к южной антиклинальной линии 

Бакинского  архипелага  и  Апшероно-Прибалханской 

антиклинальной 

зоны; 

особенно 

существенно

 

концентрация  первичных  ресурсов,  расположенных  на 

суше  Азербайджана,  прослеживается  на  Апшеронском 

полуострове. 

В  большем  случае  ресурсы  нефти  и  газа  указанного 

---